Tag: związek rządu

• 19 września 2017

  Przez tych kilka tygodni czy przez te kilka tygodni?

  Wyobraźcie sobie, że przed tym dylematem stanąłem jeszcze u początków pracy redaktorskiej (lata temu) i przez długi czas nie potrafiłem sobie z nim poradzić. Dziwne, nie? Zwłaszcza że obie formy – tak na pierwszy rzut oka – grają. Rozwiązanie przyszło kilka lat później przy okazji podobnego pytania o związki liczebnika z orzeczeniem imiennym – zadanego na stronie Językowe Dylematy. A […]

• 6 lutego 2015

  Czy komentarz może OCZEKIWAĆ na moderację

  Ciekawy problem poruszyła ostatnio Pani Aleksandra: Dzień dobry. Na jednej ze stron dowiedziałam się: „Twój komentarz oczekuje na moderację.” Podobnie na komórce pojawia się „oczekiwanie na połączenie” Czy nie „oczekuje się” czegoś, a „na cos” czeka? Mój komentarz czeka, ja czekam na polaczenie, a oczekuje raczej jakiegoś wydarzenia, świąt, nagrody (no chyba że wydarzeniem jest uzyskanie połączenia…) Z góry dziękuje […]

• 22 marca 2014

  Pytanie o związki wyrazowe z przymiotnikami. Liczebnik z orzeczeniem imiennym

  Pani Gosia napisała: Przyznam się na wstępie, że zawsze mam problem ze związkami składniowymi… np. Ośnieżone szczyty gór wyzierające/wyzierających (…) – czy możliwe jest użycie obu form? Albo: sześćdziesiąt lat wyrytych (czy „wyryte”?) na twarzy. – w tym przypadku skłaniam się ku tej pierwszej formie po przejrzeniu przykładów w sł. poprawnej polszczyzny (hasło: LICZEBNIK). Jak się z tymi dylematami uporać? […]

• 16 marca 2014

  Czy możemy dodawać smaku kawy do czekolady?

  Pan Paweł napisał do nas ostatnio następujący e-mail: Proszę o wskazówkę, która forma jest prawdziwa: 1. Dodajemy smak kawy do czekolady 2. Dodajemy smaku kawy do czekolady Chodzi o słowo: „smak” czy „smaku”. Na początek zwróciłbym uwagę na ciekawe użycie wyrazu „prawdziwa”. Mówiąc półżartem, oczywiście prawdziwa jest ta forma, której realnie użyto. Zdaje się, że pytanie dotyczy jednak nie tego, […]

• 16 maja 2013

  Prezydent Krakowa, miasta Krakowa czy miasta Kraków

  Czasami zastanawiamy się, które z trzech powyższych form są poprawne. W stosunku do jakich jednostek administracyjnych i kiedy można użyć poszczególnych sformułowań. W języku nieurzędowym (np. w artykułach w czasopismach czy internecie) powinniśmy używać pierwszego określenia. W tej konstrukcji nazwa miejscowości – niezależnie od wielkości jednostki administracyjnej oraz od funkcji pełnionej przez daną osobę – jest zawsze odmienna: prezydent Warszawy, […]

• 5 marca 2013

  Słuchać koncertu czy słuchać koncert?

  Kolejne pytanie na temat związku rządu zadała nam ostatnio pani Joanna: Bardzo proszę o pomoc w rozstrzygnięciu wątpliwości, z jakim przypadkiem łączy się czasownik „słuchać” – biernik czy dopełniacz? Co z przeczeniem? Podaję przykład: „słucham mamy czy słucham mamę?” „słucham muzykę czy słucham muzyki?” „nie słucham mamy? nie słucham muzyki?” (tutaj intuicyjnie nie przewiduję innej możliwości) Podobnie z czasownikiem „dotykać” […]

• 26 sierpnia 2012

  Piję kawę, ale szukam kawy – dlaczego różne przypadki

  Chciałam zadać pytanie dotyczące przypadków. Mam nadzieję, że i ta kwestia mieści się w zakresie pytań, na które Państwo odpowiadają. Mój przyjaciel (będący obcokrajowcem, uczącym się języka polskiego) wielokrotnie zastanawiał się, dlaczego używamy różnych przypadków rzeczownika, choć funkcja słowa w zdaniu jest ta sama. Np. „piję kawę”, ale „szukam kawy”, mimo że oba wyrazy są bodajże dopełnieniem bliższym. Czy istnieje […]

• 2 lutego 2012

  Do stawiennictwa… na rozprawie czy na rozprawę?

