Strona główna » Językowe dylematy







Językowe dylematy

  • Kiedy ów, kiedy owo, kiedy owa, owi, owe

    Ów – to piękne słowo i wspaniale, że chcemy go używać, bo jest charakterystyczne dla stylu wysokiego. Polacy mają jednak często problem z doborem jego odpowiedniej formy. Ów postać po kilku chwilach podniosła jedną rękę.Amy, bo tak miała na imię ów kobieta.Ów mężczyzną był John. To tylko kilka przykładów błędnego użycia, znalezionych przy pomocy jak zawsze sprytnego Chata GPT (ale […]

  • Jeden przecinek zmienia znaczenie. Kolejne przykłady

    Już nie pierwszy raz chcemy pokazać naszym Czytelnikom, że czasem jeden niewstawiony lub dołożony przecinek zmienia znaczenie zdania. Oto dwa konkretne przykłady z redagowanych przez nas tekstów. Często jest tak, że wstawienie lub opuszczenie przecinka decyduje nie tylko o znaczeniu zdania, ale zawiera informację, co działo się wcześniej. Oto dwa takie przykłady.

  • Bariera krew–mózg – dlaczego długa kreska pomiędzy wyrazami

    O tym, czym różni się myślnik w formie półpauzy od łącznika (zwanego inaczej dywizem), pisaliśmy niejednokrotnie. Zazwyczaj jednak jest tak, że dywiz piszemy łącznie z wyrazami, bez oddzielania go od nich spacjami, podczas gdy myślnik piszemy, oddzielając go od wyrazów spacjami. Dlaczego w przypadku takich określeń jak bariera krew–mózg dochodzi do wyjątkowej sytuacji? Skąd ten wyjątek? Właściwie nie jest to […]

  • Jak zapisywać wyraz „szczerze?” wpleciony w zdanie

    Myślę, że niejeden autor i chyba niemal każdy redaktor zastanawiał się nad tym, jak najzgrabniej zapisać często pojawiające się w tekstach dialogowych pytanie retoryczne „szczerze?”, które zazwyczaj występuje po prostu w środku zdania.

  • Do czego służyły pozostałe wózki? Przecinek zmienia znaczenie

    Przecinki i interpunkcja są stanowczo zbyt mało poważnie traktowane przez użytkowników polszczyzny. Również dlatego tak lubię artykuły, w których mogę wskazywać, jak bardzo jeden mały przecinek (lub jego brak) potrafią zmienić wymowę całego zdania.

  • Ten błąd językowy popełnia większość z nas

    Czy wiesz, że gdy mówimy o tym, że coś jest na tapecie, wcale nie mamy na myśli tapety przyklejonej na ścianie? «Tapeta» i «tapet» to dwa wyrazy o różnych znaczeniach, często ze sobą mylone. Co to jest «tapeta ścienna», zapewne wszyscy wiedzą. Z kolei «tapet» to rodzaj sukna. Izabela Wieczorek w gościnnym artykule na stronach Językowych Dylematów pisała: Nie zamierzam […]

  • Łanszotowanie. Udział w projekcie Onet Posty

    Ten i wiele innych krótkich i luźnych wpisów utrzymanych w podobnej konwencji można znaleźć na stronach Onetu, na naszym profilu w ramach nowego projektu portalu Onet Posty, który wystartował 29 listopada 2023 r. Miło nam poinformować, że jesteśmy jego częścią.

  • Czy na końcu zdań zaczynających się od Ciekawe stawiamy pytajnik?

    Ciekawe, czy tegoroczna zima będzie wyjątkowo mroźna – czy na końcu takiego zdania należy postawić znak zapytania? Owszem, ale tylko w bardzo wyjątkowych przypadkach. Na pewno nie wtedy, gdy zastanawiamy się, czy… tegoroczna zima będzie wyjątkowo mroźna, a wówczas, gdy rozważamy, czy ta kwestia na pewno powinna budzić nasze zainteresowanie. Konstrukcyjnie przytoczone na początku zdanie nie jest zdaniem pytającym, tylko […]

  • Strużka i stróżka – wyrazy często mylone

    Jeden z błędów, który pojawia się w redagowanych książkach szczególnie często, to pisanie stróżka w znaczeniu strużka. Skąd się to bierze?

  • Jak wprowadzać wypunktowania

    Redagując książki, a szczególnie artykuły, często spotykam się z błędnym wprowadzaniem wypunktowań. Kiedy jest to robione niepoprawnie i jak to robić dobrze?

  • Odmiana imienia Fae, gdy występuje jako imię męskie

    Imię Fae, czytane Fej, jako imię męskie jest nietypowe, normalnie jest to imię żeńskie i wówczas – co naturalne – nie podlega odmianie. Natomiast co do imion męskich reguły słownikowe są nieubłagane…

  • Kilka, kilkanaście, kilkadziesiąt, kilkaset – jakie to dokładnie zakresy

    Zastanawiacie się nad tym czasami? Czy na przykład 20 to już kilkadziesiąt czy jeszcze kilkanaście? Jak to definiują słowniki? Ja się zastanawiałem, więc postanowiłem to sprawdzić i dla wygody Czytelników umieścić w jednym miejscu. I okazało się… że nie jest to wszystko takie oczywiste.

