Kiedy swój, kiedy mój. Kiedy swojej, kiedy jej

Jaka jest różnica między mój i swój? Czy kontekst zawsze ma znaczenie?

Źródło: unsplash.com

Mój i swój należą do zaimków, których nie stosujemy zamiennie – nie są to synonimy. Dlatego też użycie każdego z nich powinno być uzależnione od kontekstu wynikającego ze zdania, w którym one występują. Jeśli dana rzecz należy do określonej osoby lub też ta osoba wypowiada się o osobach, które są jej bliskie – w takich przypadkach zdecydowanie użyjemy zaimka swój. Przykładowo: Zdecydowałam, że jednak wezmę swój plecak. Zastosowanie tutaj zaimka mój jest do zaakceptowania (oczywiście w mowie potocznej), lepiej jednak w tego typu przypadkach używać zaimka swój, który jest wariantem wzorcowym.

Według słownika języka polskiego zaimek swój – używany w określonych kontekstach –pełni funkcję zastępczą dla zaimków dzierżawczych, do których należą kolejno: mój, twój, nasz, wasz, jego, jej, ich. Oznacza on, że to, co wyraża rzeczownik, należy albo odnosi się:

  • do mówiącego;
  • do osoby, do której zwraca się mówiący;
  • do grupy osób, do której należy też mówiący;
  • do grupy osób, w której skład wchodzi osoba, do której zwraca się mówiący albo do innych osób lub rzeczy.

Stosowanie zaimka mój uzasadnione jest w sytuacji, gdy podmiot występujący w danym zdaniu nie ma związku z tym, co ogólnie przekazuje nam treść zdania, np. Ktoś wypił moją kawę. Dla osób, które mają z tym problem, najlepszym przykładem może być porównanie, które zaproponował kiedyś prof. Bańko: „Spotkał się ze swoją żoną” i „Spotkał się z moją żoną”. Przytoczone przykłady pozwalają w łatwy sposób dostrzec różnicę. Warto jednak pamiętać, że nie w każdym przypadku może mieć to zastosowanie.

Analogiczne reguły rządzą używaniem zaimków swojej i jejswojej stosujemy tak jak swój, a jej – jak mój. Poniżej przedstawiam przykłady użycia obu tych form w konkretnych kontekstach:

Marta wybierała się na wycieczkę. Monika pomyślała, że brat nudzi się w domu i poprosiła, by zabrała Marka ze sobą. Marta pojechała więc na wycieczkę z jej bratem.

Ale:

Marta wybierała się na wycieczkę. Zauważyła, że Kamil, jej brat, wyraźnie się nudzi. Pojechała więc na wycieczkę razem ze swoim (nie z jej) bratem.

Zdarza się, że te zaimki są mylone, co może prowadzić do nieporozumień. Bardzo często – może nawet nagminnie – błąd ten jest powielany również przez wielu autorów.

– Natalia Kiełb

Źródła:

Łukasz Mackiewicz, 497 błędów. Jak nie zbłądzić w zawiłościach polszczyzny, Elbląg 2018

https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/moj-i-swoj;10151.html

https://sjp.pwn.pl/sjp/swoj-I;2525521.html


Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

  10. "Akademia Pana Kleksa" czy "Akademia pana Kleksa" - który tytuł jest poprawny?

Archiwa

lipiec 2021
N P W Ś C P S
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
25262728293031

Nasze nagrania