Wyrazy z przedrostkami

Dziś akurat nasz temat jest wyjątkowo łatwy, bo obowiązuje tutaj tylko jedna zasada: wyrazy z przedrostkami piszemy łącznie. Nie pozostaje nam więc nic innego, jak wymienić owe przedrostki oraz wskazać jeden wyjątek.

Za e-słownikiem języka polskiego dopowiedzmy (właśnie użyłem przedrostka do-) jeszcze, że przedrostek to «cząstka słowotwórcza wyrazu znajdująca się przed jego rdzeniem lub jedna z paru cząstek poprzedzających rdzeń wyrazu».

A oto i długa lista przedrostków z przykładami użycia:

  • a (np. anormalny)
  • anty (np. antychrześcijański),
  • archi (np. archidiecezja),
  • arcy (np. arcybiskup),
  • bez (np. bezsensowny),
  • beze,
  • do (np. dopracować),
  • eks (np. eksmąż),
  • ekstra (np. ekstraklasa),
  • hiper (np. hipermarket),
  • intra (np. intranet),
  • kontr (np. kontrwywiad),
  • maksi (np. maksigra),
  • midi (np. midichloriany),
  • między (np. międzyplanetarny),
  • mini (np. miniradio),
  • na (np. nawrzucać),
  • nad (np. nadczłowiek),
  • nade (np. naderwany),
  • o (np. omamić),
  • ode (np. odebrać),
  • od (np. odczasownikowy),
  • około (np. okołobiegunowy),
  • pan (np. paneuropejski),
  • po (np. poraniony),
  • pod (np. podjechać),
  • pode (np. podebrać),
  • ponad (np. ponadnaturalny),
  • post (np. postmodernistyczny),
  • poza (np. pozazmysłowy),
  • przeciw (np. przeciwutleniacze),
  • przed (np. przedterminowy),
  • przede,
  • przy (np. przytrzymywać),
  • pseudo (np. pseudoartysta),
  • super (np. supergość),
  • śród (np. śródtytuł),
  • u (np. utrącony),
  • ultra (np. ultrakatolicki),
  • we (np. wetknąć),
  • wice (np. wicedyrektor),
  • wokoło (np. wokołodomowy),
  • wokół,
  • za (np. zaaferowany),
  • ze (np. zestrojenie).

Wyjątek

Wyjątek stanowi sytuacja, gdy wyraz, do którego przedrostek jest przyłączony, zapisujemy dużą literą. Wówczas zamiast pisowni łącznej, zastosujemy pisownię z dywizem, np. super-Europejczyk, pseudo-Polak, anty-Platon.

*****************

W Bazie informacji znajdziesz omówienie absolutnie podstawowych kwestii dotyczących poprawnego używania języka polskiego. Baza może być przydatna na co dzień przy tworzeniu tekstów (zwłaszcza pisanych). Pozostanie ona na blogu na stałe. Dzięki temu, przy części tematów omawianych później będziemy mogli odwołać się do tych wpisów.


4 odpowiedzi do „Wyrazy z przedrostkami”

  1. Maciej

    Witam.
    Artykuł czytelny i ładnie napisany, jednakże na samym końcu dopatrzyłem się małego błędu:
    „cena
    paliwa wzrosły około trzykrotnie”

  2. wysocki

    Warto uzupełnić:

    PISOWNIA POŁĄCZEŃ WYRAZOWYCH Z CZŁONAMI niby-, quasi-
    W połączeniach tych stosuje się łącznik, np.
    niby-człowiek, niby-artysta, niby-gotyk, niby-Francuz, niby-Amerykanin, niby-orientalny,
    niby-ludowy, niby-romantycznie, quasi-deficyt, quasi-nauka, quasi-opiekun, quasi-Polak,
    quasi-umysłowy.
    UWAGA: „niby” w terminach przyrodniczych pisze się łącznie, np. nibybłona, nibykłos,
    nibytorebka, nibyliść, nibynóżki, nibyjagoda.
    Należy odróżnić przedrostek „około” (wokół czegoś, w pobliżu czegoś, dotyczący czegoś),
    pisany z drugim członem wyrazu zawsze łącznie, np. okołorównikowy, od partykuły „około”
    (mniej więcej, w przybliżeniu), pisanej z następującej po niej przymiotnikiem lub
    przysłówkiem rozdzielnie, np. około godziny postój, około dwuipółgodzinny wykład, cena
    paliwa wzrosły około trzykrotnie.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Najnowsze komentarze

  1. Myślę, że tak. Oczywiście wówczas nie jest to poprawne. Rozumiem, że może to być też rodzaj jakiejś zabawy słownej. A…

  2. Pytałem bo miałem wątpliwości, gdyż w tłumaczeniach z literatury francuskiej (nie pamiętam autora), były dialogi z użyciem zwrotu jak w…

  3. Pierwsze jest w ogóle niepoprawne, w takim kontekście nie można użyć zaimka. Drugie jest jak najbardziej w porządku, bardzo grzeczne.…

  4. 1. Proszę pani, czy mogę ją prosić........ 2. Proszę pani, czy mogę panią prosić..... Które zdanie w bezpośredniej rozmowie jest…

  5. Nie mam przekonania do skróconych zapisów: 1977–78, wolę pełne: 1977–1978 (choć najistotniejsza w tym względzie jest konsekwencja na kartach całego…

  6. Dziękuję za odpowiedź. W tym samym tekście, w jednym akapicie jest kilka zapisów okresów pracy, przykładowo (1977–78). Czy jeżeli w…

  7. Myślę, że jeśli pojawiają się przerwy między zapisem miesiąca i roku (a faktycznie muszą się pojawić), to tym bardziej powinniśmy…

  8. Dzień dobry, czy zapis okresu czasu w przedstawionej formie (IX 1923–VIII 1930) jest poprawny? W którym miejscu powinny być przerwy…

  9. Bardzo dziękuję, teraz wszystko jasne! :) Pozdrawiam serdecznie

  10. Dzień dobry. Niestety pierwsza ze wskazanych konstrukcji jest wadliwa. W przypadku spójników skorelowanych, jak mówi prof. Mirosław Bańko w Małym…

  11. Jeśli siglum jest pod spodem i ma charakter podpisu, to może być w ten sposób. Generalnie tego pierwszego zapisu użyjemy…

  12. Dziękuję a czy moze być takze taki zapis i czy jest prawidłowy „Ja jestem zmartwychwstaniem i życiem. Kto we mnie…

Archiwa

wrzesień 2010
N P W Ś C P S
 1234
567891011
12131415161718
19202122232425
2627282930  

Nasze nagrania