Tag: pisownia rozdzielna

---

• 28 maja 2024

  Zmiany w ortografii 2026. Zmiana w pisowni z cząstką -bym, -byś, -by – pytanie czytelnika

  Po ogłoszeniu przez Radę Języka Polskiego znaczących zmian w ortografii, które nastąpią w roku 2026, otrzymaliśmy następujące pytanie: W 2026 roku nastąpią zmiany w ortografii. I w stosunku do jednej zmiany mam pytanie.Czytamy: „Wprowadzenie rozdzielnej pisowni cząstek -bym, -byś, -by, -byśmy, -byście ze spójnikami”.Czy to znaczy, że według nowych zasad napiszemy wypadało by, rozważało by, a nie jak dotychczas wypadałoby, […]

• 27 czerwca 2022

  Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (91)

  Z tego odcinka ciekawostek dowiesz się, które formy są poprawne: „nie najlepszy” czy „nienajlepszy”; „zwężyły” czy „zwęziły”; „Polska Ludowa” czy „Polska ludowa”; „patrzeć ukosem” czy „z ukosa”.

• 5 października 2016

  Jakby czy jak by

  W poprzednim opracowaniu To i by – kiedy razem, kiedy osobno pojawiło się zdanie przykładowe: …jakby pleksi była wygrawerowana na CNC, toby jeszcze ładniej to wyglądało. w którym zapis słowa jakby może budzić wątpliwości – razem czy osobno? Ci, którzy przeczytali To i by – kiedy razem, kiedy osobno, domyślają się, że zależy to od kwalifikacji wyrazu jak do kategorii […]

• 28 września 2016

  Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (37)

  Na koniec miesiąca zwyczajowo ciekawostki. We wrześniu już po raz drugi przygotował je nasz stały współpracownik Tomasz Marek. 1. Czy wiesz, że… przysłówki opodal i nieopodal znaczą obecnie to samo (są synonimami), czyli „w pobliżu, niedaleko od”? A jeszcze niedawno (Krasicki, Kraszewski, Sienkiewicz) słowo opodal było antonimem nieopodal, bo znaczyło „daleko”. Na dodatek przysłówek nieopodal kiedyś pisano rozdzielnie (*nie opodal), […]

• 23 września 2016

  To i by – kiedy razem, kiedy osobno

  Wg SJP PWN cząstki –bym, –byś, –by, –byśmy, –byście pisze się łącznie z następującymi kategoriami wyrazów: 43.1. Z osobowymi formami czasowników 43.2. Z osobowymi formami czasowników użytymi w funkcji bezosobowej 43.3. Z partykułami 43.4. Z większością spójników 43.5. W wyrazach porównawczych Pisownia wyrażenia to z by może być łączna (toby, tobym, tobyś, tobyśmy, tobyście) lub rozdzielna (to by, to bym, […]

• 30 sierpnia 2015

  Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (24)

  To już dwa lata od chwili, gdy w sierpniu 2013 r. rozpoczęliśmy publikację ciekawostek językowych. Tym razem ponownie te, które publikowaliśmy w tym miesiącu na naszej facebookowej tablicy. 1. Czy wiesz, że… piszemy wzwyż, wstecz, wzdłuż i wszerz, ale w dal, w przód, w poprzek i w głąb? 2. Czy wiesz, że… uran pisany małą literą to pierwiastek chemiczny, który […]

• 30 maja 2015

  Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (21)

  Na podsumowanie miesiąca zbiór ciekawostek językowych, które publikowaliśmy na naszej facebookowej tablicy. 1. Czy wiesz, że… piszemy prezydent elekt, a nie prezydent-elekt? Prezydent i elekt nie są członami równorzędnymi. 2. Czy wiesz, że… w 3. osobie l.mn. czasownik śmieć (ten od śmiałości) ma dwie oboczne formy: śmieją i śmią? Np. Dziewczęta nie śmieją (lub nie śmią) się tego domagać. 3. […]

