Strona główna » czasownik
Tag: czasownik
-
Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (68)
Czy pamiętasz, że… piszemy święta Bożego Narodzenia, nie Święta Bożego Narodzenia; Wigilia to 24 grudnia, a wigilia to uroczysta kolacja, którą w tym dniu przygotowujemy; Sylwester to 31 grudnia, a sylwester to zabawa urządzana tego dnia (w Sylwestra idę na sylwestra do znajomych); Nowy Rok to 1 stycznia, a nowy rok to cały rozpoczynający się rok 2020?
-
Czasowniki modalne w orzeczeniach złożonych
Modalność jako pojęcie ogólne Modalność w filozofii to kategoria tradycyjnej ontologii (filozofia bytu), oznaczająca sposób istnienia rzeczy lub zachodzenia zjawisk [1]. Sposobów tych (w uproszczeniu) jest pięć: rzeczywistość (oznajmiamy: wydarzenie zaszło [zajdzie, zachodzi – czas nie ma tu znaczenia]) możliwość (oznajmiamy: wydarzenie może zajść [czas jw.]) niemożliwość (jw., ale negacja) konieczność (oznajmiamy: wydarzenie musi zajść [czas jw.]) przypadkowość (przypadkowość jest […]
-
Czasownik modalny. Orzeczenie modalne
O czasownikach modalnych często słyszymy, ucząc się języków obcych. Oczywistością (czy na pewno?) jest, że występują one także w polszczyźnie. Czasownik modalny to taki, który – jak czytamy w Nowym słowniku poprawnej polszczyzny PWN – wyraża subiektywny stosunek mówiącego do treści własnej wypowiedzi lub – możemy uzupełnić – do danej czynności: wykonywanej lub takiej, która jest zaplanowana. Cechą tej grupy […]
-
Traktat o kucaniu
Wielkopolanie mogą kucać, zarówno leżąc czy siedząc, jak i stojąc czy chodząc – w przeciwieństwie do reszty Polaków, którzy jak kucają, to siedzą w kucki. Jakim cudem? Poczytaj! Rzeczownik kucki, pomimo że Wikisłownik przedstawia go jako odmienny (wzbogacając go o l.p., czego ogół słowników nie zna), wg SJP PWN ma tylko jedną (obok M l.mn.) formę deklinacyjną: dopełniacz l.mn. stosowany […]
-
Śmiali się czy śmieli się
Zapewne niemal każdy Czytelnik spoza terenu Mazowsza odpowie natychmiast, że formą poprawną jest śmiali się, a brzmienie śmieli się wyda mu się wręcz dziwne. I rzeczywiście formą bardziej rozpowszechnioną, mającą dłuższą tradycję jest ta oparta na samogłosce a. Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN wskazuje ją nawet jako jedyną poprawną w ramach polszczyzny ogólnej. Dla Czytelników z Mazowsza mam jednak dobrą […]
-
Należał, należało, należały. Wymagania gramatyczne rzeczowników
Otrzymaliśmy ostatnio następującą wiadomość: Proszę o sprawdzenie poniższego zdania. Moją wątpliwości budzi użyty wyraz „należał”, czy ze względu na kilka czynności wymienionych po nim stosowniejsze jest użycie formy „należało”? Z góry dziękuję za podpowiedź. Do jego zakresu obowiązków należał: – montaż tras kablowych i przewodów według rysunku technicznego, – podłączanie przewodów do: lamp, gniazd, włączników oraz urządzeń przemysłowych, – montaż […]
-
Człon, którego się w zdaniu domyślamy
Pan Jan napisał do nas następującego maila: Kłaniam się, W Poradniku interpunkcyjnym Edwarda Polańskiego (wydanie I, luty 2010) wyczytałem informację, którą trudno mi zrozumieć i wyjaśnić. Proszę o pomoc. W 2. (rozdziale) PRZECINEK W ZDANIACH BEZ UŻYCIA SPÓJNIKA w (punkcie) 2.1.2 W zdaniu pojedyńczym lub jego równoważniku (str. 67) autor pisze: W takich wypowiedzeniach przecinkami oddzielamy jednorodne części zdania: i […]
-
Swędziało czy swędziło
Napisała do nas Pani Kasia: Witam, Proszę o opinię. Odwieczny problem w naszej rodzinie. Mnie swędziało, męża swędziło 🙂 Pochodzimy z różnych części kraju, ale nie sądzę, że ma to znaczenie. pozdrawiamKasia Szanowna Pani, jeśli chodzi o ostatnią kwestię, to przyznam, że mam całkowicie odmienne od Pani zdanie: zróżnicowanie używanych przez Państwa form wynika właśnie z tego, że inaczej mówi […]
-
Słuchać koncertu czy słuchać koncert?
