Tag: rzeczownik

15 maja 2017

Traktat o kucaniu

Wielkopolanie mogą kucać, zarówno leżąc czy siedząc, jak i stojąc czy chodząc – w przeciwieństwie do reszty Polaków, którzy jak kucają, to siedzą w kucki. Jakim cudem? Poczytaj! Rzeczownik kucki, pomimo że Wikisłownik przedstawia go jako odmienny (wzbogacając go o l.p., czego ogół słowników nie zna), wg SJP PWN ma tylko jedną (obok M l.mn.) formę deklinacyjną: dopełniacz l.mn. stosowany […]
30 sierpnia 2016

Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (36) – olimpijskie

Sierpień upłynął pod znakiem Rio i igrzysk olimpijskich. To właśnie z tym wydarzeniem związane są nasze podsumowujące miesiąc ciekawostki językowe. 1. Czy wiesz, że… poprawna nazwa jednej ze znanych dyscyplin sportowych rozgrywanych na olimpiadzie to badminton, a nie babington. Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN z polotem przedstawia jeszcze dwie inne niepoprawne wersje: bagminton i badminington. Autorzy NSPP zwracają też uwagę, […]
17 listopada 2015

-wstwo i -stwo – kiedy jedno, kiedy drugie

Zasada dotycząca tego, które rzeczowniki kończą się na -wstwo, brzmi prosto. Gorzej z jej zastosowaniem w konkretnych przypadkach. Na -wstwo kończą się rzeczowniki, które pochodzą od czasowników lub rzeczowników mających w zakończeniu literę w; nie te, które pochodzą od przymiotników zakończonych na -wy. Np. napiszemy szewstwo, bo pochodzi od rzeczownika szewc; zawodowstwo, bo pochodzi od zawodowca; ale lenistwo (nie leniwstwo), […]
3 grudnia 2014

Jazda konna i jazda na słoniu

No cóż… językowe dylematy bywają niekiedy zabawne. Oto e-mail, jaki otrzymałem niedawno, i krótka odpowiedź: Zwracam się z dość nietypowym pytaniem. Zastanawia mnie, czy istnieje czasownik określający czynność jaką jest jazda na słoniu?, bo w wypadku koni jest to proste do określenia: „jazda konna”. No… „jazda konna” to chyba nie do końca czasownik ;-), tylko rzeczownik z przymiotnikiem. W przypadku […]
1 października 2013

Chłopcy, chłopacy i chłopaki

Nie każdy wie, że wszystkie wymienione w tytule formy są poprawne, dlatego pozwalam sobie tutaj, w nowym wpisie, odpowiedzieć na mailowe pytanie Czytelnika. Witam. Chciałem zapytać, czy poprawne w języku polskim jest sformułowanie grzecznościowe „Drogie chłopaki”. Powszechnie występuje też forma „drodzy chłopacy” i chciałbym dowiedzieć się, która z tych form jest poprawna. Czy można używać ich zamiennie? Dziękuję za odpowiedź. […]
13 września 2013

Orzeczenie przy podmiotach szeregowych. Rzeczowniki konkretne i spójnik «bądź»

Wprawdzie problem szeregu rzeczowników konkretnych i formy orzeczenia został już omówiony w temacie Orzeczenie proste, ale jest to bez wątpienia kwestia, do której warto wracać. Pan Mateusz napisał: Ostatnio spotkałem się z dziwnym dla mnie stanowiskiem odnośnie rzeczowników konkretnych. Sugerowano, że czasownik w zdaniu, w którym występuje więcej niż jeden owy rzeczownik, zawsze powinien wystąpić w liczbie mnogiej. I podano […]
19 sierpnia 2012

Autor blogu czy autor bloga

Pani Joanna poruszyła ostatnio interesujący temat: Szanowny Panie, Na Pańskim blogu można znaleźć takie sformułowanie: autor blogu. Częściej się spotykam z formą „autor bloga”, która też w moim odczuciu jest przez to bardziej naturalna. Domyślam się, że nie jest ona poprawna. Pytanie moje jest zatem takie: kto i w jaki sposób określa normy dla słów takich jak blog – obcego […]
15 sierpnia 2012

„Zespół ratowników (…) robił, co do nich należy”

