Tag: mylenie znaczenia wyrazów


  • Strużka i stróżka – wyrazy często mylone

    Jeden z błędów, który pojawia się w redagowanych książkach szczególnie często, to pisanie stróżka w znaczeniu strużka. Skąd się to bierze?

  • Przyszły weekend… to który?

    Jeden z czytelników poruszył ostatnio bardzo ważną kwestię dotyczącą określenia rodzącego wiele animozji: „Pojawiło się ostatnio pewne nieporozumienie w mojej grupie i dlatego zwracam się z prośbą o wytłumaczenie. Jeśli umówiłem się w poniedziałek 14.11.2022 na przyszły weekend, to umówiłem się na 19-20.11 czy 26-27.11?”

  • Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (89)

    Z tego odcinka ciekawostek dowiesz się: czy na mieszkańców Norwegii możemy mówić „Norwedzy”; co oznaczają określenia „gruba fisza” i „wykidajło”; dlaczego nie warto mylić wyrazów „rzewnie” i „żywnie”.

  • Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (88)

    Ostatnie w 2021 r. ciekawostki językowe, wzorem poprzednich lat, jeszcze przed świętami Bożego Narodzenia. Pierwsza z nich jest zresztą tematycznie związana ze zbliżającym się czasem.

  • Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (85)

    Tradycyjnie na koniec miesiąca prezentujemy garść językowych ciekawostek, które warto zapamiętać. 1.Czy wiesz, że… gdy wypijamy zawartość naczynia jednym łykiem, możemy powiedzieć, że wypiliśmy coś jednym haustem albo duszkiem? Nie możemy jednak użyć formy *jednym duszkiem. W tym ostatnim przypadku mamy do czynienia z kontaminacją – wymieszaniem dwóch form. Określenie duszkiem zawiera już w sobie informację o tym, że dzieje […]

  • Jakiś czy jakichś?

    W internecie często można spotkać zdania typu: Mamy tu wśród Was jakiś fanów wędkarstwa? Proszę o polecenie jakiś fajnych miejsc. Skąd to się bierze? Sporo osób w miejscu jakichś stosuje jakiś, czego przykłady znajdują się powyżej. Zupełnie jakby ta pierwsza forma nie istniała. Pytanie brzmi: czy jest to kolejny przykład powielania błędu, który często pojawia się w przestrzeni internetowej, czy […]

  • Przynajmniej a bynajmniej. Zasadnicza różnica między znaczeniem wyrazów

    Dlaczego zdanie Bynajmniej tak jej się wtedy zdawało jest niepoprawne? Czy przynajmniej i bynajmniej to na pewno synonimy? I w końcu – czy każdy musi mówić poprawnie, czy może tak, jak mu wygodnie?

  • Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (81)

    Koniec marca to czas na kolejną małą porcję ciekawostek. Dziś m.in. o kelwinach (których nie wyraża się w stopniach) i o różnicy znaczeniowej pomiędzy przymiotnikami problematyczny i kłopotliwy.

  • Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (56)

    Poniższe ciekawostki ponownie opracował Tomasz Marek. 1. Czy wiesz, że… w przypadku przysłówków nieśpieszno i nie śpieszno obie pisownie – łączna i rozdzielna –  są akceptowane? Przynajmniej obie podaje SJP PWN, choć reguła 45.4 nakazuje pisownię łączną. Mało – równouprawnione są niespieszno i nie spieszno, choć prof. Kłosińska wersje z s uważa za przestarzałe. Podobnie jest z czasownikami spieszyć i […]

  • Czytamy Mickiewicza

    Autor: Tomasz Marek ● Czy Mickiewicz jest nudny? Na pewno szkoła robi wszystko, by tak został przez uczniów zapamiętany. Może te kilka ciekawostek związanych z jego twórczością przełamie sztampę? Może zaskoczy nawet nauczyciela? Może lekcja minie szybciej… i ciekawiej? 1. Pan Tadeusz. Zaczniemy od Księgi I. Żelazny szkolny temat: „Charakterystyka Telimeny”: Kibić miała wysmukłą, kształtną, pierś powabną, Suknię materyjalną, różową, jedwabną, […]

  • Co to znaczy, że Jezus wyszedł, „sam dźwigając krzyż”?

    Rzadko na Językowych Dylematach nawiązuję do kwestii związanych z religią czy teologią (pomimo tego, że z wykształcenia jestem nie tylko polonistą, ale także teologiem). Czas Wielkiego Tygodnia wydaje się jednak wyjątkowo odpowiednim momentem do tego, by nieobszerną analizę na pograniczu językoznawstwa i teologii zaproponować. „A On sam dźwigając krzyż wyszedł na miejsce zwane Miejscem Czaszki, które po hebrajsku nazywa się […]