Kolejne pytanie na temat związku rządu zadała nam ostatnio pani Joanna: Bardzo proszę o pomoc w rozstrzygnięciu wątpliwości, z jakim przypadkiem łączy się czasownik „słuchać” – biernik czy dopełniacz? Co z przeczeniem? Podaję przykład: „słucham mamy czy słucham mamę?” „słucham muzykę czy słucham muzyki?” „nie słucham mamy? nie słucham muzyki?” (tutaj intuicyjnie nie przewiduję innej możliwości) Podobnie z czasownikiem „dotykać” […]
-
Piję kawę, ale szukam kawy – dlaczego różne przypadki
Chciałam zadać pytanie dotyczące przypadków. Mam nadzieję, że i ta kwestia mieści się w zakresie pytań, na które Państwo odpowiadają. Mój przyjaciel (będący obcokrajowcem, uczącym się języka polskiego) wielokrotnie zastanawiał się, dlaczego używamy różnych przypadków rzeczownika, choć funkcja słowa w zdaniu jest ta sama. Np. „piję kawę”, ale „szukam kawy”, mimo że oba wyrazy są bodajże dopełnieniem bliższym. Czy istnieje […]
-
Odpisywać – czy to poprawne
Kilka dni temu w zakładce Zadaj pytanie, Nettle napisała: Dzień dobry, proszę o informację dotyczącą używania czasownika ‘odpisywać’. Czy właściwe jest użycie go w znaczeniu ‘odpiszę ci jutro na twój list.’? Tak, nie ma żadnych przeciwwskazań, by używać w podobnych kontekstach czasownika odpisywać, odpisać. W Słowniku poprawnej polszczyzny PWN pod hasłem list znajdujemy m.in. taki przykład użycia: Odpisać, odpowiedzieć na […]
-
Czy spytać, skończyć, stresować to formy poprawne?
Odpowiadamy na kolejne pytanie, które otrzymaliśmy ostatnio drogą mailową: Witam serdecznie! Ktoś ostatnio mi powiedział, że nie należy mówić 'spytać’ tylko 'zapytać’. Która forma jest prawidłowa i dlaczego? A co z takimi czasownikami, jak np. „skończyć”, „stresować” itd.? Pozdrawiam serdecznie 🙂 Wszystkie czasowniki, o które Pani pyta, są poprawne. A propos pierwszej kwestii znalazłem bardzo podobne pytanie w Poradni Językowej […]
-
Percepować czy percypować?
Choć poprawna jest tylko jedna z podanych form, ta błędna jest używana bardzo często, co można sprawdzić, wpisując ją w wyszukiwarkę. Formą poprawną jest oczywiście wyłącznie bezokolicznik percypować. Wyraz ten oznacza postrzeganie, uświadamianie sobie przedmiotu czy zjawiska, rozumienie go. Skąd bierze się powszechne używanie błędnej formy percepować? Po prostu bardzo podobny rzeczownik percepcja, ma nieco inny rdzeń od formy czasownikowej […]
-
Odmienne części mowy
Zachęcamy do przeczytania cyklu trzech artykułów o częściach mowy i częściach zdania, których autorką jest Katarzyna Olszewska. Artykuły na stałe znajdą się w naszej Bazie informacji, by można było po nie sięgnąć w razie potrzeby. Poniżej pierwszy artykuł o odmiennych częściach mowy. Części mowy w języku polskim dzielą się na dwie grupy: odmienne i nieodmienne. Odmienne części mowy to: rzeczownik, […]
Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.
Zadaj pytanie językowe!
Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.
Kategorie
- Baza informacji (47)
- Ciekawostki językowe (94)
- Językowe dylematy (110)
- O stronie (13)
- Odpowiedzi na pytania (179)
- Poradnik maturzysty (5)
- Tak pracujemy (12)
- Teksty publicystyczne (87)
Polub nas!
Najnowsze komentarze
Dziękuję bardzo! Dzięki Panu wstawię ten przecinek z większą śmiałością ;) Tym bardziej że spontanicznie też odczuwałam taką pokusę ze…
Wie Pani co? Wydawało mi się to oczywiste, bo to wyrazy wołacze. Zdziwiłem się, dlaczego Pani pyta. I co? Okazuje…
Dzień dobry, zastanawiam się nad interpunkcją w rozkazach wojskowych. Np. "Pluton spocznij!" "Pluton biegiem marsz!" "Pluton naprzód!" Formalnie pluton użyty…
[…] O reformie przeczytaj także:Zmiany w ortografii 2026. Zmiana w pisowni z cząstką -bym, -byś, -by – pytanie czytelnika […]
Przecinki to chyba mój najsłabszy punkt jeśli chodzi o polszczyznę pisaną. Też ich nadużywam.
