Tag: orzeczenie

• 29 marca 2022

  Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (90)

  Z tego odcinka ciekawostek dowiesz się: czy nacieramy komuś uszu, czy uszy; kiedy formy „pełny” nie możemy zastąpić wyrazem „pełen”; kiedy w liczbie mnogiej używamy orzeczenia w formie męskoosobowej, a kiedy w niemęskoosobowej.

• 10 maja 2020

  Liczebnik oboje. Wybór formy orzeczenia

  W tym artykule chcę się skupić na kolejnej kwestii dotyczącej formy oboje, a mianowicie – odmiany wyrazów, z którymi ten liczebnik występuje, oraz wyboru formy orzeczenia. Zależą one od znaczenia wyrazów, do których liczebnik się odnosi.

• 23 października 2017

  Czasowniki modalne w orzeczeniach złożonych

  Modalność jako pojęcie ogólne Modalność w filozofii to kategoria tradycyjnej ontologii (filozofia bytu), oznaczająca sposób istnienia rzeczy lub zachodzenia zjawisk [1]. Sposobów tych (w uproszczeniu) jest pięć: rzeczywistość (oznajmiamy: wydarzenie zaszło [zajdzie, zachodzi – czas nie ma tu znaczenia]) możliwość (oznajmiamy: wydarzenie może zajść [czas jw.]) niemożliwość (jw., ale negacja) konieczność (oznajmiamy: wydarzenie musi zajść [czas jw.]) przypadkowość (przypadkowość jest […]

• 22 maja 2017

  Czasownik modalny. Orzeczenie modalne

  O czasownikach modalnych często słyszymy, ucząc się języków obcych. Oczywistością (czy na pewno?) jest, że występują one także w polszczyźnie. Czasownik modalny to taki, który – jak czytamy w Nowym słowniku poprawnej polszczyzny PWN – wyraża subiektywny stosunek mówiącego do treści własnej wypowiedzi lub – możemy uzupełnić – do danej czynności: wykonywanej lub takiej, która jest zaplanowana. Cechą tej grupy […]

• 4 grudnia 2013

  Człon, którego się w zdaniu domyślamy

  Pan Jan napisał do nas następującego maila: Kłaniam się, W Poradniku interpunkcyjnym Edwarda Polańskiego (wydanie I, luty 2010) wyczytałem informację, którą trudno mi zrozumieć i wyjaśnić. Proszę o pomoc. W 2. (rozdziale) PRZECINEK W ZDANIACH BEZ UŻYCIA SPÓJNIKA w (punkcie) 2.1.2 W zdaniu pojedyńczym lub jego równoważniku (str. 67) autor pisze: W takich wypowiedzeniach przecinkami oddzielamy jednorodne części zdania: i […]

• 13 września 2013

  Orzeczenie przy podmiotach szeregowych. Rzeczowniki konkretne i spójnik «bądź»

  Wprawdzie problem szeregu rzeczowników konkretnych i formy orzeczenia został już omówiony w temacie Orzeczenie proste, ale jest to bez wątpienia kwestia, do której warto wracać. Pan Mateusz napisał: Ostatnio spotkałem się z dziwnym dla mnie stanowiskiem odnośnie rzeczowników konkretnych. Sugerowano, że czasownik w zdaniu, w którym występuje więcej niż jeden owy rzeczownik, zawsze powinien wystąpić w liczbie mnogiej. I podano […]

• 22 listopada 2012

  Orzeczenie złożone i zdanie podrzędne ze spójnikiem aby

  Witam serdecznie! Mam problem z orzeczeniem złożonym. Słyszałem, że takie orzeczenie może być bardzo rozbudowane, choć nie wiem czy to prawda. Chodzi mi o zdanie: Aby się do nas dostać musisz złożyć podanie. Czy w tym zdaniu trzeba postawić przecinek, czy jest on zbędny? Pozdrawiam! Szanowny Panie, jedna rzecz nie ulega wątpliwości: w tym zdaniu przecinek jest konieczny. Aby się […]

• 18 marca 2012

  Dziewczynka z psem szli. Poprawne?

  Agnnuszka, korzystając z naszego formularza, poddała nam do rozpatrzenia następujące (dodam od siebie: godne zauważenia) zagadnienie: Witam. Mam problem ze stwierdzeniem, czy dane zdanie jest poprawne: „Dziewczynka z psem szli.” Jeśli istnieje tu błąd, to wchodzi on oczywiście w zakres związku zgody, ale mam tu wątpliwości, czytałam bowiem, że dopuszczalne jest w takim przypadku użycie orzeczenia zarówno w liczbie pojedynczej […]

• 2 marca 2011

  Orzeczenie proste

  Orzeczeniem prostym jest forma osobowa czasownika, połączona bezpośrednio z podmiotem, np. Malarz maluje; Statek wpłynął do portu; Słońce świeci. Orzeczenie przejmuje tu od podmiotu cechy gramatyczne (liczbę i osobę). W czasie przeszłym i w trybie warunkowym orzeczenie ma końcówkę rodzajową, która również jest uzgodniona z podmiotem, np. Samochód przyspieszył; Sportowcy odpoczywają; Oni pomogli głodującym; Koleżanka dostała nagrodę.

• 25 lutego 2011

  Orzeczenie złożone

  Orzeczenie to najważniejsza część zdania. Za pomocą orzeczenia informuje się (orzeka) o czynności, stanie lub cesze, np. Koleżanka śpiewa, Mama zasnęła, Dyrektor szkoły jest bardzo nieuprzejmy. Ze względu na strukturę wyróżniamy dwa rodzaj orzeczeń: orzeczenie proste (czasownikowe) i orzeczenie złożone (analityczne). Orzeczenie złożone Jest wyrażone najczęściej za pomocą rzeczowników i przymiotników (czasami: zaimków, imiesłowów, liczebników czy czasowników w bezokoliczniku), które […]

• 6 lutego 2011

  Części zdania

  W zdaniu wyróżniamy grupę podmiotu, czyli podmiot i wyrazy go określające oraz grupę orzeczenia, czyli orzeczenie plus wyrazy określające. Podmiot i orzeczenie tworzą w zdaniu związek główny. Pozostałe części – przydawka, dopełnienie, okolicznik – tworzą związki poboczne.