Strona główna » Odpowiedzi na pytania







Odpowiedzi na pytania

  • Czy można siorbać nosem?

    „Pijąc coś lub jedząc półpłynną potrawę, wydać odgłos podobny do mlaśnięcia” – tak definiuje wyraz siorbać Słownik języka polskiego PWN. Ale czy można również siorbać nosem? Otrzymaliśmy niedawno następujące pytanie: Zwracam się do państwa z zapytaniem na temat nurtującej mnie kwestii. Otóż niedawno miałam styczność z wyrażeniem „siorbanie nosem”. Zaskoczyło mnie ono, gdyż nigdy wcześniej się z nim nie spotkałam. […]

  • „Niemcy! Ojczyzno moja…”? Jak to powiedzieć? Formy wołacza od: Niemcy, Węgry, Czechy, Białoruś

    W polskiej gramatyce często pierwszy i ostatni przypadek mają identyczne formy i nie musimy się tego obawiać. Jakiś czas temu napisał do nas p. Marek: Mam pewien dylemat językowy odnoszący się do mickiewiczowskich słów: „Litwo! Ojczyzno moja…” Odnoszę to podobnie do: Anglio! Ojczyzno moja, Austrio! Ojczyzno moja, Polsko…, Francjo…, Rosjo… to zrozumiałe. Ale jeśli chodzi o: Niemcy, Węgry, Czechy, Białoruś […]

  • Nietypowa(?) odmiana wyrazu czyściec

    Zbitki trudne do wypowiedzenia mają to do siebie, że w wyrazach częściej używanych może dochodzić do ich upraszczania.

  • Przyszły weekend… to który?

    Jeden z czytelników poruszył ostatnio bardzo ważną kwestię dotyczącą określenia rodzącego wiele animozji: „Pojawiło się ostatnio pewne nieporozumienie w mojej grupie i dlatego zwracam się z prośbą o wytłumaczenie. Jeśli umówiłem się w poniedziałek 14.11.2022 na przyszły weekend, to umówiłem się na 19-20.11 czy 26-27.11?”

  • Duarte Brandão. Jak odmieniać przez przypadki

    Niedawno otrzymałem następujące pytanie: Jak (i czy) odmienić portugalskie imię i nazwisko Duarte Brandão? Temat jest o tyle trudny, że polskie słowniki bardzo rzadko zajmują się kwestią nazwisk portugalskich. Niemniej, należy tutaj zastosować uwagi ogólne dotyczące odmiany imion i nazwisk. Co do nazwiska warto pamiętać o tym, że: Pewnym ułatwieniem dla piszących może być możliwość nieodmieniania niektórych nazwisk, dopuszczalna, gdy […]

  • Opowiadanie w opowiadaniu. Drugi poziom cytowania

    Otrzymaliśmy ostatnio bardzo ciekawe i rozbudowane pytanie nt. tego, jak sobie radzić z zapisem dialogów w przypadku, gdy mamy do czynienia z opowiadaniem w opowiadaniu i jeden z bohaterów przytacza słowa postaci z opowiadania podrzędnego.

  • Nazwy wysp: kiedy wyspa wielką, kiedy małą literą

    Choć może się to wydawać dziwne, w polszczyźnie określenie wyspa (podobnie jak inne określenia w nazwach geograficznych, np. jezioro, góra) piszemy w niektórych nazwach wielką, a w innych małą literą.

  • Jak zapisywać nazwy jednostek wojskowych

    Jakiś czas temu napisała do nas pani Olga, redaktorka, pytając o kwestie zapisu nazw jednostek wojskowych w szczegółowych przypadkach (m.in. w dialogach) w powieści. Korespondencja zmieniła się w interesującą wymianę maili. Jako że zawiera ona wszystkie ważniejsze ogólne zasady dotyczącej tej kwestii oraz sporo konkretnych przykładów, dlatego jej fragmenty – w formie uzgodnionej z naszą rozmówczynią – udostępniamy poniżej naszym czytelnikom.

