Tag: fleksja

  • Typy odmiany nazwisk zakończonych na -o

    Prosty schemat tego, jak w liczbie pojedynczej odmieniają się nazwiska męskie zakończone na -o.

  • Liczebnik oboje. Wybór formy orzeczenia

    W tym artykule chcę się skupić na kolejnej kwestii dotyczącej formy oboje, a mianowicie – odmiany wyrazów, z którymi ten liczebnik występuje, oraz wyboru formy orzeczenia. Zależą one od znaczenia wyrazów, do których liczebnik się odnosi.

  • Czy odmieniać w polszczyźnie wyrazy obcojęzyczne

    Jakiś czas temu napisał do nas p. Witold: Dzień dobry Uprzejmie proszę o pomoc w rozwiązaniu językowego dylematu dotyczącego prawidłowej odmiany nazw obcojęzycznych. Poniżej przytaczam przykładowe zdania: Zapakować prowiant do day pack organizera, On nie jest deep diverem, Reach stackery (reachstackery) są pojazdami używanymi do obsługi intermodalnych kontenerów, Do portu wpłynęła (wpłynął) jedna (jeden) tessarakonteres (gr.), wpłynęły dwie (dwa) tessarakonteres […]

  • Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (66)

    Inspiracją do opracowania większości poniższych ciekawostek była dla mnie, podobnie jak poprzednio, książka Łukasza Mackiewicza, właściciela eKorekta24.pl, pt. 497 błędów (oprac. ciekawostek: Paweł Pomianek). 1. Czy wiesz, że… liczebniki oznaczające dzień miesiąca odmieniają się na takich zasadach jak każde inne słowo? To dlatego powiemy, że dziś jest trzydziesty października (a nie trzydziestego października – choć forma ta dopuszczalna jest w […]

  • Przysucha – z Przysuchy. Czy może być też z Przysuchej?

    Napisała do nas pani Aleksandra: Nurtuje mnie odmiana nazwy pewnej miejscowości. Przysucha to miasto w województwie mazowieckim, w powiecie przysuskim. Mieszkańcy mówią „jestem z Przysuchy”, niektórzy odmieniają jednak „z Przysuchej”. Czy forma „z Przysuchej” jest zatem poprawna? Szanowna Pani, tak się składa, że odpowiedź na pytanie dotyczące właściwej odmiany tej miejscowości znajduje się w poradni językowej PWN, tutaj: https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Przysucha;5764.html Tak […]

  • Czteroletni Dominik – zabawne językowe potknięcia i osobliwości

    Język czterolatka to zawsze skarbnica zabawnych powiedzeń, ale też i genialnych skojarzeń odsłaniających pokrewność wyrazów. Nasze najmłodsze dziecko, Dominik, ma już prawie cztery i pół roku, a ja już od pewnego czasu zabieram się za kolejny wpis na temat rozwoju jego języka. Ważny dla mnie, bo język cztero-, czteroipółlatka rozwija się jeszcze dynamicznie, jest pełen ciekawych stwierdzeń i zabawnych potknięć. […]

  • Czy wyraz body można odmieniać?

    Znajoma zapytała mnie jakiś czas temu: Co język polski mówi o słowie „body”, czyli o jednoczęściowym ubraniu kobiecym lub dla dzieci? Wydawało mi się, że to słowo się nie odmienia, że mam body, że ładnie wyglądam w body, itd. Ale ostatnio coraz częściej widzę takie zdania „szukam bodów dla noworodka”, albo „ślicznie Ci w tych bodach!”. A mnie jakoś skręca. Słusznie?

  • Kalej – dwa typy odmiany. Który poprawny?