Oto kolejne pytanie zadane przez naszego Użytkownika: Ostatnio czytając książkę, natrafiłem na następujące zdanie: „Zespół ratowników pozostał na miejscu i robił, co do nich należy – jeśli jeszcze było coś do zrobienia”. Moje pytanie brzmi: czy lepiej by nie brzmiało co do niego należy? A może obie formy są poprawne? Z góry dziękuję za odpowiedź. Pozdrawiam, Bartek Szanowny Panie, gratuluję […]
9 sierpnia 2012

Repasaż czy repesaż

Trwa Olimpiada w Londynie. W wielu dyscyplinach odbywają się dodatkowe walki lub wyścigi przegranych zwane… no właśnie jak dokładnie? Część komentatorów nazywa je repasażami, część repesażami. W artykułach sportowych czytamy raczej o repasażach. Ale np. ostatnio jeden z komentatorów, przywołując francuskie słowo, od którego ów wyraz pochodzi, utrzymywał, że powinno się mówić repesaż. U kibica dbającego o język może się […]
2 sierpnia 2012

Dwie postacie czy dwie postaci

Pod wpisem Mnie czy mi – kiedy która forma? p. Ania poruszyła następującą kwestię: Jaka forma jest prawidłowa? Dwie postaci czy dwie postacie? Bo ostatnio spotykam się z pierwszą formą, a mam wrażenie, że powinna być druga. Gratuluję doskonałego wyczucia! Rzeczywiście ma Pani rację. Choć rzeczownik postać w mianowniku liczby mnogiej ma dwie formy: postacie oraz postaci, z liczebnikami dwa, […]
11 kwietnia 2012

Kłopot z odmianą rzeczownika linia

Oto pytanie, które otrzymaliśmy kilka dni temu: Mam pewne pytanie dotyczące rzeczownika linia np. w energetyce może występować linia niskiego napięcia lub średniego napięcia, czy też inna. Jeżeli chcę napisać zdanie: Dokumentacja ta dotyczy linii niskiego napięcia – to napiszę dwa i na końcu wyrazu (liczba pojedyncza – jedna linia). Jeżeli chcę napisać zdanie: Dokumentacja ta dotyczy lini niskiego oraz […]
23 marca 2012

Widzimisię

To bardzo ciekawy i nietypowy dla naszego języka wyraz. Powodów jest kilka. Jeden to ten, że pisze się go jako jedno słowo i tak samo akcentuje (widzimisię). Wyraz ten powstał ze zrośnięcia czasownika widzi i zaimków mi oraz się. Razem utworzyły one rzeczownik. Widzimisię jest niezwykłe również z tego powodu, że jest nieodmienne. W naszym języku mamy wiele nieodmiennych wyrazów, […]
26 listopada 2011

Ech! te deklinacje. O nauce polskiej mowy

Uczenie dziecka poprawnego języka doskonale pokazuje, jak trudna jest polszczyzna. Rozmowa, którą odbyłem ostatnio z moją dwuipółletnią córką, dobrze to unaocznia. Jednym z podopiecznych mojej Żony na warsztatach terapii zajęciowej jest niejaki pan Dulęba, o którego (obok innych osób) Julia ma codziennie zwyczaj wypytywać. Pan Dulęba stał się również jednym z bohaterów Julkowych zabaw. Ostatnio, mówiąc o nim, użyła formy […]
25 lipca 2011

Przewidzenie i przywidzenie – dwa różne, mylone terminy

Zauważyłem ostatnio, że zdarza się w tekstach, np. w redagowanych książkach, mylenie tych terminów. Najczęściej zamiast przywidzenie pojawia się termin przewidzenie. Tymczasem są to dwa słowa o zupełnie różnych znaczeniach.
1 lutego 2011

Odmienne części mowy

Zachęcamy do przeczytania cyklu trzech artykułów o częściach mowy i częściach zdania, których autorką jest Katarzyna Olszewska. Artykuły na stałe znajdą się w naszej Bazie informacji, by można było po nie sięgnąć w razie potrzeby. Poniżej pierwszy artykuł o odmiennych częściach mowy. Części mowy w języku polskim dzielą się na dwie grupy: odmienne i nieodmienne. Odmienne części mowy to: rzeczownik, […]