Jeśli mówimy o zapisie ręcznym, długopisem, cudzysłów będzie konieczny, ponieważ – w przeciwieństwie do zapisu komputerowego – nie ma opcji…
Dzień dobry , czy tytuły wierszy np. w tematach lekcyjnych, zapisujemy w cudzysłowie? Z poważaniem Katarzyna Słomska
[…] Zobacz wpis na podobny temat:Duarte Brandão. Jak odmieniać przez przypadki […]
Akurat ten temat został już omówiony na naszej stronie, więc odsyłam do konkretnego wpisu: tutaj.
Witam serdecznie, jeżeli jest to możliwe chciałbym uzyskać odpowiedź na następujące pytanie: Jaki jest zapis liczebników w nazwach własnych -…
Na podstawie uwag pozostawionych w poniższych komentarzach oraz po sprawdzeniu stanu faktycznego ciekawostka nr 4 została zmodyfikowana, ponieważ w pierwotnej…
Dwa rodzaje żeńskie (a dokładniej: niemęskoosobowe) to kobiety i psy, a dokładniej: szły i szły (te kobiety i te psy).…
„pomimo dwóch rodzajów żeńskich” Gdzie te dwa rodzaje żeńskie? Ja w Pańskich przykładach wszędzie widzę jeden. Wolański też to podkreśla:…
No ale w tym, co Pan napisał, nie ma mowy o żadnym wyjątku. Po prostu językowa logika. Skoro tak, to…
Tagi
blog błędy językowe ciekawostki cytat czasownik dialogi dla autorów dziecko fleksja frazeologia historia języka imiona interpunkcja językowe dylematy język polski kultura języka liczebnik liczebniki mała litera Małgorzata Kubicz mylenie znaczenia wyrazów nauka języka nazwiska nazwy geograficzne nazwy miejscowości nazwy własne odmiana nazwisk odmiana przez przypadki ortografia orzeczenie pisownia rozdzielna pisownia łączna prawo przecinek przyimek półpauza rzeczownik skrótowce składnia spójnik wielka litera zaimek zmiany znaczenia wyrazów związek rządu związki frazeologiczne
Ostatnie wpisy
- Kiedy ów, kiedy owo, kiedy owa, owi, owe 15 kwietnia 2025
- Rewolucyjne zmiany w polskiej ortografii już za 9 miesięcy! 1 stycznia 2026 wchodzi w życie sporo istotnych nowych reguł 2 kwietnia 2025
- Czasem trzeba skasować 4 przecinki 25 marca 2025
- Jeden przecinek zmienia znaczenie. Kolejne przykłady 17 lutego 2025
- Czy odmieniamy portugalską nazwę miejscowości Batalha 23 stycznia 2025
- Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (94) – zamknięcie cyklu 29 grudnia 2024
- Wypowiedź jednego bohatera rozdzielona długimi wstawkami narratora 23 października 2024
- Złota polska wspinaczkini – to brzmi dumnie 7 sierpnia 2024
- Bariera krew–mózg – dlaczego długa kreska pomiędzy wyrazami 6 czerwca 2024
- Zmiany w ortografii 2026. Zmiana w pisowni z cząstką -bym, -byś, -by – pytanie czytelnika 28 maja 2024
- Jak zapisywać wyraz „szczerze?” wpleciony w zdanie 7 maja 2024
- Do czego służyły pozostałe wózki? Przecinek zmienia znaczenie 17 kwietnia 2024
- Nie lubię określenia „gamingowe”. Dlaczego nie po prostu „growe”? 7 kwietnia 2024
- Wydzielenie imienia przecinkiem. Kiedy jest konieczne? 21 marca 2024
- Znaki diakrytyczne w zapożyczeniach. Czy w tekstach polskich można je pomijać? 12 marca 2024
Archiwa
Nasze nagrania
Polecane strony
- Edytom.pl – strona firmowa Tomasza Powyszyńskiego (redakcja, korekta)
- Okiem teologa – stary blog Pawła Pomianka
- Strona Marty Kwaśnickiej – blog o kulturze
- Słownik języka polskiego PWN
- Tolle.pl Księgarnia internetowa
Jak teraz żyć, z taką wiedzą? :) Mnie w szkole uczono (fakt, 30 lat temu z górką), że jeśli jakiś…