Ile przecinków może być w zdaniu

Wśród piszących w języku polskim można czasem spotkać się z tendencją, by „nie nadużywać przecinków”, bo to… „brzydko wygląda”. Tymczasem zdarzają się w polszczyźnie takie zdania, w których trzeba postawić przecinki pomiędzy wszystkimi lub prawie wszystkimi wyrazami.

Kasia dla Językowych Dylematów, © 2014

W niedawno redagowanej książce trafiłem na świetny przykład takiego zdania (imię bohatera zostało zmienione):

Griffinie, proszę, przybądź, królu powietrznych przestworzy, smoku, ratuj mnie!

W niezbyt rozwiniętym pod względem długości zdaniu (choć jakże rozwiniętym składniowo), zbudowanym z 9 wyrazów – aż 5 przecinków. I każdy jest konieczny ze względu na polskie reguły interpunkcyjne.

Dlaczego wszystkie te przecinki są potrzebne? Po pierwsze mamy trzy zdania składowe, budowane przez czasowniki: proszę, przybądź oraz ratuj. To, co jednak wyróżnia to bardzo emocjonalne (błagalne) wypowiedzenie, to przede wszystkim nagromadzenie tzw. wołaczy, czyli wyrazów, którymi zwracamy się do kogoś, a które także wydzielamy przecinkami. Należą do tej grupy wszystkie wspomniane wyżej czasowniki, ale też określenia: Griffinie, królu powietrznych przestworzy oraz smoku. Nagromadzenie tych synonimów podkreśla dramaturgię sytuacji, w jakiej znalazł się wzywający pomocy. Jak nietrudno zauważyć, w wypowiedzeniu 8 spośród 9 wyrazów ma tak emocjonalny charakter, co sprawia, że zdanie faktycznie przykuwa uwagę.

Dodajmy, że wyrazy wołacze to zwykle rzeczowniki w wołaczu lub czasowniki w trybie rozkazującym. Gdy występują w środku zdania, mając charakter wtrącenia, otaczamy je przecinkami z obu stron. Tak właśnie jest tutaj. Przy czym zazwyczaj nie ma ich tak dużo obok siebie.

Są również bardziej oczywiste sytuacje, gdy niemal każdy użytkownik naszego języka instynktownie postawi przecinki pomiędzy poszczególnymi wyrazami. Tak jest w przypadku:

– szeregu wyrazów (np. Na stole leżą: klawiatura, myszka, stare koperty, zszywacz);

– powtórzeń wyrazów (np. Chciałby zwiedzić i Wiedeń, i Pragę, i Bratysławę – powtórzenie spójnika i).

Ale jest jeszcze jeden przypadek, gdy stawiamy serię przecinków z pewną nieśmiałością. Chodzi o imiesłowowe równoważniki zdań i samodzielnie stojące imiesłowy przysłówkowe zakończone na -ąc, -łszy, -wszy. Ta niepewność wynika być może z tego, że obowiązek oddzielania tej grupy imiesłowów przecinkami wszedł dopiero w latach 90. poprzedniego wieku. W każdym razie wedle obecnie obowiązującej reguły, zawsze oddzielamy je od czasowników. Dlatego też napiszemy:

Szli, śpiewając, i stali, grając (przykł. za: poradnią PWN).

Szerzej tę ostatnią kwestię omówiłem w artykule: Czy imiesłowy typu ‘jadąc’, ‘stanąwszy’ zawsze oddzielamy przecinkami?

– Paweł Pomianek


Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Najnowsze komentarze

  1. czy powiedzenie ,, podejmować kogoś na wyjezdzie '' w rozgrywkach sportowych jest prawidłowe

  2. Pardon, ostatnie zdanie miało brzmieć: Albo inaczej: czy powtórzenie w takich przypadkach dywizu na początku linijki jest błędem typograficznym? Pozdrawiam

  3. Witam, A. Wolański w książce "Edycja tekstów" pisze, że należy unikać podziału pomiędzy kolejne wiersze liczb połączonych separatorem liczbowym (s.…

  4. Anna Halczak, tłumaczka języka chorwackiego - Opinie

    Jestem bardzo zadowolona z wykonanej redakcji. Redagowanie tłumaczonych tekstów wymaga nie lada zdolności. Oprócz świetnego wyczucia językowego doceniam także znajomość…

  5. Szanowna Pani, przejrzałem reguły tworzenia skrótów. Warto pamiętać, że poza grupą skrótów utrwalonych w polszczyźnie i powszechnie używanych (jak ww.,…

  6. Szanowny Panie Jak poprawnie zapisać w skrócie Europa Środkowo-Wschodnia? Europa Śrd.-Wsch. czy Europa Środk.-Wsch. Oczekuję na odpowiedź i pozdrawiam serdecznie.…

  7. Dziękuję za tę informację! Długo szukałem potwierdzenia, większość internetowych poradników o poprawnym zapisie takiej skróconej formy daty (np. 24.03) milczy.

  8. Brakuje kontekstu uprzedzającego, tzn. do czego odnosi się ten zapis. Natomiast sam ten fragment, który Pan przedstawił, wskazuje – patrząc…

  9. Dzień dobry, mam pytanie odnośnie zapisu w pewnej ustawie, mianowicie: "5b) obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu lub…

Archiwa

maj 2022
N P W Ś C P S
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
293031  

Nasze nagrania