Przynajmniej a bynajmniej. Zasadnicza różnica między znaczeniem wyrazów

Dlaczego zdanie Bynajmniej tak jej się wtedy zdawało jest niepoprawne? Czy przynajmniej i bynajmniej to na pewno synonimy? I w końcu – czy każdy musi mówić poprawnie, czy może tak, jak mu wygodnie?

Dominika / © by JD 2013

Dzisiaj zajmę się jedną z kwestii językowych sprawiających największe problemy, a jednocześnie najbardziej rażących. Błąd, o którym tu mowa, można znaleźć praktycznie wszędzie, a zwłaszcza w Internecie. Chyba każdy z nas natknął się kiedyś na niepoprawne używanie wyrazów przynajmniej i bynajmniej. Najprawdopodobniej ludziom wydaje się, że są to synonimy, ponieważ rzeczywiście brzmią one podobnie. Co więcej, w języku użytkowym utrwalone zostało ich błędne użycie – używanie bynajmniej w miejsce przynajmniej.

Joanna Fiuk na stronie ekorekta24.pl, szukając powodu omawianego błędu, wskazała:

Spotkałam się z opinią, że bynajmniej to górnolotna, elegantsza wersja przynajmniej, po którą sięgają osoby chcące dowartościować się językowo. Bynajmniej bywa postrzegane jako słowo z wyższego rejestru, typowe dla języka osób wykształconych. Kuszący zamiennik!

Jeśli chodzi o definicję, według słownika języka polskiego przynajmniej jest partykułą, która wyznacza możliwy do zaakceptowania przez mówiącego minimalny zakres czegoś. Poza tym może ona też pełnić funkcję komunikującą, że ilość lub miara czegoś jest nie mniejsza od wymienionej i że może być większa. Bynajmniej jest natomiast partykułą, która wzmacnia przeczenie zawarte w naszej wypowiedzi. Może być też wykrzyknikiem w postaci przeczącej odpowiedzi na zadane pytanie.

Możemy więc powiedzieć: Przynajmniej wtedy tak myślałam. A jeśli chcemy użyć słowa bynajmniej, przykładowe zdanie mogłoby brzmieć tak: Bynajmniej nie chciałam Cię urazić. Byle nie odwrotnie, bo nasz rozmówca automatycznie pomyśli, że brak nam elementarnej wiedzy, a chyba tego byśmy nie chcieli. I wreszcie – gdybyśmy powiedzieli: Bynajmniej tak jej się wtedy zdawało, byłoby to po prostu zaprzeczeniem, a nie taka była intencja.

Poniższy dialog obrazuje jedną z możliwości poprawnego użycia tych wyrażeń. Różnica pomiędzy zdaniem wskazanym tutaj, a tym z lidu, polega na tym, że tu zastosujemy przecinek, zmienia się również znaczenie zdania.

– Czyli wtedy kłamała?

– Bynajmniej, tak jej się wtedy zdawało. Przynajmniej tak wynika z mojej wiedzy.

Warto dodać, że współcześnie informacje na ten temat są naprawdę łatwo dostępne. Oczywiście nie każdy musi posługiwać się idealną polszczyzną, ale warto ograniczyć używanie słów, których znaczenia nie jesteśmy pewni. Mając chwilę wolnego czasu, możemy przeznaczyć go na zdobycie nowej wiedzy lub upewnienie się, czy poprawnie używamy konkretnych wyrażeń.

– Natalia Kiełb

Źródła:

https://sjp.pwn.pl/sjp/przynajmniej;2512323.html

https://sjp.pwn.pl/slowniki/bynajmniej.html

https://www.ekorekta24.pl/bynajmniej-a-przynajmniej/


3 odpowiedzi do „Przynajmniej a bynajmniej. Zasadnicza różnica między znaczeniem wyrazów”

  1. Błękitny Płomień

    Oczywiście odróżniam sytuacje, w których używamy tych dwu wyrazów, ale nasunęła mi się jedna wątpliwość. Czy poprawne jest wyrażenie – na przykład:
    „Przynajmniej nie miałam złych intencji” – w znaczeniu:
    Ktoś zarzuca mi, że coś niewłaściwego zrobiłam, podobnie, jak inna osoba, ale tamta osoba zrobiła to umyślnie, a ja „niechcący, wtedy w sytuacji gdy ktoś mi zarzuca, że zachowałam się tak samo, czy mogę powiedzieć, że (w domyśle: w przeciwieństwie do X) „przynajmniej nie miałam złych intencji”. Czy może z zasady jest to wyrażenie nieprawidłowe?

    • Paweł Pomianek

      Tak, bardzo ładnie to Pani zanalizowała. Można tak powiedzieć we wskazanym kontekście. Nie zmienia to jednak niczego co do meritum tekstu, pod którym dyskutujemy, bo jednak zdań Przynajmniej nie miałam złych intencji oraz Bynajmniej nie miałam złych intencji użyjemy w innych kontekstach i znaczeniach.

      • Błękitny Płomień

        Oczywiście zgadzam się, co do różnych kontekstów użycia i cieszę się, że dobrym tokiem poszło moje myślenie. Serdecznie pozdrawiam!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

  10. "Akademia Pana Kleksa" czy "Akademia pana Kleksa" - który tytuł jest poprawny?

Archiwa

maj 2021
N P W Ś C P S
 1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
3031  

Nasze nagrania