• Kiedy ów, kiedy owo, kiedy owa, owi, owe

    Ów – to piękne słowo i wspaniale, że chcemy go używać, bo jest charakterystyczne dla stylu wysokiego. Polacy mają jednak często problem z doborem jego odpowiedniej formy. Ów postać po kilku chwilach podniosła jedną rękę.Amy, bo tak miała na imię ów kobieta.Ów mężczyzną był John. To tylko kilka przykładów błędnego użycia, znalezionych przy pomocy jak zawsze sprytnego Chata GPT (ale […]

  • Rewolucyjne zmiany w polskiej ortografii już za 9 miesięcy! 1 stycznia 2026 wchodzi w życie sporo istotnych nowych reguł

    Zmiany są rewolucyjne bardziej w tym sensie, że od wielu lat nie mieliśmy garści zmian tak znaczących wchodzących w życie w pakiecie. Ale tak naprawdę w większości zmiany upraszczają, ujednolicają pisownię i wykluczają wyjątki. Lub dopuszczają praktykowane już różnorodności. W swoim Komunikacie Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN z 10 maja 2024 r. RJP uporządkowała nowe reguły w 11 punktach, […]

  • Czasem trzeba skasować 4 przecinki

    Niełatwa jest dla wielu Polaków nasza interpunkcja w kwestii odpowiedniego używania przecinków, a niektórzy autorzy mają wyraźną tendencję do ich mnożenia. Jakiś czas temu w redagowanej książce trafiła mi się zabawna sytuacja, gdy musiałem w jednym długim zdaniu skasować 4 przecinki. 4 z 5 postawionych przez autora

  • Jeden przecinek zmienia znaczenie. Kolejne przykłady

    Już nie pierwszy raz chcemy pokazać naszym Czytelnikom, że czasem jeden niewstawiony lub dołożony przecinek zmienia znaczenie zdania. Oto dwa konkretne przykłady z redagowanych przez nas tekstów. Często jest tak, że wstawienie lub opuszczenie przecinka decyduje nie tylko o znaczeniu zdania, ale zawiera informację, co działo się wcześniej. Oto dwa takie przykłady.

  • Czy odmieniamy portugalską nazwę miejscowości Batalha

    Używanie danej nazwy w mowie i piśmie musi być jednorodne. Nie może być więc tak, że mówimy „w Batalii”, a piszemy „w Batalha”. Skoro mówimy „w Batalii”, musimy znaleźć odpowiednią formę, która pozwoli nam to adekwatnie zapisać.

  • Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (94) – zamknięcie cyklu

    Koniec roku to dobry czas, by domknąć na naszej stronie pewien cykl, z którym ruszyliśmy… w sierpniu 2013 r. Bywały okresy, gdy ciekawostkami zamykaliśmy na naszej stronie każdy kolejny miesiąc. Jako że ostatnio artykuł w tym cyklu ukazał się półtora roku temu, możemy uznać, że ta formuła najwyraźniej się wyczerpała, a koniec roku to doskonały moment, by ostatecznie ją domknąć. Przez niemal 12 lat opublikowaliśmy 94 odcinki, w których zamieściliśmy – jak naliczyliśmy – 407 ciekawostek. Dziękujemy kilkorgu Autorom, którzy współpracowali z nami przy tworzeniu części odcinków. Zachęcamy do zaglądania do materiałów archiwalnych w zakładce „Ciekawostki językowe” – jak to w języku bywa, większość ciekawostek ciągle nie straciła na swej aktualności.

  • Wypowiedź jednego bohatera rozdzielona długimi wstawkami narratora

    Chciałam zapytać o zapis myśli lub słów jednego bohatera, który przerywany jest narracją i opisem sytuacji. Żeby nie opisywać, o co chodzi, podam przykład…

  • Złota polska wspinaczkini – to brzmi dumnie

    Złota polska wspinaczkini – to brzmi dumnie …za to niekoniecznie dumnie brzmi „złota polska wspinaczka”. Chyba że mowa o dyscyplinie. Dzisiejsze złoto olimpijskie Aleksandry Mirosław to dobry moment, by pomyśleć o szczęśliwiej sformułowanym feminatywie od męskiego wspinacza.