  • Od interpunkcji do etyki języka i komunikacyjnej życzliwości. Także w internecie

    Ostatnio mailowo otrzymaliśmy pytanie, które doprowadziło do kilku istotnych językowych refleksji, ale też do bardzo ciekawej, życzliwej wymiany zdań. Tytułowy temat mamy więc tutaj zrealizowany zarówno w teorii, jak i w praktyce. Na wstępie chcę zaznaczyć, że przynajmniej z pozoru pytanie wydawało się kolejnym zadanym przez osobę szukającą językowego haka na kogoś innego, próbującą wyrazić swoją wyższość lub chcącą uzyskać […]

  • Cytowanie: nawias kwadratowy, drugi poziom cytowania, przypis

    Dostaliśmy ostatnio do rozstrzygnięcia następujący dylemat: Dzień dobry, znalazłam Państwa stronę, poszukując odpowiedzi na nurtujące nas pytanie. Chodzi o nawias kwadratowy zastępujący zdanie lub kilka zdań i stawianą po nim kropkę. Czy poniższy przykład cytowanego fragmentu artykułu jest zapisany prawidłowo? Gdzie w sytuacji, gdy po cytowanym tekście wstawiamy nawias  z wielokropkiem informujący o tym, że jest jeszcze dalsza część artykułu, […]

  • Na VHS-ie czy w VHS-ie?

    Najczęściej mówimy, że obejrzeliśmy film "na VHS-ie", co prawdopodobnie jest skrótem od "na kasecie VHS". Jak ma się sprawa ze sformułowaniem "w VHS-ie"? (Tj. w Video Home Systemie.) Czy jest ono poprawne od strony językowej?

  • „Stan zagrożenia epidemicznego” czy „stan zagrożenia epidemiologicznego”?

    Czy powinno się mówić "stan zagrożenia epidemicznego" – taka forma teraz zdaje się dominować, nawet bezwzględnie dominować – czy raczej "stan zagrożenia epidemiologicznego"?

  • Czy odmieniać w polszczyźnie wyrazy obcojęzyczne

    Jakiś czas temu napisał do nas p. Witold: Dzień dobry Uprzejmie proszę o pomoc w rozwiązaniu językowego dylematu dotyczącego prawidłowej odmiany nazw obcojęzycznych. Poniżej przytaczam przykładowe zdania: Zapakować prowiant do day pack organizera, On nie jest deep diverem, Reach stackery (reachstackery) są pojazdami używanymi do obsługi intermodalnych kontenerów, Do portu wpłynęła (wpłynął) jedna (jeden) tessarakonteres (gr.), wpłynęły dwie (dwa) tessarakonteres […]

  • Pisownia nazw stowarzyszeń. Jak pisać, gdy sama nazwa jest niepoprawna?

    Napisał do nas pan Filip: Mam problem z zapisem nazw, np. stowarzyszeń. Spotkałem się z zasadą, że każdy człon takiej nazwy powinien być pisany dużą literą (z wyjątkiem występujących w nazwie np. spójników i przyimków). Jest jednak stowarzyszenie „Ludzie z Pasją”, które na swojej oficjalnej stronie internetowej podaje zapis „Ludzie z pasją”. Na różnych stronach internetowych, związanych np. z fundacjami, […]

  • Przysucha – z Przysuchy. Czy może być też z Przysuchej?

    Napisała do nas pani Aleksandra: Nurtuje mnie odmiana nazwy pewnej miejscowości. Przysucha to miasto w województwie mazowieckim, w powiecie przysuskim. Mieszkańcy mówią „jestem z Przysuchy”, niektórzy odmieniają jednak „z Przysuchej”. Czy forma „z Przysuchej” jest zatem poprawna? Szanowna Pani, tak się składa, że odpowiedź na pytanie dotyczące właściwej odmiany tej miejscowości znajduje się w poradni językowej PWN, tutaj: https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Przysucha;5764.html Tak […]

  • Ostrzynka czy temperówka?

