Odpowiedzi na pytania

---

• 7 listopada 2019

  Czy odmieniać w polszczyźnie wyrazy obcojęzyczne

  Jakiś czas temu napisał do nas p. Witold: Dzień dobry Uprzejmie proszę o pomoc w rozwiązaniu językowego dylematu dotyczącego prawidłowej odmiany nazw obcojęzycznych. Poniżej przytaczam przykładowe zdania: Zapakować prowiant do day pack organizera, On nie jest deep diverem, Reach stackery (reachstackery) są pojazdami używanymi do obsługi intermodalnych kontenerów, Do portu wpłynęła (wpłynął) jedna (jeden) tessarakonteres (gr.), wpłynęły dwie (dwa) tessarakonteres […]

• 14 sierpnia 2019

  Pisownia nazw stowarzyszeń. Jak pisać, gdy sama nazwa jest niepoprawna?

  Napisał do nas pan Filip: Mam problem z zapisem nazw, np. stowarzyszeń. Spotkałem się z zasadą, że każdy człon takiej nazwy powinien być pisany dużą literą (z wyjątkiem występujących w nazwie np. spójników i przyimków). Jest jednak stowarzyszenie „Ludzie z Pasją”, które na swojej oficjalnej stronie internetowej podaje zapis „Ludzie z pasją”. Na różnych stronach internetowych, związanych np. z fundacjami, […]

• 20 lipca 2019

  Przysucha – z Przysuchy. Czy może być też z Przysuchej?

  Napisała do nas pani Aleksandra: Nurtuje mnie odmiana nazwy pewnej miejscowości. Przysucha to miasto w województwie mazowieckim, w powiecie przysuskim. Mieszkańcy mówią „jestem z Przysuchy”, niektórzy odmieniają jednak „z Przysuchej”. Czy forma „z Przysuchej” jest zatem poprawna? Szanowna Pani, tak się składa, że odpowiedź na pytanie dotyczące właściwej odmiany tej miejscowości znajduje się w poradni językowej PWN, tutaj: https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Przysucha;5764.html Tak […]

• 25 kwietnia 2019

  Ostrzynka czy temperówka?

  Pan Daniel zadał nam następujące pytanie: Dzień dobry, chciałbym się dowiedzieć jak właściwie wg j. polskiego powinno określać się urządzenie do ostrzenia ołówka. Ostrzynka czy temperówka? Jedni mówią tak, inni tak, jakie określenie jest właściwe? A może oba przyjęły się do słownika języka polskiego? Szanowny Panie, w moim regionie (Podkarpacie) zawsze mówiło się temperówka – i ta nazwa funkcjonuje w […]

• 4 lutego 2019

  Zaimek zwrotny się na końcu zdania

  Poniższa wymiana zdań pojawiła się pierwotnie jako komentarze pod wpisem W którym miejscu w zdaniu ma stać zaimek się? Jest ona jednak na tyle samodzielna i na tyle rozwija wątek, dając szansę na zaprezentowanie odmiennego od prezentowanego w niektórych słownikach punktu widzenia, że postanowiłem zamieścić ją również jako osobny artykuł. Lukasz pisze: Dzień dobry Z pewnym zaskoczeniem wywnioskowałem z Pańskiego […]

• 14 listopada 2018

  Czy wyraz body można odmieniać?

  Znajoma zapytała mnie jakiś czas temu: Co język polski mówi o słowie „body”, czyli o jednoczęściowym ubraniu kobiecym lub dla dzieci? Wydawało mi się, że to słowo się nie odmienia, że mam body, że ładnie wyglądam w body, itd. Ale ostatnio coraz częściej widzę takie zdania „szukam bodów dla noworodka”, albo „ślicznie Ci w tych bodach!”. A mnie jakoś skręca. Słusznie?

• 17 października 2018

  Żegnam – Do widzenia – Do zobaczenia

  Nie tak dawno otrzymaliśmy następujące pytanie: Witam Ogólnie przyjętym zwrotem na pożegnanie jest „do widzenia”. Jak kulturalnie pożegnać osobę, której nie mam ochoty więcej widzieć? Zwrot „żegnam” wydaje mi się tu niewłaściwy. Czy istnieje inny, bardziej grzeczny zwrot? Pozdrawiam, R.D. Szanowny Panie, Żegnam wydaje się odpowiednie w tym sensie, że jest jasnym komunikatem negatywnym. Jeśli takiego komunikatu nie chcemy przekazywać, […]

• 3 października 2018

  Kalej – dwa typy odmiany. Który poprawny?