  • Bariera krew–mózg – dlaczego długa kreska pomiędzy wyrazami

    O tym, czym różni się myślnik w formie półpauzy od łącznika (zwanego inaczej dywizem), pisaliśmy niejednokrotnie. Zazwyczaj jednak jest tak, że dywiz piszemy łącznie z wyrazami, bez oddzielania go od nich spacjami, podczas gdy myślnik piszemy, oddzielając go od wyrazów spacjami. Dlaczego w przypadku takich określeń jak bariera krew–mózg dochodzi do wyjątkowej sytuacji? Skąd ten wyjątek? Właściwie nie jest to […]

  • Zmiany w ortografii 2026. Zmiana w pisowni z cząstką -bym, -byś, -by – pytanie czytelnika

    Po ogłoszeniu przez Radę Języka Polskiego znaczących zmian w ortografii, które nastąpią w roku 2026, otrzymaliśmy następujące pytanie: W 2026 roku nastąpią zmiany w ortografii. I w stosunku do jednej zmiany mam pytanie.Czytamy: „Wprowadzenie rozdzielnej pisowni cząstek -bym, -byś, -by, -byśmy, -byście ze spójnikami”.Czy to znaczy, że według nowych zasad napiszemy wypadało by, rozważało by, a nie jak dotychczas wypadałoby, […]

  • Jak zapisywać wyraz „szczerze?” wpleciony w zdanie

    Myślę, że niejeden autor i chyba niemal każdy redaktor zastanawiał się nad tym, jak najzgrabniej zapisać często pojawiające się w tekstach dialogowych pytanie retoryczne „szczerze?”, które zazwyczaj występuje po prostu w środku zdania.

  • Do czego służyły pozostałe wózki? Przecinek zmienia znaczenie

    Przecinki i interpunkcja są stanowczo zbyt mało poważnie traktowane przez użytkowników polszczyzny. Również dlatego tak lubię artykuły, w których mogę wskazywać, jak bardzo jeden mały przecinek (lub jego brak) potrafią zmienić wymowę całego zdania.

  • Nie lubię określenia „gamingowe”. Dlaczego nie po prostu „growe”?

    Jednym z powodów, dla których tak chętnie wplatamy do polszczyzny angielskie wyrazy, jest ich lakoniczność i zwięzłość, a często także klarowność. I na takie zapożyczenia należy patrzeć przychylnie. Ale wyraz gamingowe (4 sylaby, z czego 2 z wydłużonym i) wspomnianych cech po prostu nie ma. Istnieje właściwie tylko jeden powód, dla którego gamerzy czy – jak kto woli – zapaleni gracze, miłośnicy gier komputerowych, tak lubią ten wyraz…

  • Wydzielenie imienia przecinkiem. Kiedy jest konieczne?

    Pod artykułem Wydzielenie imienia i nazwiska przecinkami. Czy to poprawne? otrzymaliśmy ostatnio od Czytelniczki następujące pytanie: Czy mogłabym dopytać, jak powinny prawidłowo wyglądać następujące zdania? Czy w którymś z przypadków imię powinno zostać wydzielone przecinkami? Zapisuję tak, jak mi się wydaje, że powinno to wyglądać. Czy popełniłam błąd? Był to prezent dla mojego syna Edwarda.Był to prezent dla syna mojego, […]

  • Znaki diakrytyczne w zapożyczeniach. Czy w tekstach polskich można je pomijać?

    „Wystarczy zajrzeć do słownika ortograficznego lub słownika języka polskiego, by się przekonać, że jednak powinniśmy pisać: jalapeño, Mégane, déjà vu, Erdoğan, El Niño (i oczywiście też La Niña), Vuelta a España. Nawet jeśli wymaga to od piszącego więcej wysiłku (bo np. musi wstawić odpowiedni znak inaczej, niż klikając tylko odpowiedni przycisk klawiatury), to taka staranność się opłaca”.

