Tag: fleksja


  • Nietypowa(?) odmiana wyrazu czyściec

    Zbitki trudne do wypowiedzenia mają to do siebie, że w wyrazach częściej używanych może dochodzić do ich upraszczania.

  • Duarte Brandão. Jak odmieniać przez przypadki

    Niedawno otrzymałem następujące pytanie: Jak (i czy) odmienić portugalskie imię i nazwisko Duarte Brandão? Temat jest o tyle trudny, że polskie słowniki bardzo rzadko zajmują się kwestią nazwisk portugalskich. Niemniej, należy tutaj zastosować uwagi ogólne dotyczące odmiany imion i nazwisk. Co do nazwiska warto pamiętać o tym, że: Pewnym ułatwieniem dla piszących może być możliwość nieodmieniania niektórych nazwisk, dopuszczalna, gdy […]

  • Odmiana imienia Fae, gdy występuje jako imię męskie

    Imię Fae, czytane Fej, jako imię męskie jest nietypowe, normalnie jest to imię żeńskie i wówczas – co naturalne – nie podlega odmianie. Natomiast co do imion męskich reguły słownikowe są nieubłagane…

  • Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (92)

    Z tego odcinka ciekawostek dowiesz się: jakie dwa znaczenia ma wyraz „dzierżyć” i jaki jest jego tryb rozkazujący; czy poprawna forma biernika to „manekin” czy „manekina”; jak brzmi narzędnik liczby mnogiej rzeczownika „broń”.

  • Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (91)

    Z tego odcinka ciekawostek dowiesz się, które formy są poprawne: „nie najlepszy” czy „nienajlepszy”; „zwężyły” czy „zwęziły”; „Polska Ludowa” czy „Polska ludowa”; „patrzeć ukosem” czy „z ukosa”.

  • Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (87)

    W tym miesiącu w ciekawostkach językowych piszemy: o wariantach odmiany imienia Bruno, o dopełniaczu wyrazu statua, kropce po dr w skrócie od doktora oraz o tym, czy lepiej mówić kilkakrotnie czy kilkukrotnie.

  • W liczbie pojedynczej: owo i ów, nie owe i owy

    Ów to zaimek towarzyszący rzeczownikowi. Może służyć m.in. do wyróżnienia kogoś lub czegoś spośród innych. Często jednak wyraz ten bywa niepoprawnie odmieniany. Posłużę się tutaj przykładami, które można spotkać w wielu redagowanych tekstach, a nawet wydanych książkach czy opublikowanych artykułach.

  • Typy odmiany nazwisk zakończonych na -o

    Prosty schemat tego, jak w liczbie pojedynczej odmieniają się nazwiska męskie zakończone na -o.

  • Liczebnik oboje. Wybór formy orzeczenia

    W tym artykule chcę się skupić na kolejnej kwestii dotyczącej formy oboje, a mianowicie – odmiany wyrazów, z którymi ten liczebnik występuje, oraz wyboru formy orzeczenia. Zależą one od znaczenia wyrazów, do których liczebnik się odnosi.

  • Czy odmieniać w polszczyźnie wyrazy obcojęzyczne

    Jakiś czas temu napisał do nas p. Witold: Dzień dobry Uprzejmie proszę o pomoc w rozwiązaniu językowego dylematu dotyczącego prawidłowej odmiany nazw obcojęzycznych. Poniżej przytaczam przykładowe zdania: Zapakować prowiant do day pack organizera, On nie jest deep diverem, Reach stackery (reachstackery) są pojazdami używanymi do obsługi intermodalnych kontenerów, Do portu wpłynęła (wpłynął) jedna (jeden) tessarakonteres (gr.), wpłynęły dwie (dwa) tessarakonteres […]

  • Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (66)

    Inspiracją do opracowania większości poniższych ciekawostek była dla mnie, podobnie jak poprzednio, książka Łukasza Mackiewicza, właściciela eKorekta24.pl, pt. 497 błędów (oprac. ciekawostek: Paweł Pomianek). 1. Czy wiesz, że… liczebniki oznaczające dzień miesiąca odmieniają się na takich zasadach jak każde inne słowo? To dlatego powiemy, że dziś jest trzydziesty października (a nie trzydziestego października – choć forma ta dopuszczalna jest w […]

  • Przysucha – z Przysuchy. Czy może być też z Przysuchej?

    Napisała do nas pani Aleksandra: Nurtuje mnie odmiana nazwy pewnej miejscowości. Przysucha to miasto w województwie mazowieckim, w powiecie przysuskim. Mieszkańcy mówią „jestem z Przysuchy”, niektórzy odmieniają jednak „z Przysuchej”. Czy forma „z Przysuchej” jest zatem poprawna? Szanowna Pani, tak się składa, że odpowiedź na pytanie dotyczące właściwej odmiany tej miejscowości znajduje się w poradni językowej PWN, tutaj: https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Przysucha;5764.html Tak […]

  • Czteroletni Dominik – zabawne językowe potknięcia i osobliwości

    Język czterolatka to zawsze skarbnica zabawnych powiedzeń, ale też i genialnych skojarzeń odsłaniających pokrewność wyrazów. Nasze najmłodsze dziecko, Dominik, ma już prawie cztery i pół roku, a ja już od pewnego czasu zabieram się za kolejny wpis na temat rozwoju jego języka. Ważny dla mnie, bo język cztero-, czteroipółlatka rozwija się jeszcze dynamicznie, jest pełen ciekawych stwierdzeń i zabawnych potknięć. […]

  • Czy wyraz body można odmieniać?

