Pod wpisem Mnie czy mi – kiedy która forma? p. Ania poruszyła następującą kwestię:
Jaka forma jest prawidłowa? Dwie postaci czy dwie postacie? Bo ostatnio spotykam się z pierwszą formą, a mam wrażenie, że powinna być druga.
Gratuluję doskonałego wyczucia!
Rzeczywiście ma Pani rację. Choć rzeczownik postać w mianowniku liczby mnogiej ma dwie formy: postacie oraz postaci, z liczebnikami dwa, trzy, cztery wolno używać wyłącznie tej pierwszej.
Oto fragment hasła postać z Nowego słownika poprawnej polszczyzny:
postać, lm M. postacie a. postaci (…) Ale (z liczebnikami): Dwie, trzy, cztery postacie (nie: postaci).
Paweł Pomianek
– Proszę pani, Stacie stoi przed szkołą! – wykrzyknęły trzy uczennice do pani Kasi.
– To idźcie po nią! – zdenerwowała się pani.
– Mnie się nie chce… – jęknęła Ala.
No i dwie po Stacie poszły, a jedna nie.
Piękne!
Też mnie wkurza ta maniera używania wymarłej formy postaci zamiast postacie. Szczególnie w TV. A jakoś im nie przeszkadza nowomowa typu: atencyjny, lajtmotiw itp.
Leitmotif to nie jest nowy wyraz.
1. Mam pytanie jak jest poprawniej odmieniać ” postacie”. Internet podaje: biernik- postaci, wołacz- postaci. Ewentualnie dopuszcza „postacie”, ale dla mnie to jest błędne. W telewizji też występują „postaci”
2. Współczesne zadanie, klasówka albo kartkówka dla dzieci co się uczą teraz odmiany wyrazów rzez przypadki.
Ułóż zdania wyrazem „postać” w liczbie mnogiej.
W kącie stoją postacie.
W kącie nie ma postaci.
Przyglądam się postaciom.
Widzę w kącie postaci.
Bawię się z postaciami.
Dyskutuję z postaciami.
Wołam: hej postaci!
Zadanie to samo, ale do napisania domu w zeszycie tzw. domowe zadanie; ale w czasach dawnych, jak ja chodziłam do szkoły-50 lat od ukończenia.
W kącie stoją postacie.
W kącie nie ma postaci.
Przyglądam się postaciom.
Widzę w kącie postacie.
Bawię się z postaciami.
Rozmawiam z postaciami.
Wołam: hej postacie
Dalej to samo zadanie współczesne ale pisze uczeń inteligentny, który ma bogatsze słownictwo.
W obsadzie spektaklu teatralnego udział brały trzy postacie. Jeden aktor zachorował więc brakował jednej postaci. Mnie się udało przyglądać za kulisami postaciom przygotowującym się do grania. Widziałem postaci , którzy przygotowywali rekwizyty. Jak mnie zauważyli to kazali mi postać w kącie i przytrzymać jeden, była to trąba duża. Z postaciami ludzkimi w sztuce występowały postacie zwierzęce. Sztuka była o tych postaciach zwierzęcych co pies grał na tej trąbie. Aktorzy grali jako statyści. Zwierzęta, w którymś momencie zauważyły postaci ludzkie i zawołały: O! Człowiki!.
3. Dopełniacz : kogo-czego nie ma : POSTACI
Biernik: kogo – co widzę: POSTACIE
W telewizji prowadzący programy informacyjne , publicystyczne używają w bierniku „postaci” podobnie się zdarza we współczesnej literaturze. Mnie to bardzo razi , nie wiem czy słusznie. Ja jestem starej daty i ja i w moim otoczeniu widzi się „postacie”, a nie widzi się „postaci”, których nie ma. Mnie rażą postacie , które wyrażają się postaci , chyba tylko po to by je zauważyć. Bo jak są postacie to się rozumie o czym mowa, a nie zauważa.
Nie potrafię ułożyć zdania by w bierniku „postaci” nie raziło. Może się da? Jeśli obie formy są poprawne. Dla mnie ta forma wyszła z kabaretu albo z jakiejś satyry.
A najbardziej z Sienkiewicza w „Pustyni i w puszczy” tak mówił Kali, murzyn, który od Stasia uczył się polskiego a były to początki ich znajomości.
