Strona główna » ortografia
Tag: ortografia
-
Jak zapisywać zwroty, w których drugie słowo ma zdyskredytować pierwsze (np. miłość i szmiłość)
Dzień dobry,jak zapisywać zwroty, w których drugie słowo ma zdyskredytować pierwsze i razem tworzą taką prześmiewczą parę np. miłość – szmiłość, balet – szmalet? Czy to są zestawienia równorzędne i należy je zapisywać łącznie, z dywizem, tak jak np. esy-floresy, czary-mary, kogel-mogel? (czyli miłość-szmiłość, balet-szmalet?) Pozdrawiam serdecznie!Magdalena Szukając odpowiedzi na Pani pytanie w dostępnych słownikach i opracowaniach, niestety nie znalazłem […]
-
Strużka i stróżka – wyrazy często mylone
Jeden z błędów, który pojawia się w redagowanych książkach szczególnie często, to pisanie stróżka w znaczeniu strużka. Skąd się to bierze?
-
Łącznik to nie półpauza
Jakiś czas temu pisałem o tym, że średnik to nie dwukropek. W redagowanych tekstach spotykam się z jeszcze jedną parą znaków nagminnie ze sobą mylonych: łącznik bywa stawiany w miejscu półpauzy (a bywa też odwrotnie, choć zdecydowanie rzadziej).
-
Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (70)
Czy wiesz, dlaczego przymiotnik od nazwy Szwecja, to szwedzki a nie szwecki? Jest tak, ponieważ przymiotnik nawiązuje do… innej nazwy tego kraju. Wedle współczesnych ustaleń piszemy ach, choć aha; och, choć oho; uch, choć uhu; za to zapisując ech, możemy wybrać również zapis eh przez samo h
-
Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (60)
Inspiracją do opracowania wszystkich poniższych ciekawostek była dla mnie książka Łukasza Mackiewicza, właściciela eKorekta24.pl, pt. 497 błędów. Recenzja książki w Językowych Dylematach w najbliższych miesiącach (oprac. Paweł Pomianek). 1.Czy wiesz, że… wyraz wymawiany jako [klu], a definiowany jako «najważniejszy punkt czegoś, największa atrakcja czegoś, najciekawsza część czegoś» (za: NSPP) zapisujemy nie – jak można by sądzić – *clue, jak w […]
-
Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (52)
W tym miesiącu ciekawostki – publikowane wyjątkowo nieco wcześniej – koncentrują się wokół kwestii ortograficznych. Przygotował je Tomasz Marek. 1. Czy wiesz, że… ponoć najstarszy udokumentowany błąd ortograficzny to zapis nazwy miejscowości *Ożechowo w poznańskich rotach sądowych? Błąd świadczy o zaniku wymowy dwugłoskowej [rż] na rzecz dzisiejszego zrównania się w wymowie ż i rz. Są i inne. W mało znanym […]
-
Papież-emeryt czy papież emeryt
Można zauważyć, że po rezygnacji z urzędu Benedykta XVI w największych katolickich portalach informacyjnych pojawiła się pisownia papież-emeryt (z łącznikiem). W świetle zasad języka polskiego wydaje się jednak, że nie jest ona do obronienia i taki zapis należy traktować jako błąd ortograficzny. Taka pisownia jest na razie obowiązująca w serwisie Katolickiej Agencji Informacyjnej (zob. np. – tutaj chodzi już o […]
-
Wygrawerowana dedykacja a ortografia
Ostatnio otrzymałem list z nietypowym, a interesującym pytaniem: Panie Pawle, Chciałabym na pamiątce Chrztu św. wygrawerować tekst: *Na Pamiątkę Chrztu Świętego- Chrzestna Grażyna* [imię chrzestnej zostało zmienione]. Czy tak napisana dedykacja jest poprawna? Czy może lepiej w ten sposób: *Na pamiątkę Chrztu św. – Chrzestna Grażyna.*? Czy wyraz chrzestna powinien być pisany wielką literą? A jeśli chciałabym napisać tak: *W […]
-
Dlaczego powinniśmy pisać zgodnie z obowiązującą ortografią
Autor: Tomasz Powyszyński Pamiętacie, jak w szkole podstawowej, w chwili gdy zaczął do nas docierać ogrom zasad ortograficznych, przez głowę przeszła myśl, że po co w ogóle ta cała ortografia? Po co są jakieś dziwne zasady, skoro chór, hór, chur czy hur brzmią tak samo (przynajmniej teraz, bo dawno temu każdy z tych wyrazów wymawiany byłby w nieco inny sposób […]
-
Żuraw oraz żóraw i inne dylematy z historii języka
Kilka dni temu na naszej stronie zostało zadane następujące pytanie: Witam serdecznie! Mam dylemat językowy, którego rozwiązania próżno szukać w dzisiejszych słownikach. W końcówce lat sześćdziesiątych byłam uczennicą szkoły podstawowej i pamiętam, że uczono mnie wówczas o dwóch żurawiach. Ptaki- to żurawie, natomiast skrzypiący przy studni- to żóraw. Wydaje mi się też, iż wtedy był jeden łabądź a dopiero śpiew […]
-
A co z przymiotnikami złożonymi z więcej niż dwóch członów?