    Pan Daniel zadał nam następujące pytanie: Dzień dobry, chciałbym się dowiedzieć jak właściwie wg j. polskiego powinno określać się urządzenie do ostrzenia ołówka. Ostrzynka czy temperówka? Jedni mówią tak, inni tak, jakie określenie jest właściwe? A może oba przyjęły się do słownika języka polskiego? Szanowny Panie, w moim regionie (Podkarpacie) zawsze mówiło się temperówka – i ta nazwa funkcjonuje w […]

  • Zaimek zwrotny się na końcu zdania

    Poniższa wymiana zdań pojawiła się pierwotnie jako komentarze pod wpisem W którym miejscu w zdaniu ma stać zaimek się? Jest ona jednak na tyle samodzielna i na tyle rozwija wątek, dając szansę na zaprezentowanie odmiennego od prezentowanego w niektórych słownikach punktu widzenia, że postanowiłem zamieścić ją również jako osobny artykuł. Lukasz pisze: Dzień dobry Z pewnym zaskoczeniem wywnioskowałem z Pańskiego […]

  • Czy wyraz body można odmieniać?

    Znajoma zapytała mnie jakiś czas temu: Co język polski mówi o słowie „body”, czyli o jednoczęściowym ubraniu kobiecym lub dla dzieci? Wydawało mi się, że to słowo się nie odmienia, że mam body, że ładnie wyglądam w body, itd. Ale ostatnio coraz częściej widzę takie zdania „szukam bodów dla noworodka”, albo „ślicznie Ci w tych bodach!”. A mnie jakoś skręca. Słusznie?

  • Żegnam – Do widzenia – Do zobaczenia

    Nie tak dawno otrzymaliśmy następujące pytanie: Witam Ogólnie przyjętym zwrotem na pożegnanie jest „do widzenia”. Jak kulturalnie pożegnać osobę, której nie mam ochoty więcej widzieć? Zwrot „żegnam” wydaje mi się tu niewłaściwy. Czy istnieje inny, bardziej grzeczny zwrot? Pozdrawiam, R.D. Szanowny Panie, Żegnam wydaje się odpowiednie w tym sensie, że jest jasnym komunikatem negatywnym. Jeśli takiego komunikatu nie chcemy przekazywać, […]

  • Kalej – dwa typy odmiany. Który poprawny?

    Otrzymaliśmy następujące pytanie: Dzień dobry! Koło Częstochowy  w gminie Wręczyca Wielka znajduje się miejscowość o nazwie Kalej. Jaka jest prawidłowa odmiana przez przypadki tej nazwy. Chcę zaznaczyć, że miejscowi odmieniają nazwę jak rzeczownik żeński (Kalej, Kalei, Kalei, Kalej, Kaleją, Kalei, Kalej). Mnie się wydaje, że Kalej to rodzaj męski. Męską odmianę stosuja mieszkańcy okolicznych miejscowości. Czy mam rację? Z uszanowaniem […]

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Blog Językowe Dylematy

Najnowsze komentarze

  2. Dzień dobry, w książce są opisane dialogi, a także cytowana jest rozmowa mailowa. Jak ją zapisać? Czy obowiązują tu te…

  8. Czy zdanie: "W ubiegły poniedziałek w odbyła się konferencja, na której mieliśmy okazję uczestniczyć." jest poprawne gramatycznie?

  9. Bardzo mi się ta odpowiedź podoba. Koresponduje z interpretacją pytania "Kawa czy herbata?", wg której można odpowiedzieć trojako: "Poproszę kawę",…

  11. Dzień dobry, bardzo proszę o informację jaka forma przy oficjalnych uroczystościach jest poprawna: - Proszę o zabranie głosu Pana Jana…

  12. Szanowna Pani, krótko odpowiadam na kolejne pytania. Ad 1 Przecinka nie należy wstawiać. Można wprowadzać to konstrukcja łączna. W tym…

  15. Oszczytko uzywane jest w Wielkopolsce. Jestem z Poznania ur.1980 i w zyciu nie slyszalem o ostrzynce. Moj dziadek wielkopolanin z…

Archiwa

wrzesień 2023
N P W Ś C P S
 12
3456789
10111213141516
17181920212223
24252627282930

Nasze nagrania

Polecane strony