Wszystko mogę zrozumieć ale słyszałam w telewizji „postaci” i też spotkałam we współczesnej literaturze aa nie był to żart.
„Postaci to forma starsza i obecnie rzadsza: częściej mówimy te postacie niż te postaci. Nadal jednak obie są poprawne.
Mirosław Bańko”
Za to w odmianie, jeśli w M lm. stosujemy wersję „postaci”, to i w bierniku też „postaci”. Podobnie jeśli stosujemy M lm. „postacie” to i biernik taki sam.
Natomiast błąd gramatyczny zawiera z pewnością zdanie:
„Widziałem postaci, którzy przygotowywali rekwizyty”. Postać jest rodzaju żeńskiego, więc „…które przygotowywały”.
jedna postać
dwie postacie
trzy postacie
cztery postacie
pięć postaci
sześć postaci
siedem postaci
……
!!!!!!!…widziałem jakieś postaci….. toż o się grysie okrutnie!
widzę postacie!!!!
Przepraszam za skrót myślowy ale mam wrażenie że wnuki analfabetów chcą być bardziej papiescy nią papież.
Też tak uważam. Używanie „postaci”w bierniku nie jest prawidłowe wg mnie, a ostatnio zdarza się nagminnie
Gratuluję dobrej polonistki .Popieram w pełni Pani pogląd.Pozdrawiam.
Obie formy są poprawne, ale z liczebnikami 'dwa’, 'trzy’, 'cztery’ tylko forma postacie jest prawidłowa.
„z liczebnikami dwa, trzy, cztery wolno używać wyłącznie tej pierwszej.” – chyba tej drugiej właśnie!!! (Skoro później nawet podajecie przykład: „Dwie, trzy, cztery postacie (nie: postaci).”)
Choć rzeczownik postać w mianowniku liczby mnogiej ma dwie formy: postacie oraz postaci, z liczebnikami dwa, trzy, cztery wolno używać wyłącznie tej pierwszej.
NIE. dwie, trzy, cztery POSTACIE a nie jakieś kurna postaci.. dżizas
Lubię „postacie”, nie lubię „postaci”, więc kiedyś poszperałem i wyszło, że „postacie” to Miłosz, Gombrowicz, Hłasko, Herling…, a „postaci” to Iwaszkiewicz. No i wiadomo której formy używać 🙂
53 ma pełną rację, tylko postacie, postaci to najwyżej może nie być
Skoro ludzie zaglądają do tego wpisu, a nawet zostawiają komentarze, pozwolę sobie napisać kilka słów.
Fragment ze słownika na temat błędności form dwie/trzy/cztery postaci jest oparty na niewiarygodnym nieporozumieniu. Niestety, nie będę tu rozwijał tego tematu, bo mam nadzieję napisać o nim szerzej i nie chcę psuć niespodzianki. Ale dodam jeszcze, że nie stosują się do tego zapisu poprawnościowcy (np. prof. Markowski, dr Kołodziejek, dr Kłosińska).
Jest we wspomnianym fragmencie jeszcze jedna zastanawiająca rzecz: w słownikowym haśle umieszczono go w trzecim (z czterech) znaczeniu wyrazu postać: ‘osoba, osobowość’. Czy należy przez to rozumieć, że odnosi się tylko do tego znaczenia?
Wszystkie Pańskie uwagi – i te tutaj, i te tam – czytam z wielkim zainteresowaniem i wielką przyjemnością. Bardzo, bardzo dziękuję za te cenne uzupełnienia. Jeśli napisze Pan więcej na ten temat, bardzo proszę o link. Poświęcę raz jeszcze tej kwestii osobny wpis.
Dziękuje za miłe słowa, dodadzą mi motywacji, żeby w końcu napisać i opublikować kilka uwag o takich właśnie sprawach.
W końcu napisałem, zapraszam: https://kulturystykajezyka.wordpress.com/2015/03/05/postaci-i-dnie/
Znakomity artykuł! Wrzuciłem link na naszą facebookową tablicę (będzie dostępny od rana).
Cieszę się i dziękuję za opinię i udostępnienie. 🙂
Czyli zdanie: „Miałem na myśli prawdziwe postacie” jest prawidłowe???
Tak jest.
