Ciekawostki językowe

---

• 26 maja 2023

  Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (93)

  Z tego odcinka ciekawostek dowiesz się m.in.: kiedy wyraz himalaje należy napisać małą literą, jak odmieniać imiona hiszpańskie zakończone na -o, jak oznaczać w przypisach i bibliografii tytuły czasopism.

• 27 września 2022

  Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (92)

  Z tego odcinka ciekawostek dowiesz się: jakie dwa znaczenia ma wyraz „dzierżyć” i jaki jest jego tryb rozkazujący; czy poprawna forma biernika to „manekin” czy „manekina”; jak brzmi narzędnik liczby mnogiej rzeczownika „broń”.

• 27 czerwca 2022

  Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (91)

  Z tego odcinka ciekawostek dowiesz się, które formy są poprawne: „nie najlepszy” czy „nienajlepszy”; „zwężyły” czy „zwęziły”; „Polska Ludowa” czy „Polska ludowa”; „patrzeć ukosem” czy „z ukosa”.

• 29 marca 2022

  Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (90)

  Z tego odcinka ciekawostek dowiesz się: czy nacieramy komuś uszu, czy uszy; kiedy formy „pełny” nie możemy zastąpić wyrazem „pełen”; kiedy w liczbie mnogiej używamy orzeczenia w formie męskoosobowej, a kiedy w niemęskoosobowej.

• 31 stycznia 2022

  Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (89)

  Z tego odcinka ciekawostek dowiesz się: czy na mieszkańców Norwegii możemy mówić „Norwedzy”; co oznaczają określenia „gruba fisza” i „wykidajło”; dlaczego nie warto mylić wyrazów „rzewnie” i „żywnie”.

• 22 grudnia 2021

  Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (88)

  Ostatnie w 2021 r. ciekawostki językowe, wzorem poprzednich lat, jeszcze przed świętami Bożego Narodzenia. Pierwsza z nich jest zresztą tematycznie związana ze zbliżającym się czasem.

• 29 listopada 2021

  Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (87)

  W tym miesiącu w ciekawostkach językowych piszemy: o wariantach odmiany imienia Bruno, o dopełniaczu wyrazu statua, kropce po dr w skrócie od doktora oraz o tym, czy lepiej mówić kilkakrotnie czy kilkukrotnie.

• 31 października 2021

  Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (86)

  Tradycyjnie na koniec miesiąca prezentujemy garść językowych ciekawostek. Piszemy o: poprawności form na adres, pod adresem i pod adres, wołaczu imienia Mariola, kiedy kursywa w wyrazach cytatach, czy pisać w try miga, czy w trymiga.

• 28 września 2021

  Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (85)

  Tradycyjnie na koniec miesiąca prezentujemy garść językowych ciekawostek, które warto zapamiętać. 1.Czy wiesz, że… gdy wypijamy zawartość naczynia jednym łykiem, możemy powiedzieć, że wypiliśmy coś jednym haustem albo duszkiem? Nie możemy jednak użyć formy *jednym duszkiem. W tym ostatnim przypadku mamy do czynienia z kontaminacją – wymieszaniem dwóch form. Określenie duszkiem zawiera już w sobie informację o tym, że dzieje […]

• 25 sierpnia 2021

  Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (84)

  Poniższe ciekawostki poświęcone są kilku istotnym zasadom, których znajomość ułatwia codzienną komunikację.  1. Czy wiesz, że… zaimek ci nie zawsze powinien być zapisywany wielką literą? Jest to uzasadnione jedynie w przypadku, gdy odnosi się on bezpośrednio do adresata naszej wypowiedzi – pełni wtedy funkcję grzecznościową, np. Chciałbym Ci podziękować. W innych sytuacjach – gdy nie ma adresata i nie pełni […]

• 28 lipca 2021

  Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (83)

