Ile przecinków może być w zdaniu

Wśród piszących w języku polskim można czasem spotkać się z tendencją, by „nie nadużywać przecinków”, bo to… „brzydko wygląda”. Tymczasem zdarzają się w polszczyźnie takie zdania, w których trzeba postawić przecinki pomiędzy wszystkimi lub prawie wszystkimi wyrazami.

Kasia dla Językowych Dylematów, © 2014

W niedawno redagowanej książce trafiłem na świetny przykład takiego zdania (imię bohatera zostało zmienione):

Griffinie, proszę, przybądź, królu powietrznych przestworzy, smoku, ratuj mnie!

W niezbyt rozwiniętym pod względem długości zdaniu (choć jakże rozwiniętym składniowo), zbudowanym z 9 wyrazów – aż 5 przecinków. I każdy jest konieczny ze względu na polskie reguły interpunkcyjne.

Dlaczego wszystkie te przecinki są potrzebne? Po pierwsze mamy trzy zdania składowe, budowane przez czasowniki: proszę, przybądź oraz ratuj. To, co jednak wyróżnia to bardzo emocjonalne (błagalne) wypowiedzenie, to przede wszystkim nagromadzenie tzw. wołaczy, czyli wyrazów, którymi zwracamy się do kogoś, a które także wydzielamy przecinkami. Należą do tej grupy wszystkie wspomniane wyżej czasowniki, ale też określenia: Griffinie, królu powietrznych przestworzy oraz smoku. Nagromadzenie tych synonimów podkreśla dramaturgię sytuacji, w jakiej znalazł się wzywający pomocy. Jak nietrudno zauważyć, w wypowiedzeniu 8 spośród 9 wyrazów ma tak emocjonalny charakter, co sprawia, że zdanie faktycznie przykuwa uwagę.

Dodajmy, że wyrazy wołacze to zwykle rzeczowniki w wołaczu lub czasowniki w trybie rozkazującym. Gdy występują w środku zdania, mając charakter wtrącenia, otaczamy je przecinkami z obu stron. Tak właśnie jest tutaj. Przy czym zazwyczaj nie ma ich tak dużo obok siebie.

Są również bardziej oczywiste sytuacje, gdy niemal każdy użytkownik naszego języka instynktownie postawi przecinki pomiędzy poszczególnymi wyrazami. Tak jest w przypadku:

– szeregu wyrazów (np. Na stole leżą: klawiatura, myszka, stare koperty, zszywacz);

– powtórzeń wyrazów (np. Chciałby zwiedzić i Wiedeń, i Pragę, i Bratysławę – powtórzenie spójnika i).

Ale jest jeszcze jeden przypadek, gdy stawiamy serię przecinków z pewną nieśmiałością. Chodzi o imiesłowowe równoważniki zdań i samodzielnie stojące imiesłowy przysłówkowe zakończone na -ąc, -łszy, -wszy. Ta niepewność wynika być może z tego, że obowiązek oddzielania tej grupy imiesłowów przecinkami wszedł dopiero w latach 90. poprzedniego wieku. W każdym razie wedle obecnie obowiązującej reguły, zawsze oddzielamy je od czasowników. Dlatego też napiszemy:

Szli, śpiewając, i stali, grając (przykł. za: poradnią PWN).

Szerzej tę ostatnią kwestię omówiłem w artykule: Czy imiesłowy typu ‘jadąc’, ‘stanąwszy’ zawsze oddzielamy przecinkami?

– Paweł Pomianek


Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

  10. "Akademia Pana Kleksa" czy "Akademia pana Kleksa" - który tytuł jest poprawny?

Archiwa

maj 2022
N P W Ś C P S
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
293031  

Nasze nagrania