• 12 września 2014

  Z kumplem-kuzynem. Czy Dominika napisała poprawnie? O pisowni z łącznikiem i rozdzielnej

  Dominikę (na zdjęciu), moją szwagierkę, znają z twarzy wszyscy stali Czytelnicy naszej strony, bo niemal od początku jej fotografie towarzyszą wpisom na Językowych Dylematach. Dziś jednak chcę nawiązać do jej osoby w kontekście stricte językowym. Otóż jakiś czas temu Dominika, podpisując zdjęcie, na którym znajdują się jej pierworodny oraz mój syn Piotruś, użyła następującego sformułowania: „Z kumplem-kuzynem Piotrusiem”. Użycie w […]

• 27 grudnia 2010

  Jasnoczerwony, czarno-biały i nowo wybrany. Podobna konstrukcja – różna pisownia. Dlaczego?

  Często zastanawiamy się, jak zapisać tego typu dwuczęściowe konstrukcje. W takich przypadkach o sposobie zapisu decyduje najczęściej znaczenie. Wyjątkiem jest sytuacja ostatnia (pisownia rozdzielna), w której mamy do czynienia z inną konstrukcją. A jako że jest to inna konstrukcja to od nowo wybranego zacznijmy. Otóż w tym wypadku mamy do czynienia z przymiotnikiem wybrany oraz z przysłówkiem będącym jego określeniem […]

• 5 października 2010

  Użycie łącznika

  Często można się spotkać z nadużywaniem łącznika. Innym razem znów tu gdzie stać on powinien – wcale go nie ma. Zacznijmy jednak od tego, czym w ogóle jest łącznik i czym różni się on od półpauzy, z którą często jest mylony. Mówiąc najkrócej łącznik (inaczej dywiz) jest znakiem ortograficznym. Kiedy go zabraknie, gdy zamiast go postawić wyrazy rozdzielimy lub – […]

• 25 września 2010

  Pisownia łączna i rozdzielna cząstek -by, -bym, -byś

  Oto czwarty i ostatni (przynajmniej na razie) wpis bazowy dotyczący pisowni łącznej i rozdzielnej. Tym razem zajmiemy się często używanymi, a sprawiającymi nam niejednokrotnie trudności zakończeniami wyrazów z cząstkami -by, -bym, -byś etc. Tradycyjnie zaczniemy od tych przypadków, gdy wyrazy z ww. cząstkami piszemy łącznie, a następnie przejdziemy sytuacji, gdy piszemy je rozdzielnie. Pisownia łączna cząstek -by, -bym, -byś z […]

• 22 września 2010

  Połączenia z liczebnikami „pół” i „ćwierć”

  Liczebniki „pół” oraz „ćwierć” piszemy łącznie, gdy są one elementami wyrazu złożonego. W kilku innych wypadkach piszemy je jednak rozdzielnie. Na początek zajmijmy się liczebnikiem „pół”. O liczebniku „ćwierć” będę jedynie wzmiankować na końcu, ponieważ zasady jego pisowni są bardzo podobne do częściej używanego – „pół”. Pisownia łączna liczebnika „pół” „Pół” piszemy łącznie z następującym po liczebniku wyrazem, gdy jest […]

• 19 września 2010

  Pisownia łączna i rozdzielna partykuły „nie”

  Dziś kolejny wpis bazowy. Zajmiemy się pisownią partykuły „nie”. Najpierw podam przypadki, kiedy piszemy ją łącznie z wyrazem następującym po niej, a potem wskażę te sytuacje, gdy należy ją napisać osobno. Pisownia łączna partykuły „nie”: z rzeczownikami (np. niemuzułmanin, nieteolog); z przymiotnikami (np. niestary, niekochany) – w przypadku przymiotników rozpoczynających się dużą literą stosujemy dywiz (np. nie-Szekspirowski, nie-Boży);

---