  Przedstawione poniżej kwestie zwróciły moją uwagę podczas przeglądania jednej z grup językowych na portalu społecznościowym. 1. Czy wiesz, że… w tytułach książek wielką literą piszemy tylko pierwszy wyraz? Przykładowo: Nocny film. Kwestia ta wygląda jednak inaczej w przypadku tytułów gazet, czasopism, cykli wydawniczych oraz nazw wydawnictw seryjnych – gdzie każde słowo zapisujemy od wielkiej litery, oprócz przyimków i spójników znajdujących […]

• 29 czerwca 2021

  Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (82)

  Przedstawione poniżej kwestie zwróciły moją uwagę podczas wykonywania prac redaktorskich, jak również codziennych rozmów na żywo i w internecie. 1. Czy wiesz, że… wyraz ferować miał kiedyś kilka znaczeń? Należały do nich: ‘wydawać, zatwierdzać, orzekać i postanawiać’. Dawniej używano go w liczniejszych wyrażeniach niż dzisiaj, można było np. ferować opinie czy tezy. Obecnie występuje on tylko w wyrażeniu ferowanie wyroków, […]

• 31 marca 2021

  Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (81)

  Koniec marca to czas na kolejną małą porcję ciekawostek. Dziś m.in. o kelwinach (których nie wyraża się w stopniach) i o różnicy znaczeniowej pomiędzy przymiotnikami problematyczny i kłopotliwy.

• 28 lutego 2021

  Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (80)

  Dziś garść ciekawostek dotyczących wymowy wyrazów obcojęzycznych. Tym razem wszystkie zostały zaczerpnięte z książki Łukasza Mackiewicza 497 błędów. Zdjęcie: © Językowe Dylematy 2013, Dominika Pełka, obróbka: Melrose Studio Rzeszów 1. Czy wiesz, że… obcojęzyczne nazwy potraw wymawiamy następująco: fondue jako [fądi] (akcent na ost. sylabę), croissant jako [kłasä], gnocchi jako [niokki], a paella jako [paeja]? 2. Czy wiesz, że… wyrazy […]

• 31 stycznia 2021

  Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (79)

  We wzorcowej polszczyźnie funkcję pełnimy, podczas gdy rolę odgrywamy. Jest tak pomimo tego, że wyrazy funkcja i rola oraz pełnić i ogrywać są tu synonimami. Wynika to ze zjawiska łączliwości leksykalno-semantycznej, czyli takiej właściwości wyrazów, która pozwala im bezkolizyjnie wchodzić w związki z innymi słowami.

• 21 grudnia 2020

  Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (78)

  Czy wiesz, że wbrew mitom "proszę" w polszczyźnie nie zawsze jest wyrazem grzeczności – a czasami wręcz przeciwnie? Wyraz ten jest bogaty w znaczenia. Może wyrażać: że coś komuś dajemy, prośbę, rozkaz (Proszę to zrobić na jutro), polecenie (Proszę milczeć!), zaproszenie, wezwanie…

• 30 listopada 2020

  Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (77)

  Dopełniacz od wyrazu cukinia to cukinii. Przynajmniej w świetle obecnych reguł ortograficznych. W tych wyrazach, których zakończenie wymawiamy w mianowniku jako [-ńja], piszemy w dopełniaczu -nii.

• 28 października 2020

  Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (76)

  Czy wiesz, że powiemy mieszkam (gdzie?) w domku jednorodzinnym, kawalerce, ale zamieszkuję (co?) domek jednorodzinny, kawalerkę? Te konstrukcje oznaczają to samo, lecz druga ma wyraźnie urzędowy charakter.

• 28 września 2020

  Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (75)

  Wbrew pozorom cię i ciebie nie można używać zamiennie. W pozycji nieakcentowanej zawsze piszemy cię. Przeczytaj wszystkie ciekawostki językowe, które przygotowaliśmy.

• 30 lipca 2020

  Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (74)

  Czy wiesz, że ucha są w kłódkach, torbach, siatkach, dzbanach, igłach, czyli wszystkich rzeczach z częściami w kształcie łuku, prostokąta lub pętli (zwykle będących uchwytami), natomiast czapka z klapkami opuszczanymi po bokach ma już uszy?

---