Otrzymaliśmy wczoraj następującą korespondencję:
Witam i pozdrawiam.
Jestem korektorką. Trafiłam na zdanie, które nie tylko dla mnie jest niewiadomą. Rozpisałam nieomalże ankietę pośród co bardziej kumatych znajomych – i zdania są podzielone. Ba! Napisałam do bloga o j. polskim i dostałam odpowiedź „nie potrafię udzielić jednoznacznej odpowiedzi”…
„*Nie wystarczy powtarzać (wyuczone słowa), żeby móc rozmawiać z Bogiem*”.
„Wyuczone słowa” czy „wyuczonych słów”?
Bez tego „nie wystarczy” sytuacja jest jasna – biernik – „powtarzać wyuczone słowa”.
Czy „nie wystarczy” – tak jak „nie można”, nie trzeba” – coś zmienia?Z góry dziękuję za odpowiedź.
Zofia
Bardzo dziękuję za to pytanie, bo przyznam, że kwestia związków wyrazowych, zwłaszcza związku rządu, obok interpunkcji pasjonuje mnie na terenie językoznawstwa najbardziej.
Rozstrzygając kwestię podaną przez Panią, przyznam, że największą niejasność wprowadza ten nawias. Czy ten nawias jest rzeczywiście użyty w tekście, czy po prostu został użyty tylko dla podkreślenia, o które słowa chodzi? Zakładam, że ta druga opcja, więc go pomijam.
Ma Pani absolutną rację w ostatnim zdaniu. „Nie wystarczy” coś zmienia. A właściwie to samo „nie” coś zmienia. Nadaje zdaniu charakter przeczący. I można powiedzieć, że jest to może bardziej istotne w stosunku do bezokolicznika powtarzać niż do czasownika wystarczy. O tym za chwilę. Teraz chcę od razu odpowiedzieć na pytanie, a później rzecz uzasadnić. O ile mówimy
wystarczy powtarzać wyuczone (co?) słowa (biernik)
to kiedy mamy do czynienia z zaprzeczeniem, używamy dopełniacza:
nie wystarczy powtarzać (czego?) wyuczonych słów.
Mamy więc tutaj do czynienia z sytuacją najbardziej typową. Najczęściej bowiem w zdaniach twierdzących rzeczownik określany przyjmuje formę biernika, a w przeczących – formę dopełniacza.
Mam na to dobry przykład (biernik).
Nie mam na to dobrego przykładu (dopełniacz).
Jako że czasownik wystarczać jest – można powiedzieć – elastyczny i rzeczownik po nim przyjmuje różne formy, to skupmy się pod tym kątem na bezokoliczniku powtarzać.
Zdążyłem powtórzyć materiał (biernik).
Nie zdążyłem powtórzyć materiału (dopełniacz).
Mógł powtórzyć czynność (biernik).
Nie mógł powtórzyć czynności (dopełniacz).
Do tej pory wszystko się zgadza. Przytoczmy jeszcze kilka przykładów z korpusu językowego PWN:
sprzedano 5000 aut, ale później nigdy już nie udało się powtórzyć tego sukcesu (dopełniacz)
wystarczy powtórzyć powszechnie znaną prawdę (biernik)
pragnę powtórzyć te nieśmiertelne słowa (biernik)
Na koniec zachęcam do zajrzenia do dwóch innych wpisów, które następnym razem pomogą łatwiej rozstrzygnąć tego typu wątpliwości. Po pierwsze polecam ogólny wpis o związku rządu autorstwa Tomasza Powyszyńskiego (tutaj), w którym można znaleźć cenne informacje teoretyczne i instrukcję szukania odpowiedzi.
Po drugie polecam podobny wpis Zapomniałem oddać ci kolczyków/kolczyki. W artykule podaję dokładnie krok po kroku, w jaki sposób szukam odpowiedzi na tego typu pytania.
Jako że było u nas więcej tego typu wpisów, podsuwam także p. Zofii i innym Czytelnikom link do tagu „związek rządu”.
Paweł Pomianek
Dzień dobry.
Czy podobnie jest z „Nie obchodzi jej to”, a nie: ” Nie obchodzi ją to”?
Pozdrawiam serdecznie!