Pisałem wczoraj o przymiotnikach złożonych z dwóch członów, gdzie rozróżniamy pisownię z łącznikiem oraz pisownię łączną. Nieco inna zasada występuje wówczas, gdy przymiotnik jest złożony z co najmniej trzech członów. Przypomnijmy, że w przypadku przymiotników złożonych dwuczłonowych stosujemy pisownię następującą:
-
Jasnoczerwony, czarno-biały i nowo wybrany. Podobna konstrukcja – różna pisownia. Dlaczego?
Często zastanawiamy się, jak zapisać tego typu dwuczęściowe konstrukcje. W takich przypadkach o sposobie zapisu decyduje najczęściej znaczenie. Wyjątkiem jest sytuacja ostatnia (pisownia rozdzielna), w której mamy do czynienia z inną konstrukcją. A jako że jest to inna konstrukcja to od nowo wybranego zacznijmy. Otóż w tym wypadku mamy do czynienia z przymiotnikiem wybrany oraz z przysłówkiem będącym jego określeniem […]
-
Dylematy redaktora książki w praktyce (cz. 2/2)
Dziś prezentuję drugą część najbardziej interesujących poprawek dokonywanych w jednej z książek redagowanych dla wydawnictwa Libenter.pl. Jak pokazały dobitnie uwagi Agatki z IVa zawsze w poprawianych testach znaleźć można coś jeszcze, co należałoby „wyczyścić” lub po prostu udoskonalić. Poniżej kolejna dziesiątka sugestii, jakie zaproponowałem Autorowi. Jeśli ktoś z Czytelników dostrzeże jeszcze jakieś niedociągnięcia w poniższych zdaniach lub stwierdzi, że zasugerowane […]
-
Dylematy redaktora książki w praktyce (cz. 1/2)
Pisaliśmy wiele o zasadach, jednak wiele osób interesuje zapewne, jak wygląda w praktyce praca redaktora tekstów, z jakim błędami musi się spotykać, z czego musi „wyczyścić” książkę. Wpis będzie zapewne interesujący także dla naszych potencjalnych klientów, bowiem jest to praktyczny przykład tego, jak pracujemy. Chcę Państwu zaprezentować przeszło dwadzieścia rozstrzygnięć językowych dylematów, przed którymi stanąłem, redagując jedną tylko książkę dla […]
-
Małgorzata Kubicz: Słów kilka o wypracowaniu maturzysty i nie tylko
Umiejętność tworzenia własnego tekstu jest kompetencją równie ważną, jak umiejętność czytania ze zrozumieniem. Oba te elementy edukacji są celami, do których nauczyciel powinien dążyć w swojej pracy z uczniem już od najmłodszych lat nauki szkolnej. Począwszy od klasy czwartej szkoły podstawowej dzieci uczą się pisać teksty kierowane do różnych adresatów i o różnych celach w różnorodnych prostych formach. Uczniowie powinni […]
-
Użycie łącznika
Często można się spotkać z nadużywaniem łącznika. Innym razem znów tu gdzie stać on powinien – wcale go nie ma. Zacznijmy jednak od tego, czym w ogóle jest łącznik i czym różni się on od półpauzy, z którą często jest mylony. Mówiąc najkrócej łącznik (inaczej dywiz) jest znakiem ortograficznym. Kiedy go zabraknie, gdy zamiast go postawić wyrazy rozdzielimy lub – […]
-
Pisownia łączna i rozdzielna cząstek -by, -bym, -byś
Oto czwarty i ostatni (przynajmniej na razie) wpis bazowy dotyczący pisowni łącznej i rozdzielnej. Tym razem zajmiemy się często używanymi, a sprawiającymi nam niejednokrotnie trudności zakończeniami wyrazów z cząstkami -by, -bym, -byś etc. Tradycyjnie zaczniemy od tych przypadków, gdy wyrazy z ww. cząstkami piszemy łącznie, a następnie przejdziemy sytuacji, gdy piszemy je rozdzielnie. Pisownia łączna cząstek -by, -bym, -byś z […]
-
Wyrazy z przedrostkami
Dziś akurat nasz temat jest wyjątkowo łatwy, bo obowiązuje tutaj tylko jedna zasada: wyrazy z przedrostkami piszemy łącznie. Nie pozostaje nam więc nic innego, jak wymienić owe przedrostki oraz wskazać jeden wyjątek. Za e-słownikiem języka polskiego dopowiedzmy (właśnie użyłem przedrostka do-) jeszcze, że przedrostek to «cząstka słowotwórcza wyrazu znajdująca się przed jego rdzeniem lub jedna z paru cząstek poprzedzających rdzeń […]
-
Połączenia z liczebnikami „pół” i „ćwierć”
Liczebniki „pół” oraz „ćwierć” piszemy łącznie, gdy są one elementami wyrazu złożonego. W kilku innych wypadkach piszemy je jednak rozdzielnie. Na początek zajmijmy się liczebnikiem „pół”. O liczebniku „ćwierć” będę jedynie wzmiankować na końcu, ponieważ zasady jego pisowni są bardzo podobne do częściej używanego – „pół”. Pisownia łączna liczebnika „pół” „Pół” piszemy łącznie z następującym po liczebniku wyrazem, gdy jest […]
-
Pisownia łączna i rozdzielna partykuły „nie”
Dziś kolejny wpis bazowy. Zajmiemy się pisownią partykuły „nie”. Najpierw podam przypadki, kiedy piszemy ją łącznie z wyrazem następującym po niej, a potem wskażę te sytuacje, gdy należy ją napisać osobno. Pisownia łączna partykuły „nie”: z rzeczownikami (np. niemuzułmanin, nieteolog); z przymiotnikami (np. niestary, niekochany) – w przypadku przymiotników rozpoczynających się dużą literą stosujemy dywiz (np. nie-Szekspirowski, nie-Boży);
Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.