  Otrzymaliśmy następujące pytanie: Dzień dobry! Koło Częstochowy  w gminie Wręczyca Wielka znajduje się miejscowość o nazwie Kalej. Jaka jest prawidłowa odmiana przez przypadki tej nazwy. Chcę zaznaczyć, że miejscowi odmieniają nazwę jak rzeczownik żeński (Kalej, Kalei, Kalei, Kalej, Kaleją, Kalei, Kalej). Mnie się wydaje, że Kalej to rodzaj męski. Męską odmianę stosuja mieszkańcy okolicznych miejscowości. Czy mam rację? Z uszanowaniem […]

• 22 września 2017

  Kto ustala znaczenie znaków graficznych

  Użytkownik o nicku Opol zadał następujące pytanie: Skąd wiadomo, gdzie ustalono czytanie znaku : jako przez, na, do (takie znaczenie ma w matematyce)? Czy znak : w wyniku meczu 2:3 to znak dzielenia? Każdy sposób zapisania myśli za pomocą znaków graficznych posługuje się pewnymi ustalonymi co do znaczenia, najczęściej umownymi, znakami, zwanymi często alfabetem. Naukowcy mówią, że system znaków jest […]

• 13 września 2017

  Jak powstają słowa. Zbrodnia

  Nasz czytelnik, podpisujący się „d”, pyta nas o to, co znaczy, iż jakiś wyraz występuje „w znaczeniu wtórnym”. Odpowiedź wiąże się z zagadnieniem powstawania wyrazów. Wiele, jeśli nie ogromna większość, nowo powstających słów ma swój początek w już istniejących. Powstawanie nowych przedmiotów wymaga ich nazwania. Często ich nazwę tworzy się jako pochodną od czegoś będącego ich istotą. Tak jak te: […]

• 13 czerwca 2017

  Stanowisko kierowania burmistrza

  Tym razem wpis z przymrużeniem oka (choć nie do samego końca). Oto pytanie Czytelniczki: Dzień dobry, chciałabym dowiedzieć się czy forma, która pojawia się w dokumentach urzędowych  np: „utworzono stanowisko kierowania Burmistrza, utworzono stanowisko kierowania wójta” jest poprawna? Spotkałam się ze „stanowiskiem kierowania ogniem”, „stanowisko sterowania statkiem” ale „stanowisko kierowania Burmistrza” brzmi dla mnie hmm… dziwnie (?) Dziękuję bardzo za […]

• 4 maja 2017

  Wielkie litery w nazwach nieoficjalnych

  O tym jak pomarańczowy sfaulował niebieskiego, przez co Pomarańczowi przegrali. Dostaliśmy pytanie o pisownię takich nazw, jak: „Kocioł Czarownic” (chodzi o Stadion Śląski), „Złota Jedenastka” (mowa o reprezentacji Węgier z lat 1950–1954), „rycerze wiosny” (określenie nadane piłkarzom ŁKS-u), „Pomarańczowi” (reprezentacja piłkarska Holandii). Pierwszy wątek dotyczy nazw obiektów budowlanych i klubów sportowych. Nazwy te, choćby nieformalne, piszemy od wielkich liter. Jeśli […]

• 5 marca 2017

  Czy potrzebny tu przecinek przed drugim „i”

  Niedawno otrzymaliśmy od Czytelniczki następujące pytanie: Szanowni Państwo, czy powinien być wstawiony przecinek po wyrazie „kunszt” w następującym fragm. zdania: Mamy nadzieję, że i tym razem docenią Państwo ich cierpliwość i kunszt i oczywiście mistrzostwo Natury, która w nieintuicyjny sposób znajduje wyjście… Wg mnie nie, bo to drugie „i” nie jest powtórzonym „i” występującym wcześniej, bo pierwsze pełni funkcję łącznika […]