  

  Przed chwilą otrzymałem następujące zapytanie: Mam pytanie dotyczące zwrotu sądowego. Która forma jest poprawna? Wzywam… do stawiennictwa na rozprawę… czy Wzywam… do stawiennictwa na rozprawie… W Słowniku poprawnej polszczyzny PWN znalazłem następujące zdanie: Wzywa się obywatela do stawiennictwa w Sądzie Rejonowym. Można wyciągnąć wniosek, że w tym kontekście wyraz stawiennictwa można swobodnie zamienić na zwrot, jakiego użylibyśmy w codziennym języku: […]

• 18 listopada 2011

  Nie wystarczy powtarzać wyuczone słowa/wyuczonych słów

  Otrzymaliśmy wczoraj następującą korespondencję: Witam i pozdrawiam. Jestem korektorką. Trafiłam na zdanie, które nie tylko dla mnie jest niewiadomą. Rozpisałam nieomalże ankietę pośród co bardziej kumatych znajomych – i zdania są podzielone. Ba! Napisałam do bloga o j. polskim i dostałam odpowiedź „nie potrafię udzielić jednoznacznej odpowiedzi”… „*Nie wystarczy powtarzać (wyuczone słowa), żeby móc rozmawiać z Bogiem*”. „Wyuczone słowa” czy […]

• 3 września 2011

  Zarządzać i kontrolować doświadczenie/doświadczeniem. Jak napisać?

  Niedawno na naszej stronie poruszono następującą kwestię: Mam pytanie dotyczące poniższego fragmentu zdania… „(…) zarządzać i kontrolować doświadczenie / doświadczeniem” Który z czasowników w tym przykładzie powinien narzucać formę rzeczownikowi. Czy ten pierwszy czy ten sąsiadujący bezpośrednio z rzeczownikiem? Jak brzmi zasada ogólna? Jest to kolejne pytanie, które dotyczy kwestii związku rządu. Gdyby przyjrzeć się wszystkim pytaniom zadawanym na Językowych […]

• 25 marca 2011

  Zapomniałem oddać ci kolczyków/kolczyki

  Niedawno jedna z bliskich osób dała mi do rozstrzygnięcia szalenie interesujący dylemat językowy. Czy poprawne jest zdanie: Zapomniałem oddać ci kolczyków czy raczej Zapomniałem oddać ci kolczyki? Być może komuś wyda się, że jest to rzecz bardzo łatwa do rozstrzygnięcia i już intuicyjnie potrafi wskazać, która forma jest poprawna, ale mimo wszystko uważam to za problem bardzo interesujący, bo dotyczący […]

• 21 marca 2011

  Związek rządu. Związek przynależności

  O związkach zgody możesz przeczytać tutaj. Poniżej zamieszczamy informacje na temat związków rządu i związków przynależności. Związki rządu Są to takie konstrukcje, w których wyraz określany narzuca formę gramatyczną przypadka lub bezokolicznika wyrazowi określającemu, np. słucham muzyki, rządzę drużyną, sprzeciwiam się niesprawiedliwości.

• 6 lutego 2011

  Części zdania

  W zdaniu wyróżniamy grupę podmiotu, czyli podmiot i wyrazy go określające oraz grupę orzeczenia, czyli orzeczenie plus wyrazy określające. Podmiot i orzeczenie tworzą w zdaniu związek główny. Pozostałe części – przydawka, dopełnienie, okolicznik – tworzą związki poboczne.

• 2 lutego 2011

  Poszukuję osobę czy osoby? Odpowiedź na pytanie Czytelniczki

  Od Użytkowniczki naszego bloga otrzymaliśmy następujące pytanie: Która forma jest poprawna „poszukuję osoby” czy też „poszukuję osobę”? Dla mnie lepiej brzmi to pierwsze, ale często spotykam się z drugą formą.

• 14 stycznia 2011

  Emil Ruciński: Próbować zupę czy próbować zupy? Dotknąć ją czy dotknąć jej?

  Dziś chciałbym rozwiązać dwa problemy językowe, z którymi prędzej czy później zetkną się osoby tworzące teksty, a także na przykład korektorzy. Warto więc to zapamiętać! 1. Jak napisać: próbować zupę czy próbować zupy? Tu odpowiedź jest prosta: Czasownik próbować łączy się z dopełniaczem. Poprawna forma to: próbować zupy.