Odpowiedzi na pytania


  • Ostrzynka czy temperówka?

    Pan Daniel zadał nam następujące pytanie: Dzień dobry, chciałbym się dowiedzieć jak właściwie wg j. polskiego powinno określać się urządzenie do ostrzenia ołówka. Ostrzynka czy temperówka? Jedni mówią tak, inni tak, jakie określenie jest właściwe? A może oba przyjęły się do słownika języka polskiego? Szanowny Panie, w moim regionie (Podkarpacie) zawsze mówiło się temperówka – i ta nazwa funkcjonuje w […]

  • Zaimek zwrotny się na końcu zdania

    Poniższa wymiana zdań pojawiła się pierwotnie jako komentarze pod wpisem W którym miejscu w zdaniu ma stać zaimek się? Jest ona jednak na tyle samodzielna i na tyle rozwija wątek, dając szansę na zaprezentowanie odmiennego od prezentowanego w niektórych słownikach punktu widzenia, że postanowiłem zamieścić ją również jako osobny artykuł. Lukasz pisze: Dzień dobry Z pewnym zaskoczeniem wywnioskowałem z Pańskiego […]

  • Czy wyraz body można odmieniać?

    Znajoma zapytała mnie jakiś czas temu: Co język polski mówi o słowie „body”, czyli o jednoczęściowym ubraniu kobiecym lub dla dzieci? Wydawało mi się, że to słowo się nie odmienia, że mam body, że ładnie wyglądam w body, itd. Ale ostatnio coraz częściej widzę takie zdania „szukam bodów dla noworodka”, albo „ślicznie Ci w tych bodach!”. A mnie jakoś skręca. Słusznie?

  • Żegnam – Do widzenia – Do zobaczenia

    Nie tak dawno otrzymaliśmy następujące pytanie: Witam Ogólnie przyjętym zwrotem na pożegnanie jest „do widzenia”. Jak kulturalnie pożegnać osobę, której nie mam ochoty więcej widzieć? Zwrot „żegnam” wydaje mi się tu niewłaściwy. Czy istnieje inny, bardziej grzeczny zwrot? Pozdrawiam, R.D. Szanowny Panie, Żegnam wydaje się odpowiednie w tym sensie, że jest jasnym komunikatem negatywnym. Jeśli takiego komunikatu nie chcemy przekazywać, […]

  • Kalej – dwa typy odmiany. Który poprawny?

    Otrzymaliśmy następujące pytanie: Dzień dobry! Koło Częstochowy  w gminie Wręczyca Wielka znajduje się miejscowość o nazwie Kalej. Jaka jest prawidłowa odmiana przez przypadki tej nazwy. Chcę zaznaczyć, że miejscowi odmieniają nazwę jak rzeczownik żeński (Kalej, Kalei, Kalei, Kalej, Kaleją, Kalei, Kalej). Mnie się wydaje, że Kalej to rodzaj męski. Męską odmianę stosuja mieszkańcy okolicznych miejscowości. Czy mam rację? Z uszanowaniem […]

  • Kto ustala znaczenie znaków graficznych

    Użytkownik o nicku Opol zadał następujące pytanie: Skąd wiadomo, gdzie ustalono czytanie znaku : jako przez, na, do (takie znaczenie ma w matematyce)? Czy znak : w wyniku meczu 2:3 to znak dzielenia? Każdy sposób zapisania myśli za pomocą znaków graficznych posługuje się pewnymi ustalonymi co do znaczenia, najczęściej umownymi, znakami, zwanymi często alfabetem. Naukowcy mówią, że system znaków jest […]

  • Jak powstają słowa. Zbrodnia

    Nasz czytelnik, podpisujący się „d”, pyta nas o to, co znaczy, iż jakiś wyraz występuje „w znaczeniu wtórnym”. Odpowiedź wiąże się z zagadnieniem powstawania wyrazów. Wiele, jeśli nie ogromna większość, nowo powstających słów ma swój początek w już istniejących. Powstawanie nowych przedmiotów wymaga ich nazwania. Często ich nazwę tworzy się jako pochodną od czegoś będącego ich istotą. Tak jak te: […]