    Znajoma zapytała mnie jakiś czas temu: Co język polski mówi o słowie „body”, czyli o jednoczęściowym ubraniu kobiecym lub dla dzieci? Wydawało mi się, że to słowo się nie odmienia, że mam body, że ładnie wyglądam w body, itd. Ale ostatnio coraz częściej widzę takie zdania „szukam bodów dla noworodka”, albo „ślicznie Ci w tych bodach!”. A mnie jakoś skręca. Słusznie?

  • Kalej – dwa typy odmiany. Który poprawny?

    Otrzymaliśmy następujące pytanie: Dzień dobry! Koło Częstochowy  w gminie Wręczyca Wielka znajduje się miejscowość o nazwie Kalej. Jaka jest prawidłowa odmiana przez przypadki tej nazwy. Chcę zaznaczyć, że miejscowi odmieniają nazwę jak rzeczownik żeński (Kalej, Kalei, Kalei, Kalej, Kaleją, Kalei, Kalej). Mnie się wydaje, że Kalej to rodzaj męski. Męską odmianę stosuja mieszkańcy okolicznych miejscowości. Czy mam rację? Z uszanowaniem […]

  • Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (57)

    Poniższe ciekawostki opracował Tomasz Marek. 1. Na pewno wiesz, że… rzeczownik kurek ma kilka znaczeń: ‘kran, zawór’, ‘kogut, kurczak’, ‘wiatrowskaz umieszczany na dachu’, dawniej ‘element zamka broni palnej’. Ale czy wiesz, że w zależności od znaczenia biernik ma inne brzmienie? Dla nieżywotnych „kran”, „zawór”, „element zamka” będzie to B. „widzę kurek”, dla żywotnego „koguta” – B. „widzę kurka”. A dla […]

  • Odmiana nazwisk (i niektórych imion) męskich zakończonych na -o

    Z odmianą męskich nazwisk zakończonych na -o bywają stałe problemy, o czym świadczy fakt, że wiele osób w tekstach lub mowie po prostu pozostawia je nieodmienione. Oto typy odmian nazwisk, imion, pseudonimów męskich zakończonych na -o z podziałem na te pochodzenia słowiańskiego i z innych języków. Nazwiska słowiańskie zakończone na -o mają dwa typy odmiany: 1) Jeżeli przed końcowym -o […]

  • Baba Jaga, Baba-Jaga, a może baba-jaga? Jak to zapisać i odmienić

    O odmianę Baby-Jagi zapytała ostatnio nasza Czytelniczka. A my postanowiliśmy zająć się babą jagą nieco szerzej, bo – jak się okazuje – niejedno ma… imię. Dzień dobry, bardzo chciałabym rozwikłać mój odwieczny dylemat dotyczący odmiany imion i innych rzeczowników dwuczłonowych. Na przykład, Baba Jaga. Mnie naprawdę dźwięczy o wiele lepiej odmiana: z Baba Jagą, o Baba Jadze, Baba Jagi itd. […]

  • Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (40)

    Oto ostatnia w tym roku porcja ciekawostek. Opracował je Tomasz Marek. 1. Czy wiesz, że… wołacz rzeczowników mysz, rzecz, klacz… nie brzmi *myszo!, *rzeczo!, *klaczo!, jak niektórzy mogą sądzić, a myszy!, rzeczy!, klaczy!? Zarówno w liczbie mnogiej, jak i w liczbie pojedynczej! Tak więc, gdy usłyszymy koleżankę wołającą: Myszy! Myszy!, to musimy patrzeć, co robi. Jeśli stoi na krześle, to […]

  • Legiony, chłopcy i drzewca

    Zagadkowa (również gramatycznie) Szara piechota Któż nie zna pieśni legionowej Szara piechota! Ejże! Czy na pewno jest to pieśń legionowa? O jej pochodzenie i historię spierano się już w 1935 roku. Podobno pierwowzorem tekstu był wiersz (z roku 1914 lub 1915 – data jest sporna) Ułani Beliny [6] (Władysław Belina był dowódcą 1 Pułku Ułanów Legionów Polskich w latach 1914–1917) […]


Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

  10. "Akademia Pana Kleksa" czy "Akademia pana Kleksa" - który tytuł jest poprawny?

Archiwa

marzec 2024
N P W Ś C P S
 12
3456789
10111213141516
17181920212223
24252627282930
31  

Nasze nagrania