W tym miesiącu jako zbiór ciekawostek językowych ponownie proponujemy te, które publikowaliśmy w grudniu na naszej facebookowej tablicy (a było tego całkiem sporo). Do ciekawostek dołączamy życzenia radosnych świąt Narodzenia Pańskiego – bo jest się w tych dniach z czego cieszyć :-).
1.
Czy wiesz, że…
w nazwie kasza manna wyraz manna to rzeczownik, a nie przymiotnik? Dlatego nazwa ta odmienia się inaczej niż w przypadku innych rodzajów kasz.
Kasza gryczana – dop. kaszy gryczanej, woł. kaszo gryczana;
Kasza manna – dop. kaszy manny (nie !mannej), woł. kaszo manno.
2.
Czy wiesz, że…
modystka to kobieta zajmująca się wyrobem i sprzedażą kapeluszy? Z modą ma ona tyle wspólnego, że te kapelusze mogą być modne. Ale nie muszą.
3.
Czy wiesz, że…
piszemy: naprzeciw, ale na wprost; nadzwyczaj, ale nad wyraz; naprawdę, ale na pewno?
4.
Czy wiesz, że…
francuska to przymiotnik: francuska szkoła, miłość czy rewolucja; Francuzka to kobieta francuskiej narodowości?
5.
Czy wiesz, że…
niezadługo znaczy 'wkrótce’ – nie za długo znaczy 'niezbyt długo’?
6.
Czy wiesz, że…
oko cyklonu to nie miejsce, w którym cyklon dokonuje największych zniszczeń, ale obszar w centrum cyklonu charakteryzujący się słabym wiatrem lub ciszą?
7.
Czy wiesz, że…
piszemy:
– makówka, stalówka, wymówka;
– skuwka, zasuwka, wsuwka;
– bufka, szlufka, mufka?
Ad 1. Jest jeszcze kasza pęczak. Też dwa rzeczowniki, jeśli się nie mylę. Ale przed odmienianiem drugiego członu mam opory (kaszo pęczaku!? – fuj!).
Ad 6. Należy jednak podkreślić z całą mocą (bo to wszak blog językowy, a nie meteorologiczny), że frazeologizm „oko cyklonu” znaczy „centrum burzliwych wydarzeń” i jest w takim znaczeniu całkowicie poprawny. We frazeologicznym „oku cyklonu” nie panuje cisza i spokój – wręcz przeciwnie!