  • Stanowisko kierowania burmistrza

    Tym razem wpis z przymrużeniem oka (choć nie do samego końca). Oto pytanie Czytelniczki: Dzień dobry, chciałabym dowiedzieć się czy forma, która pojawia się w dokumentach urzędowych  np: „utworzono stanowisko kierowania Burmistrza, utworzono stanowisko kierowania wójta” jest poprawna? Spotkałam się ze „stanowiskiem kierowania ogniem”, „stanowisko sterowania statkiem” ale „stanowisko kierowania Burmistrza” brzmi dla mnie hmm… dziwnie (?) Dziękuję bardzo za […]

  • Wielkie litery w nazwach nieoficjalnych

    O tym jak pomarańczowy sfaulował niebieskiego, przez co Pomarańczowi przegrali. Dostaliśmy pytanie o pisownię takich nazw, jak: „Kocioł Czarownic” (chodzi o Stadion Śląski), „Złota Jedenastka” (mowa o reprezentacji Węgier z lat 1950–1954), „rycerze wiosny” (określenie nadane piłkarzom ŁKS-u), „Pomarańczowi” (reprezentacja piłkarska Holandii). Pierwszy wątek dotyczy nazw obiektów budowlanych i klubów sportowych. Nazwy te, choćby nieformalne, piszemy od wielkich liter. Jeśli […]

  • Czy potrzebny tu przecinek przed drugim „i”

    Niedawno otrzymaliśmy od Czytelniczki następujące pytanie: Szanowni Państwo, czy powinien być wstawiony przecinek po wyrazie „kunszt” w następującym fragm. zdania: Mamy nadzieję, że i tym razem docenią Państwo ich cierpliwość i kunszt i oczywiście mistrzostwo Natury, która w nieintuicyjny sposób znajduje wyjście… Wg mnie nie, bo to drugie „i” nie jest powtórzonym „i” występującym wcześniej, bo pierwsze pełni funkcję łącznika […]

  • Miejscowość Brzezie. Przymiotnik brzeski

    Pan Marek przysłał ostatnio następujący email: Ostatnio zmieniono w mojej miejscowości nazwy ulic. Ulica prowadząca do miejscowości Brzezie, dostała nawę „Brzezińska”. Czy w tym przypadku ulica nie powinna się nazywać „Brzezieńska”? Proszę o odpowiedź Szanowny Panie, na początek, jak zawsze, trzeba podkreślić, że nazwy miejscowości i ich mieszkańców oraz tworzone od nazw przymiotniki oraz odmiana danej nazwy rządzą się swoimi […]

  • Cytowanie samego siebie. Drugi poziom cytowania

    Pan Jacek zadał ostatnio w emailu dwa pytania. Drugie, dotyczące cytowania, wydało mi się na tyle ciekawe, że postanowiłem poświęcić mu nieco więcej miejsca i osobny wpis na blogu. Załóżmy, że mamy spisać z taśmy zeznanie świadka – Agnieszki. Agnieszka opisuje swoją rozmowę z mężem. Jak to zapisać poprawnie, cytując jej wypowiedzi, w których to ONA cytuje wypowiedzi męża? Agnieszka […]

  • Nazwy wyrobów i marek – kiedy wielka, kiedy mała litera

    Christoph napisał ostatnio następujący post: Prof. Bańko wyjaśnił na innym forum (Korpus Językowy) poprawne pisanie anglojęzycznej nazwy: Jack Daniel’s. Piszemy więc prawidłowo: Kupił butelkę Jacka Daniel’sa. Nie rozwiewa to jednak do końca moich rozterek, jeśli w sformułowaniu powyższym brak słowa butelka. I tak: ”Nalał sobie pół szklanki Jacka Daniel’sa.” czy też ”Nalał sobie pół szklanki jacka daniel’sa.”? Intuicyjnie optowałbym za […]

  • Wykroty. Jadę do Wykrot czy do Wykrotów?

