Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (88)

Ostatnie w 2021 r. ciekawostki językowe, wzorem poprzednich lat, jeszcze przed świętami Bożego Narodzenia. Pierwsza z nich jest zresztą tematycznie związana ze zbliżającym się czasem.

1.
Czy wiesz, że…

Zdjęcie: Natalia Klocek (Rząsa), dziennikparafialny.pl

wyraz jasełka pochodzi od zapomnianego dziś wyrazu jasła, oznaczającego pierwotnie ‘drabinki zbite z desek służące do zakładania paszy dla bydła’? Wyraz jasła zaczął następnie oznaczać ‘stajnię, oborę dla bydła, żłób’, a jasełka ‘małe jasła, mały żłób’, czyli ‘żłóbek’. Z czasem jasełka nabrały znaczenia religijnego i zaczęły być używane na określenie przedstawienia związanego z Bożym Narodzeniem, którego akcja dzieje się w stajni.

Źródło: https://obcyjezykpolski.pl/jaselka/

2.
Czy wiesz, że…

możemy napisać zarówno wprzód, jak i w przód, ale zapisy mają różne znaczenia? W przód oznacza po prostu ‘do przodu’ (np. przewrót w tył i w przód). Z kolei wyraz wprzód oznacza ‘uprzednio, najpierw’ (np. zanim wyjdziemy, wprzód musimy wszystko uprzątnąć).

3.
Czy wiesz, że…

wtóry oznacza ‘drugi’, a nie ‘kolejny’, jak sądzą niektórzy, błędnie używając tego wyrazu? Słowniki opatrują ten wyraz kwantyfikatorem dawny lub przestarzały.

Źródło: https://sjp.pwn.pl/sjp/wtory;2538379.html

4.
Czy wiesz, że…

narzędnik od rzeczownika wiecheć (oznaczającego kiedyś ‘garść, pęk słomy czy gałęzi’, a dziś po prostu ‘coś sterczącego, poplątanego’) brzmi wiechciem, a nie wiecheciem? Naturalnie forma dopełniacza liczby pojedynczej to wiechcia. Z kolei dopełniacz liczby mnogiej brzmi wiechci (nie: wiechciów).

Źródła: https://sjp.pwn.pl/szukaj/wieche%C4%87.html, NSPP

Wybór i oprac. Paweł Pomianek


Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Najnowsze komentarze

  1. Dzień dobry, myślę że ogólna reguła 'czasownik opisujący wypowiedź' jest zbyt szeroka, mało precyzyjna, i to powoduje nieporozumienie. Ja w…

  2. Myślę, że tak. Oczywiście wówczas nie jest to poprawne. Rozumiem, że może to być też rodzaj jakiejś zabawy słownej. A…

  3. Pytałem bo miałem wątpliwości, gdyż w tłumaczeniach z literatury francuskiej (nie pamiętam autora), były dialogi z użyciem zwrotu jak w…

  4. Pierwsze jest w ogóle niepoprawne, w takim kontekście nie można użyć zaimka. Drugie jest jak najbardziej w porządku, bardzo grzeczne.…

  5. 1. Proszę pani, czy mogę ją prosić........ 2. Proszę pani, czy mogę panią prosić..... Które zdanie w bezpośredniej rozmowie jest…

  6. Nie mam przekonania do skróconych zapisów: 1977–78, wolę pełne: 1977–1978 (choć najistotniejsza w tym względzie jest konsekwencja na kartach całego…

  7. Dziękuję za odpowiedź. W tym samym tekście, w jednym akapicie jest kilka zapisów okresów pracy, przykładowo (1977–78). Czy jeżeli w…

  8. Myślę, że jeśli pojawiają się przerwy między zapisem miesiąca i roku (a faktycznie muszą się pojawić), to tym bardziej powinniśmy…

  9. Dzień dobry, czy zapis okresu czasu w przedstawionej formie (IX 1923–VIII 1930) jest poprawny? W którym miejscu powinny być przerwy…

  10. Bardzo dziękuję, teraz wszystko jasne! :) Pozdrawiam serdecznie

  11. Dzień dobry. Niestety pierwsza ze wskazanych konstrukcji jest wadliwa. W przypadku spójników skorelowanych, jak mówi prof. Mirosław Bańko w Małym…

Archiwa

grudzień 2021
N P W Ś C P S
 1234
567891011
12131415161718
19202122232425
262728293031  

Nasze nagrania