  • 10 najczęstszych błędów językowych w opisach ofert nieruchomości

    Jak napisać: w Wilanowie czy na Wilanowie? Jeżeli Al. (liczba mnoga alei, np. Al. Jerozolimskie) piszemy dużą literą, to dlaczego ul. (od ulicy) już małą? Co właściwie oznacza M3 i gdzie w zdaniu „Piękna działka z malowniczym akwenem wodnym” kryje się błąd językowy? Poszukaliśmy i znaleźliśmy odpowiedzi na te i wiele innych pytań związanych z pisaniem ogłoszeń nieruchomościowych. 1. ul., […]

  • Legiony, chłopcy i drzewca

    Zagadkowa (również gramatycznie) Szara piechota Któż nie zna pieśni legionowej Szara piechota! Ejże! Czy na pewno jest to pieśń legionowa? O jej pochodzenie i historię spierano się już w 1935 roku. Podobno pierwowzorem tekstu był wiersz (z roku 1914 lub 1915 – data jest sporna) Ułani Beliny [6] (Władysław Belina był dowódcą 1 Pułku Ułanów Legionów Polskich w latach 1914–1917) […]

  • Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (19)

    W tym miesiącu jako zbiór ciekawostek językowych ponownie proponujemy te, które publikowaliśmy ostatnio na naszej facebookowej tablicy. Zebrało się ich całkiem sporo. 1. Czy wiesz, że… resentyment to nie 'ponowny sentyment do czegoś’, ale 'uraza przechowywana w pamięci po doznaniu krzywd’? 2. Czy wiesz, że… prząśniczka nie jest synonimem prządki, ale zdrobnieniem od prząśnicy będącej częścią kołowrotka? W utworze „U […]

  • Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (16)

    W tym miesiącu jako zbiór ciekawostek językowych ponownie proponujemy te, które publikowaliśmy w grudniu na naszej facebookowej tablicy (a było tego całkiem sporo). Do ciekawostek dołączamy życzenia radosnych świąt Narodzenia Pańskiego – bo jest się w tych dniach z czego cieszyć :-). 1. Czy wiesz, że… w nazwie kasza manna wyraz manna to rzeczownik, a nie przymiotnik? Dlatego nazwa ta […]

  • Karze i każe. Rzadko i żaden

    Niby oczywistości, ale jednak warto o nich przypomnieć, bo wbrew pozorom wielu użytkowników języka ma tendencję do mylenia pisowni tych wyrazów. Karze – pochodzi o karać. Np. Sędzia karze zawodników żółtymi kartkami. Każe – pochodzi o kazać. Np. Sędzia każe mu podejść bliżej, potem wyciąga kartkę. Dlaczego wiele osób myli pisownię tych wyrazów? Myślę, że przyczyny są dwie. Po pierwsze […]

  • Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (5)

    Koniec grudnia przegapiliśmy, ale na koniec stycznia wracamy z ciekawostkami językowymi. 1. Czy wiesz, że… …poprawna jest zarówno forma «coś uchodzi czyjejś uwagi», jak i «coś uchodzi czyjejś uwadze»? Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN zaznacza jedynie, że ta druga jest używana rzadziej. 2. Czy wiesz, że… …podobnie jest z formami «nadsłuchiwać» i «nasłuchiwać»? Obie są poprawne, ale ta pierwsza jest […]

  • Dowieść, dowieźć… dotrzymać terminu

    Dzisiejszy wpis jest nietypowy, gdyż nie tyle rozstrzygam w nim pewien dylemat (choć po części również), o ile chciałbym zapytać, czy może ktoś z Czytelników spotkał się z będącą albo regionalizmem, albo elementem slangu branżowego formą… no właśnie dowieść terminów lub dowieźć terminów. Poniżej przytaczam dyskusję, jaką odbyłem z p. Krzysztofem. Pan Krzysztof napisał: Szanowna Ekipo Dylematów, zwracam się do […]

  • Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (3)

    Kontynuujemy nasz cykl z krótkimi ciekawostkami językowymi. 1. Czy wiesz, że… …wyrazy adaptować i adoptować mają różne znaczenia? Pierwszy oznacza ‘przystosowywać coś do czegoś’, drugi ‘uznać czyjeś dziecko za swoje, przysposobić je’. Ze względu na formalne podobieństwo wyrazy te są często mylone. (Za: A. Markowski, Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne, Warszawa 2009, s. 184). 2. Czy wiesz, że… …spolegliwy […]

  • Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (1)

    Na naszej stronie otwieramy nowy cykl. Od czasu do czasu, z częstotliwością, która powinna się wkrótce wyklarować, będziemy publikować wpis z cyklu Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe. W jednym lub dwóch zdaniach będziemy przedstawiać jakąś zasadę języka polskiego czy znaczenie danego wyrazu. W jednym odcinku będzie się pojawiało od dwóch do czterech ciekawostek. Dziś trzy pierwsze. Nie ukrywamy, że dwie […]


Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

  10. "Akademia Pana Kleksa" czy "Akademia pana Kleksa" - który tytuł jest poprawny?

Archiwa

marzec 2024
N P W Ś C P S
 12
3456789
10111213141516
17181920212223
24252627282930
31  

Nasze nagrania