    Otrzymaliśmy następujące pytanie: Dzień dobry! Koło Częstochowy  w gminie Wręczyca Wielka znajduje się miejscowość o nazwie Kalej. Jaka jest prawidłowa odmiana przez przypadki tej nazwy. Chcę zaznaczyć, że miejscowi odmieniają nazwę jak rzeczownik żeński (Kalej, Kalei, Kalei, Kalej, Kaleją, Kalei, Kalej). Mnie się wydaje, że Kalej to rodzaj męski. Męską odmianę stosuja mieszkańcy okolicznych miejscowości. Czy mam rację? Z uszanowaniem […]

  • Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (57)

    Poniższe ciekawostki opracował Tomasz Marek. 1. Na pewno wiesz, że… rzeczownik kurek ma kilka znaczeń: ‘kran, zawór’, ‘kogut, kurczak’, ‘wiatrowskaz umieszczany na dachu’, dawniej ‘element zamka broni palnej’. Ale czy wiesz, że w zależności od znaczenia biernik ma inne brzmienie? Dla nieżywotnych „kran”, „zawór”, „element zamka” będzie to B. „widzę kurek”, dla żywotnego „koguta” – B. „widzę kurka”. A dla […]

  • Odmiana nazwisk (i niektórych imion) męskich zakończonych na -o

    Z odmianą męskich nazwisk zakończonych na -o bywają stałe problemy, o czym świadczy fakt, że wiele osób w tekstach lub mowie po prostu pozostawia je nieodmienione. Oto typy odmian nazwisk, imion, pseudonimów męskich zakończonych na -o z podziałem na te pochodzenia słowiańskiego i z innych języków. Nazwiska słowiańskie zakończone na -o mają dwa typy odmiany: 1) Jeżeli przed końcowym -o […]

  • Baba Jaga, Baba-Jaga, a może baba-jaga? Jak to zapisać i odmienić

    O odmianę Baby-Jagi zapytała ostatnio nasza Czytelniczka. A my postanowiliśmy zająć się babą jagą nieco szerzej, bo – jak się okazuje – niejedno ma… imię. Dzień dobry, bardzo chciałabym rozwikłać mój odwieczny dylemat dotyczący odmiany imion i innych rzeczowników dwuczłonowych. Na przykład, Baba Jaga. Mnie naprawdę dźwięczy o wiele lepiej odmiana: z Baba Jagą, o Baba Jadze, Baba Jagi itd. […]

  • Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (40)

    Oto ostatnia w tym roku porcja ciekawostek. Opracował je Tomasz Marek. 1. Czy wiesz, że… wołacz rzeczowników mysz, rzecz, klacz… nie brzmi *myszo!, *rzeczo!, *klaczo!, jak niektórzy mogą sądzić, a myszy!, rzeczy!, klaczy!? Zarówno w liczbie mnogiej, jak i w liczbie pojedynczej! Tak więc, gdy usłyszymy koleżankę wołającą: Myszy! Myszy!, to musimy patrzeć, co robi. Jeśli stoi na krześle, to […]

  • Legiony, chłopcy i drzewca

    Zagadkowa (również gramatycznie) Szara piechota Któż nie zna pieśni legionowej Szara piechota! Ejże! Czy na pewno jest to pieśń legionowa? O jej pochodzenie i historię spierano się już w 1935 roku. Podobno pierwowzorem tekstu był wiersz (z roku 1914 lub 1915 – data jest sporna) Ułani Beliny [6] (Władysław Belina był dowódcą 1 Pułku Ułanów Legionów Polskich w latach 1914–1917) […]

  • Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (22)

    Na podsumowanie miesiąca zbiór ciekawostek językowych, które publikowaliśmy na naszej facebookowej tablicy. Największym zainteresowaniem cieszyły się te związane z tułowiem i tapetem. 1. Czy wiesz, że… tułów w liczbie mnogiej odmienia się jak żółw, czyli: M. tułowie (nie tułowia), D. tułowi (nie tułowiów), C. tułowiom, B. tułowie? Celownik l.poj. brzmi tułowiowi (nie tułowiu). 2. Czy wiesz, że… tapet – tak […]

  • Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (20)