• 6 stycznia 2017

  Miejscowość Brzezie. Przymiotnik brzeski

  Pan Marek przysłał ostatnio następujący email: Ostatnio zmieniono w mojej miejscowości nazwy ulic. Ulica prowadząca do miejscowości Brzezie, dostała nawę „Brzezińska”. Czy w tym przypadku ulica nie powinna się nazywać „Brzezieńska”? Proszę o odpowiedź Szanowny Panie, na początek, jak zawsze, trzeba podkreślić, że nazwy miejscowości i ich mieszkańców oraz tworzone od nazw przymiotniki oraz odmiana danej nazwy rządzą się swoimi […]

• 16 października 2016

  Cytowanie samego siebie. Drugi poziom cytowania

  Pan Jacek zadał ostatnio w emailu dwa pytania. Drugie, dotyczące cytowania, wydało mi się na tyle ciekawe, że postanowiłem poświęcić mu nieco więcej miejsca i osobny wpis na blogu. Załóżmy, że mamy spisać z taśmy zeznanie świadka – Agnieszki. Agnieszka opisuje swoją rozmowę z mężem. Jak to zapisać poprawnie, cytując jej wypowiedzi, w których to ONA cytuje wypowiedzi męża? Agnieszka […]

• 16 czerwca 2016

  Nazwy wyrobów i marek – kiedy wielka, kiedy mała litera

  Christoph napisał ostatnio następujący post: Prof. Bańko wyjaśnił na innym forum (Korpus Językowy) poprawne pisanie anglojęzycznej nazwy: Jack Daniel’s. Piszemy więc prawidłowo: Kupił butelkę Jacka Daniel’sa. Nie rozwiewa to jednak do końca moich rozterek, jeśli w sformułowaniu powyższym brak słowa butelka. I tak: ”Nalał sobie pół szklanki Jacka Daniel’sa.” czy też ”Nalał sobie pół szklanki jacka daniel’sa.”? Intuicyjnie optowałbym za […]

• 25 maja 2016

  Wykroty. Jadę do Wykrot czy do Wykrotów?

  Pan Andrzej przysłał ostatnio następujący email: Pytanie dotyczy czy jadę do Wykrot czy do Wykrotów. Pozdrawiam Andrzej Szanowny Panie, Słownik nazw miejscowości i mieszkańców PWN (s. 362) podaje, że poprawna forma dopełniacza to „Wykrotów”. Z wyrazami szacunku – Paweł Pomianek

• 22 maja 2016

  Budynek trzylokalowy czy trójlokalowy?

  Oto pytanie zadane przez p. Agnieszkę oraz odpowiedź udzielona w naszym imieniu przez p. Tomasza Marka. Dzień dobry, Zwracam się z pytaniem, które nurtuje mnie od dłuższego czasu. W mojej pracy używamy zwrotów określających ilość lokali mieszczących się w projektowanym obiekcie. O ile z wersją budynków jednolokalowych, jak i dwulokalowych pisanych łącznie, co także wydaje mi się błędne, już spotkałam […]

• 22 lutego 2016

  „Powiedziałem, wejdź do środka”. Dialog. Co z interpunkcją? Czy potrzebny przecinek?

  Kilka dni temu otrzymaliśmy bardzo interesującą korespondencję. Szanowny Panie Pawle Piszę do Pana w sprawie „językowego dylematu”. Podczas pisania powieści już parę razy skorzystałem z Pana rad dla innych czytelników serwisu, ale tym razem nie znalazłem odpowiedzi na swoje pytanie. Otóż w pewnym dialogu mam zamiar napisać tak: – Wejdź do środka – wydał polecenie XXX. Mężczyzna nie zareagował. – […]

• 11 października 2015

  Status quo – czy to się odmienia

  W ostatnich dniach napisała do nas Czytelniczka: Zastanawiam się, czy można odmienić termin status quo. Czy poprawne jest wyrażenie „zmierzyć się ze statusem quo” (tłumaczenie z ang challange the status quo). Będę bardzo wdzięczna za pomoc. Pozdrawiam Anna Szanowna Pani, termin status quo należy do grupy wyrazów cytatów i jest w polszczyźnie nieodmienny. Powiemy więc, że zostało zachowane status quo […]

---