Nazwy wysp: kiedy wyspa wielką, kiedy małą literą

Redagowałem niedawno książkę fantasy, w której było kilka wysp. Po sprawdzeniu redakcji znajoma autorka napisała do mnie zaniepokojona:

Czemu Wyspę z Legend piszemy wielkimi literami, a wyspę Windisch małą? Nie ogarniam, bo obie są pełnymi nazwami własnymi [nazwy wysp zostały zmienione].

Zdjęcie: Arist Creathrive, Pexels

Choć może się to wydawać dziwne, faktycznie w polszczyźnie określenie wyspa (podobnie jak inne określenia w nazwach geograficznych, np. jezioro, góra) piszemy w niektórych nazwach wielką, a w innych małą literą.

W przykładzie Windisch jest rzeczownikiem w mianowniku, więc według zasad ortograficznych powinniśmy wyraz wyspa pisać małą literą, ponieważ jest określeniem gatunkowym, a nie elementem nazwy. Gdyby nazwa brzmiała Wyspa Windischowa  czy nawet Wyspa Windischa, wtedy słowo wyspa byłoby nierozdzielnym elementem nazwy i pisalibyśmy je wielką literą.

Wyspa z Legend musi być zapisana od dużych liter, bo to w całości nazwa własna. Wyspa Legendowa też byłoby dużymi, ale już wyspa Legenda zapisalibyśmy w ten sposób.

W słowniku ortograficznym PWN na stronach PWN pod hasłem wyspa (tutaj) czytamy:

(…) wyspa Bornholm, wyspy Bergamuty (lit.), ale: Wyspa Bożego Narodzenia, Wyspa Świętej Heleny, Wyspa Południowa, Wyspy Japońskie, Wyspy Cooka

Jak widać, wszystko się zgadza:
wyspa Windisch jak wyspa Bornholm
Wyspa z Legend jak Wyspa Bożego Narodzenia

Dlaczego takie zróżnicowanie? Jak wspomniałem, w pierwszym przypadku wyspa jest określeniem gatunkowym, w drugim – elementem nazwy własnej. Żeby to unaocznić, warto sobie uświadomić, że o wyspie Windisch możemy powiedzieć po prostu: na Windischu. O Wyspie z Legend nie można powiedzieć: na z Legend (chyba że bardzo slangowo, poza regułami językowymi) – konieczne jest użycie też nazwy wyspa, stąd mamy pewność, że jest to element nazwy.

Co ciekawe, choć – jak zasugerowałem – nazwy w formie rzeczownika w mianowniku możemy traktować jako samodzielne od wyspy, gdy używamy ich w przypadkach zależnych z określeniem wyspa, pozostają one nieodmienne: wyspy Windisch, wyspie Windisch itd. Odmienia się tylko wyspa.

– Paweł Pomianek

Przeczytaj wpisy na podobne tematy:

Wielka litera

Jak określać mieszkańców Wybrzeża Kości Słoniowej

Antyczny Rzym – pisownia terminów


Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

  10. "Akademia Pana Kleksa" czy "Akademia pana Kleksa" - który tytuł jest poprawny?

Archiwa

luty 2022
N P W Ś C P S
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728  

Nasze nagrania