  • Ile przecinków może być w zdaniu

    Wśród piszących w języku polskim można czasem spotkać się z tendencją, by „nie nadużywać przecinków”, bo to… „brzydko wygląda”. Tymczasem zdarzają się w polszczyźnie takie zdania, w których trzeba postawić przecinki pomiędzy wszystkimi lub prawie wszystkimi wyrazami. W niedawno redagowanej książce trafiłem na świetny przykład takiego zdania.

  • Łącznik to nie półpauza

    Jakiś czas temu pisałem o tym, że średnik to nie dwukropek. W redagowanych tekstach spotykam się z jeszcze jedną parą znaków nagminnie ze sobą mylonych: łącznik bywa stawiany w miejscu półpauzy (a bywa też odwrotnie, choć zdecydowanie rzadziej).

  • Średnik to nie dwukropek

    Wykonując przez lata redakcję książek, natknąłem się kilka razy na dość zaskakujący zwyczaj używania przez niektórych autorów średnika tam, gdzie powinien stać dwukropek. Tymczasem są to znaki o zupełnie różnych funkcjach.

  • Jakiś czy jakichś?

    W internecie często można spotkać zdania typu: Mamy tu wśród Was jakiś fanów wędkarstwa? Proszę o polecenie jakiś fajnych miejsc. Skąd to się bierze? Sporo osób w miejscu jakichś stosuje jakiś, czego przykłady znajdują się powyżej. Zupełnie jakby ta pierwsza forma nie istniała. Pytanie brzmi: czy jest to kolejny przykład powielania błędu, który często pojawia się w przestrzeni internetowej, czy […]

  • Kiedy swój, kiedy mój. Kiedy swojej, kiedy jej

    Jaka jest różnica między mój i swój? Czy kontekst zawsze ma znaczenie? Mój i swój należą do zaimków, których nie stosujemy zamiennie – nie są to synonimy. Dlatego też użycie każdego z nich powinno być uzależnione od kontekstu wynikającego ze zdania, w którym one występują. Jeśli dana rzecz należy do określonej osoby lub też ta osoba wypowiada się o osobach, […]

  • Omówienie raportu dotyczącego 100 najczęściej popełnianych błędów w Internecie w 2020 roku

    Liczba błędów w Internecie stale rośnie – czy to znaczy, że ludzie nie potrafią już poprawnie pisać? Poniżej przedstawiam błędy najczęściej pojawiające się w przestrzeni internetowej, prezentowane w raporcie dostępnym na stronie nadwyraz.com (tutaj). Kolejny raz nawiązana została współpraca pomiędzy marką Nadwyraz.com a serwisem Polszczyzna.pl, czego efektem jest następny raport poświęcony jakości języka polskiego w Internecie. Jest to trzecie z […]

  • Przynajmniej a bynajmniej. Zasadnicza różnica między znaczeniem wyrazów

    Dlaczego zdanie Bynajmniej tak jej się wtedy zdawało jest niepoprawne? Czy przynajmniej i bynajmniej to na pewno synonimy? I w końcu – czy każdy musi mówić poprawnie, czy może tak, jak mu wygodnie?

  • W liczbie pojedynczej: owo i ów, nie owe i owy

    Ów to zaimek towarzyszący rzeczownikowi. Może służyć m.in. do wyróżnienia kogoś lub czegoś spośród innych. Często jednak wyraz ten bywa niepoprawnie odmieniany. Posłużę się tutaj przykładami, które można spotkać w wielu redagowanych tekstach, a nawet wydanych książkach czy opublikowanych artykułach.

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Dziękuję za błyskawiczną odpowiedź :)

  2. Dzień dobry. Podchodzę do tego tak, że nazw własnych nie traktuję jak wyrazów cytatów, w związku z czym nie zapisuję…

  3. Dzień dobry, zastanawiam się, jak należy zapisywać niemieckie stopnie wojskowe w polskich tekstach, np. "Do pokoju wszedł Reichsführer Hans Schmidt".…

  5. To pewnie kwestia dyskusyjna, jak wiele rzeczy w polszczyźnie (czego rzecz jasna nauczyciele polskiego w szkołach raczej nie uwzględniają), ale…

  6. Starszy brat pomaga odrobić zadanie. Czy "pomaga odrobić" to orzeczenie modalne?

  8. Dziękuję bardzo! Dzięki Panu wstawię ten przecinek z większą śmiałością ;) Tym bardziej że spontanicznie też odczuwałam taką pokusę ze…

  9. Wie Pani co? Wydawało mi się to oczywiste, bo to wyrazy wołacze. Zdziwiłem się, dlaczego Pani pyta. I co? Okazuje…

  10. Dzień dobry, zastanawiam się nad interpunkcją w rozkazach wojskowych. Np. "Pluton spocznij!" "Pluton biegiem marsz!" "Pluton naprzód!" Formalnie pluton użyty…

Archiwa

czerwiec 2025
N P W Ś C P S
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
2930  

Nasze nagrania

Polecane strony