Zadaj pytanie językowe!
Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.
Kategorie
- Baza informacji (47)
- Ciekawostki językowe (93)
- Językowe dylematy (105)
- O stronie (13)
- Odpowiedzi na pytania (175)
- Poradnik maturzysty (5)
- Tak pracujemy (11)
- Teksty publicystyczne (84)
Polub nas!
Najnowsze komentarze
Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…
Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html
Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…
Myślę, że przemyślała to Pani i wybrała perfekcyjnie. Od siebie dodam tylko, dlaczego przecinki są potrzebne w przykładach: Był to…
Czy mogłabym dopytać, jak powinny prawidłowo wyglądać następujące zdania? Czy w którymś z przypadków imię powinno zostać wydzielone przecinkami? Zapisuję…
Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…
[…] Wieczorek w gościnnym artykule na stronach Językowych Dylematów […]
Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…
Świetny artykuł. Naprawdę dobrze napisane. Wielu osobom wydaje się, że mają odpowiednią wiedzę na ten temat, ale tak nie jest.…
Ciekawa analiza, trafiłem tu poprzez szukanie etymologii słowa "pokusa" a także "kusy". Pozdrawiam.
Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…
Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam
Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.
"Akademia Pana Kleksa" czy "Akademia pana Kleksa" - który tytuł jest poprawny?
Tagi
blog błędy językowe ciekawostki cytat czasownik dialogi dla autorów dziecko fleksja frazeologia historia języka imiona interpunkcja językowe dylematy język polski kultura języka liczebnik liczebniki mała litera Małgorzata Kubicz mylenie znaczenia wyrazów nauka języka nazwiska nazwy geograficzne nazwy miejscowości nazwy własne odmiana nazwisk odmiana przez przypadki ortografia orzeczenie pisownia rozdzielna pisownia łączna przecinek przyimek półpauza rzeczownik skrótowce składnia spójnik szkoła wielka litera zaimek zmiany znaczenia wyrazów związek rządu związki frazeologiczne
Ostatnie wpisy
- Znaki diakrytyczne w zapożyczeniach. Czy w tekstach polskich można je pomijać? 12 marca 2024
- Ten błąd językowy popełnia większość z nas 29 lutego 2024
- Jak zapisywać zwroty, w których drugie słowo ma zdyskredytować pierwsze (np. miłość i szmiłość) 20 lutego 2024
- Radczyni czy radcowa? Jak określać żonę radcy? 18 stycznia 2024
- Łanszotowanie. Udział w projekcie Onet Posty 7 grudnia 2023
- Wypowiedź wpleciona w zdanie – jak to zapisać? 23 listopada 2023
- Czy na końcu zdań zaczynających się od Ciekawe stawiamy pytajnik? 17 października 2023
- Czy można siorbać nosem? 28 sierpnia 2023
- Bibliografia. Co zrobić, gdy brakuje roku lub miejsca wydania 20 sierpnia 2023
- „Niemcy! Ojczyzno moja…”? Jak to powiedzieć? Formy wołacza od: Niemcy, Węgry, Czechy, Białoruś 17 lipca 2023
- Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (93) 26 maja 2023
- Nietypowa(?) odmiana wyrazu czyściec 27 kwietnia 2023
- Strużka i stróżka – wyrazy często mylone 28 marca 2023
- Po Super Bowl. Czyżby zniknął potworek językowy „podanie niekompletne”? 19 lutego 2023
- Jak wprowadzać wypunktowania 20 grudnia 2022
Archiwa
N | P | W | Ś | C | P | S |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | 2 | |||||
3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 |
24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 |
31 |
Nasze nagrania
Polecane strony
- Edytom.pl – strona firmowa Tomasza Powyszyńskiego (redakcja, korekta)
- Okiem teologa – stary blog Pawła Pomianka
- Strona Marty Kwaśnickiej – blog o kulturze
- Słownik języka polskiego PWN
- Tolle.pl Księgarnia internetowa
Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…