Ostatnio otrzymałem list z nietypowym, a interesującym pytaniem:
Panie Pawle,
Chciałabym na pamiątce Chrztu św. wygrawerować tekst: *Na Pamiątkę Chrztu Świętego- Chrzestna Grażyna* [imię chrzestnej zostało zmienione]. Czy tak napisana dedykacja jest poprawna?
Czy może lepiej w ten sposób: *Na pamiątkę Chrztu św. – Chrzestna Grażyna.*?
Czy wyraz chrzestna powinien być pisany wielką literą?A jeśli chciałabym napisać tak: *W dniu Chrztu Świętego- Chrzestna Grażyna*. Czy ta dedykacja jest poprawna pod względem ortograficznym?
I na koniec już bardzo ogólne pytanie: Jak to właściwie jest z ortografią na dedykacjach? Nie chciałabym popełnić błędu na prezencie, bo przecież nie wypada.
Będę wdzięczna za szybką odpowiedź. Z góry dziękuję za rozwianie wątpliwości.
Szanowna Pani,
to bardzo ciekawe i ważne pytanie. Gdyby tak każdy zastanawiał się przed wydaniem oficjalnego dokumentu, wygrawerowaniem czy napisaniem dedykacji nad językową poprawnością – mielibyśmy mniej potworków, jak np. Dyplom dla Marian Kowalski, które można spotkać nazbyt często.
Na początek zwrócę uwagę na trzy może drobne, ale jednak istotne rzeczy. Po pierwsze, tę krótką dedykację proszę potraktować tak jak tytuł artykułu czy książki i – zważywszy na jej zwięzłość – ze względów estetycznych nie stawiać na końcu kropki (niezależnie od tego, którą z wersji ostatecznie Pani wybierze).
Po drugie, proszę zwrócić uwagę, by tę półpauzę pomiędzy właściwą dedykacją a podpisem zrobić dużą i ładną – nawet w formie pauzy (—). Jeśli oczywiście będzie ona w ogóle potrzebna, bo to zależy od tego, na czym Pani graweruje. Jeśli na czymś szerokim, to może warto zdecydować się na grawerunek dwuwersowy i w ogóle z tej pauzy zrezygnować.
Po trzecie, mam podejrzenie, że będzie Pani grawerować również datę chrztu. I powiedziałbym, że właśnie w zapisach dat popełnia się najwięcej błędów. Dlatego gorąco zachęcam do przeczytania wpisu Poprawne i niepoprawne formy zapisu daty. Liczebnik porządkowy.
Teraz przechodzę już do pytań zadanych przez Panią i do omówienia zaproponowanych dedykacji:
Na Pamiątkę Chrztu Świętego- Chrzestna Grażyna
Na pamiątkę Chrztu św. – Chrzestna Grażyna
W dniu Chrztu Świętego- Chrzestna Grażyna
Jako że Pani jest autorką dedykacji, proponuję napisać chrzestna małą literą. Sądzę, że będzie to przejaw z jednej strony szacunku dla norm językowych, z drugiej – dobrego smaku i poszanowania pewnych norm kulturowych, które uczą nas, że warto raczej wywyższać innych, a siebie uniżać.
Wyraz pamiątkę należy na pewno napisać małą literą (inaczej niż w dedykacji: Pamiątka Chrztu św. bo tam Pamiątka jest pierwszym słowem).
Brzmieniowo i znaczeniowo pierwsza i druga dedykacja wydają się znacznie lepsze niż W dniu, ale to sformułowanie również jest do przyjęcia i poprawne.
I w końcu – last but not least – musimy się zająć samym chrztem świętym. Zasady pisowni słownictwa religijnego mówią nam, że zasadniczo nazwy sakramentów piszemy małą literą. Autorzy opracowania dodają jednak:
Możliwe jest użycie wielkiej litery ze względów emocjonalnych, np. jako nazwa uroczystości, która jest ważnym wydarzeniem w życiu człowieka:
I Komunia Święta, Chrzest Święty, Konfirmacja (u protestantów).
Ponadto, jeśli skracamy Święty do św. piszemy skrótowiec małą literą. Więc w tym względzie zaproponowane przez Panią wersje są jak najbardziej poprawne. Niemniej, jeśli tylko wystarcza miejsca, radziłbym unikać skrótowców. O wiele bardziej estetycznie będzie wyglądał cały wyraz.
Moja propozycja dedykacji ostatecznie wygląda następująco:
Na pamiątkę Chrztu Świętego — chrzestna Grażyna
Paweł Pomianek
Słusznie! Dziękuję za tę cenną uwagę. Do tekstu wkradła się forma potoczna. Słownikowo Pani rozróżnienie jest jak najbardziej poprawne. Dziś jednak zazwyczaj na grawerunek mówi się w skrócie grawer (pewnie jest to wynikiem mody na skrótowce). Tutaj powinniśmy jednak używać form wzorcowych, dlatego w artykule dokonałem poprawki zgodnie z Państwa sugestią.
Witam serdecznie.
Podłączę się pod ten wątek i zapytam jak będzie poprawnie jeżeli chcemy do takiej dedykacji dołączyć chociażby imię obdarowywanej osoby, np. Lila?
Czy poprawnie będzie napisać : „Dla Lili na pamiątkę Chrztu…” czy tylko „Lili na pamiątkę Chrztu…”? I czy przy takich dedykacjach lepiej użyć pełnego imienia (Lilianna), czy tylko używanego potocznie (Lila)? To samo dotyczy się imienia chrzestnych – pełne czy potoczne (Przemek czy Przemysław)?
Pozdrawiam i dziękuje za odpowiedź.
Jeśli chodzi o imiona – zdecydowanie zalecam pełne, oficjalne brzmienia. W końcu to grawerunek, czyli – przynajmniej z założenia – coś wzniosłego.
A jeśli chodzi o formę „Dla Lili…” czy „Lili…” obie są poprawne. Proszę wybrać wedle uznania. Dodam, że w moim odczuciu ta druga wydaje się brzmieć bardziej elegancko: Liliannie na pamiątkę chrztu – pięknie…
Grawer dwuwersowy? Grawer to człowiek, który graweruje. Powinno być grawerunek.