    Kwiecień „sponsorowała” u nas literka S. Oto zbiór ciekawostek językowych, które publikowaliśmy na naszej facebookowej tablicy. Na pierwszym miejscu ta ciekawostka, która uzyskała najwięcej lajków (28). 1. Czy wiesz, że… ssać odmienia się w czasie teraźniejszym: ssę (nie: ssam), ssiesz, ssie, ssiemy, ssiecie, ssą? 2. Czy wiesz, że… sponad znaczy ‘znad’ (np. patrzę sponad dachów), z kolei z ponad możemy […]

  • Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (19)

    W tym miesiącu jako zbiór ciekawostek językowych ponownie proponujemy te, które publikowaliśmy ostatnio na naszej facebookowej tablicy. Zebrało się ich całkiem sporo. 1. Czy wiesz, że… resentyment to nie 'ponowny sentyment do czegoś', ale 'uraza przechowywana w pamięci po doznaniu krzywd'? 2. Czy wiesz, że… prząśniczka nie jest synonimem prządki, ale zdrobnieniem od prząśnicy będącej częścią kołowrotka? W utworze „U […]

  • Przypadek szanownych państwa i wojewodów. Różne dylematy p. Kingi

    Oto pytania, które zadała nam p. Kinga, i odpowiedzi Tomasza Powyszyńskiego. Szanowne Państwo, a może Szanowni Państwo? W każdym razie nie „Witam”, gdyż w żadnym wypadku nie chcę okazywać arogancji. Mam nadzieję, że parę moich pytań zostanie zauważonych, gdyż jest to dla mnie bardzo dużym problemem i byłabym niezmiernie wdzięczna, jeśli uzyskałabym odpowiedź. 1) Pierwsze pytanie dotyczy pierwszego akapitu tej […]

  • Yves Saint Laurent – jak odmieniać (Yves’a, o Yvie)

    Odmiana imion i nazwisk obcych, a francuskich w szczególności, nastręcza tylu problemów, że temat ten zawsze warto podejmować. Zuzanna pyta: Jak będzie z odmianą imion i nazwiska francuskiego projektanta Yves Saint Laurent, film o Yves Saint Laurencie? Imiona i nazwiska w języku polskim, także imiona i nazwiska obce – o czym warto stale przypominać – z reguły są odmienne. W […]

  • Z Instagrama czy z Instagramu. Na Instagram czy na Instagrama

    Otrzymaliśmy ostatnio następujące pytanie: Mam problem z jedną kwestią. Nie wiem, jak prawidłowo odmienia się słowo „Instagram”. Wiele osób korzysta z „Instagrama” czy z „Instagramu”? Byłabym bardzo wdzięczna za odpowiedź. Będąc konsekwentnym, podobnie jak w przypadku innych form dopełniacza wyrazów związanych z określeniami narzędzi w ramach nowych technologii użyłbym końcówki -a i powiedziałbym Instagrama. Podobnie jak: e-maila, SMS-a, Facebooka, Twittera. […]

  • Należał, należało, należały. Wymagania gramatyczne rzeczowników

    Otrzymaliśmy ostatnio następującą wiadomość: Proszę o sprawdzenie poniższego zdania. Moją wątpliwości budzi użyty wyraz „należał”, czy ze względu na kilka czynności wymienionych po nim stosowniejsze jest użycie formy „należało”? Z góry dziękuję za podpowiedź. Do jego zakresu obowiązków należał: – montaż tras kablowych i przewodów według rysunku technicznego, – podłączanie przewodów do: lamp, gniazd, włączników oraz urządzeń przemysłowych, – montaż […]

Strona dla każdego, dla kogo sposób, w jaki się wyraża czy w jaki pisze, jest ważny, jak również dla tych, którzy mają jakiś językowy dylemat i nie wiedzą, gdzie mogą znaleźć jego rozwiązanie. Piszcie do nas, a my na pewno w tym pomożemy. Paweł PomianekAutorami tekstów na stronie są Paweł Pomianek, gospodarz i właściciel serwisu, oraz jego współpracownicy.

Zadaj pytanie

Znajdź nas na Facebooku

Archiwa

Marzec 2021
N P W Ś C P S
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
28293031  

Nasze nagrania