  • Ten błąd językowy popełnia większość z nas

    Czy wiesz, że gdy mówimy o tym, że coś jest na tapecie, wcale nie mamy na myśli tapety przyklejonej na ścianie? «Tapeta» i «tapet» to dwa wyrazy o różnych znaczeniach, często ze sobą mylone. Co to jest «tapeta ścienna», zapewne wszyscy wiedzą. Z kolei «tapet» to rodzaj sukna. Izabela Wieczorek w gościnnym artykule na stronach Językowych Dylematów pisała: Nie zamierzam […]

  • Jak zapisywać zwroty, w których drugie słowo ma zdyskredytować pierwsze (np. miłość i szmiłość)

    Dzień dobry,jak zapisywać zwroty, w których drugie słowo ma zdyskredytować pierwsze i razem tworzą taką prześmiewczą parę np. miłość – szmiłość, balet – szmalet? Czy to są zestawienia równorzędne i należy je zapisywać łącznie, z dywizem, tak jak np. esy-floresy, czary-mary, kogel-mogel? (czyli miłość-szmiłość, balet-szmalet?) Pozdrawiam serdecznie!Magdalena Szukając odpowiedzi na Pani pytanie w dostępnych słownikach i opracowaniach, niestety nie znalazłem […]

  • Radczyni czy radcowa? Jak określać żonę radcy?

    Stała Czytelniczka Językowych Dylematów zadała mi ostatnio ciekawe pytanie dotyczące form „radczyni” i „radcowa”. Niektóre słowniki promują tę pierwszą formę na określenie… żony radcy.

  • Łanszotowanie. Udział w projekcie Onet Posty

    Ten i wiele innych krótkich i luźnych wpisów utrzymanych w podobnej konwencji można znaleźć na stronach Onetu, na naszym profilu w ramach nowego projektu portalu Onet Posty, który wystartował 29 listopada 2023 r. Miło nam poinformować, że jesteśmy jego częścią.

  • Wypowiedź wpleciona w zdanie – jak to zapisać?

    Zapisywanie dialogów, choć posiada ustalone, klarowne reguły, w praktyce budzi wiele wątpliwości zarówno u autorów, jak i u części redaktorów. Dlatego na naszej stronie artykuły na ten temat pojawiają się regularnie. Poniżej o tym, jak potraktować krótką wypowiedź bohatera wplecioną w zdanie nadrzędne.

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. W internetowej wersji SGJP są trzy hasła „około”. W pierwszym z nich rzeczywiście podano tylko formę mianownikową: „operator adnumeratywny z…

  3. Choć od lat pielęgnuję w sobie wręcz kult dla naszych gwar, mocno pomagających mi rozumieć polską archaiczną mowę, to jednak…

  5. Chylę czoła nad dyplomacją Pana Pawła. Pobrzmiewa w tym wątku jednak jakaś domyślna zupacka potrzeba zakazu dowolności. Wręcz ordynek, ordnung...…

  7. No i chochlik mi się wtrącił, kradnąc komę... Ciekawe, czy Ciszek. Chyba jednak Omacek.

  8. Ciekawel ilu było tych krasnali w sumie... . Ciszek w Wordzie? Jednak tam ową bazę wordowską tworzą ludzie, a ci…

  10. Dziękuję za błyskawiczną odpowiedź :)

  11. Dzień dobry. Podchodzę do tego tak, że nazw własnych nie traktuję jak wyrazów cytatów, w związku z czym nie zapisuję…

  12. Dzień dobry, zastanawiam się, jak należy zapisywać niemieckie stopnie wojskowe w polskich tekstach, np. "Do pokoju wszedł Reichsführer Hans Schmidt".…

  14. To pewnie kwestia dyskusyjna, jak wiele rzeczy w polszczyźnie (czego rzecz jasna nauczyciele polskiego w szkołach raczej nie uwzględniają), ale…

  15. Starszy brat pomaga odrobić zadanie. Czy "pomaga odrobić" to orzeczenie modalne?

Archiwa

lipiec 2025
N P W Ś C P S
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728293031  

Nasze nagrania

Polecane strony