    Pan Andrzej przysłał ostatnio następujący email: Pytanie dotyczy czy jadę do Wykrot czy do Wykrotów. Pozdrawiam Andrzej Szanowny Panie, Słownik nazw miejscowości i mieszkańców PWN (s. 362) podaje, że poprawna forma dopełniacza to „Wykrotów”. Z wyrazami szacunku – Paweł Pomianek

  • Budynek trzylokalowy czy trójlokalowy?

    Oto pytanie zadane przez p. Agnieszkę oraz odpowiedź udzielona w naszym imieniu przez p. Tomasza Marka. Dzień dobry, Zwracam się z pytaniem, które nurtuje mnie od dłuższego czasu. W mojej pracy używamy zwrotów określających ilość lokali mieszczących się w projektowanym obiekcie. O ile z wersją budynków jednolokalowych, jak i dwulokalowych pisanych łącznie, co także wydaje mi się błędne, już spotkałam […]

  • „Powiedziałem, wejdź do środka”. Dialog. Co z interpunkcją? Czy potrzebny przecinek?

    Kilka dni temu otrzymaliśmy bardzo interesującą korespondencję. Szanowny Panie Pawle Piszę do Pana w sprawie „językowego dylematu”. Podczas pisania powieści już parę razy skorzystałem z Pana rad dla innych czytelników serwisu, ale tym razem nie znalazłem odpowiedzi na swoje pytanie. Otóż w pewnym dialogu mam zamiar napisać tak: – Wejdź do środka – wydał polecenie XXX. Mężczyzna nie zareagował. – […]

  • Status quo – czy to się odmienia

    W ostatnich dniach napisała do nas Czytelniczka: Zastanawiam się, czy można odmienić termin status quo. Czy poprawne jest wyrażenie „zmierzyć się ze statusem quo” (tłumaczenie z ang challange the status quo). Będę bardzo wdzięczna za pomoc. Pozdrawiam Anna Szanowna Pani, termin status quo należy do grupy wyrazów cytatów i jest w polszczyźnie nieodmienny. Powiemy więc, że zostało zachowane status quo […]

  • Jak nazywać mieszkankę miejscowości Chroberz

    W ostatnich dniach bardzo ciekawy e-mail przesłał do nas p. Paweł Bochniak, który prowadzi stronę internetową http://www.chroberz.info/, zadając pytanie dotyczące nazw mieszkańców, a konkretniej mówiąc mieszkanek Chrobrza. Mam serdeczną prośbę dotyczącą poprawnego nazywania mieszkanki miejscowości Chroberz. Chroberz to bardzo stara miejscowość w woj. świętokrzyskim (pochodzi od przydomka króla Bolesława Chrobrego). Wielu przyjezdnych i osób niezwiązanych z Chrobrzem ma trudność z […]

  • „Niekochanie”, „nie, kochanie” i „nie kochanie”

    anetka71 napisała: Czy mogłabym prosić o mała pomoc? Mianowicie mam problem z wyrazem „niekochanie”. Czy pisane łącznie jest ono poprawne? Jeśli tak, to czy mogę prosić o wyjaśnienie? Pani Anetko, ależ oczywiście, że niekochanie nie tylko wolno, ale nawet trzeba zapisać łącznie, ponieważ jest to rzeczownik, a jak Pani zapewne dostrzegła wyżej [komentarz został opublikowany pod wpisem Pisownia łączna i […]

  • Zapisy wymiarów. Czy stawiać spację?

    Napisała do nas p. Justyna: Witam, piszę z prośbą o pomoc w ustaleniu, która forma zapisu wymiarów będzie poprawna: (140.8mm x 72.4mm x 9.9mm) czy może to zapisać bez tych spacji przed i po znaku x? Naturalnie wtedy miary trzeba będzie usunąć. Jak wtedy zasygnalizować, że chodzi o milimetry? Czy jest może jakaś reguła dotycząca takich zapisów? Szanowna Pani, nie […]


Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

Archiwa

marzec 2024
N P W Ś C P S
 12
3456789
10111213141516
17181920212223
24252627282930
31  

Nasze nagrania