A jaka była by prawidłowa forma w takim zdaniu: „Syrenka zaplątała się w sieci czy zaplątała się w sieciach”? Wg mnie „…w sieci” to liczba pojedyńcza, „…w sieciach to liczba mnoga”
Jeśli Nowy słownik poprawnej polszczyzny podaje przykład: Łapać, łowić w sieci a. siecią – to wydaje się, że liczba mnoga i pojedyncza w przypadku użyciu tego rzeczownika nieco się zacierają. W przytoczonym zdaniu Syrenka zaplątała się w sieci ten ostatni wyraz czytałbym raczej jako biernik liczby mnogiej. Czasownika zaplątało się można używać z biernikiem albo z narzędnikiem, więc obie formy wydają się możliwe.
A nie jest tak, że plątać się [w kimś, czymś] można przenośnie (zaplątał się w zeznaniach, widz zaplątał się w opowiadaniu, Szmaciak zaplątał się w czasie odwrotu, Tajner zaplatał się w poszukiwaniach), a plątać się w [kogoś, coś] można w znaczeniu materialnym i dosłownym (chłopak zaplątał się w nogawki od spodni, telefon zaplątał się chustkę od nosa, wianek zaplątał się w szuwary, zaplątał się w za wysokie sfery)? Wszystkie przykłady z Korpusu.
„Zaplątała się w sieci” odczytałbym, jako synonim „[omotała się] wplątała się w [jakieś] sieci [np. rybackie, mafijne], natomiast „zaplątała się w sieciach” jako „zmyliła się [będąc] w sieciach [z powodu sieci, w sprawach sieci]”.
Na pewno występuje liczba mnoga dla sieci rybackiej. Jednak mając namyśli sieć internetową, to odnoszę wrażenie, że ta występuje wyłącznie w liczbie pojedynczej. A tak na marginesie to pojedyncza, ale czemu nie pojedyńcza, jak nas uczyli od podstawówki?
Pojedyncza wpada w pojedyńczą w wymowie. Może stąd wrażenie, że tak uczono w szkole.
Mnie nikt nie uczył wymowy „pojedyńcza”. Zawsze słyszałam, że prawidłowa wymowa oraz pisownia to „pojedyncza”, „pojedynczy”.
„Te postacie” to mianownik i biernik liczby mnogiej. „Nie ma tych postaci” to dopełniacz liczby mnogiej. Tak samo jak „te gacie”. Proszę sobie wyobrazić, ze mówimy lub piszemy: „Na sznurku wiszą gaci”, „widzę gaci”.
Wiszą (kto? co?) gacie, występują (kto? co?) postacie.
Oto pełna odmiana liczby mnogiej do wydruku dla wątpiących:
Mianownik (kto? co? / to jest) : To są postacie/gacie
Dopełniacz: (kogo? czego? / nie ma) : Nie ma postaci/gaci
Celownik: (komu? czemu? / się przyglądam) : Przyglądam się postaciom/gaciom
Biernik: (kogo? co? / widzę) : Widzę postacie/gacie
Narzędnik: (z kim? z czym? / się przyjaźnię) Przyjaźnię się z postaciami/gaciami
Miejscownik: (o kim? o czym? /myślę) Myślę o postaciach/gaciach
Wołacz: Postacie! Gacie! 😀
pozdrawiam 🙂
Pasuje, pasuje. Cała teoria bierze w łeb, gdy się zamiast gaci weźmie sieci.
Gratuluję świetnego spostrzeżenia! Równie dobrze można stwierdzić, ze cała teoria bierze w łeb, kiedy podstawi się tam „krzesło”. No tak, tylko jakie to ma znaczenie…?
Gdyby to był Facebook, kliknąłbym po prostu „Lubię to” 😉 Tutaj jestem zmuszony do słownego wyrażenia aprobaty dla Pańskiej wypowiedzi :-).
Pozdrawiam!
To co Pan napisał wyjaśnia wszystko. Prof. Miodek stwierdził, że dopuszcza obie formy, ale nadużywanie formy „postaci” zubaża odmianę i nieco Go razi. Wie, że coraz częściej snobistycznie ludzie popisują się „nową” formą odmiany, ale on, jako człowiek starej daty pozostanie już przy „starej ” odmianie. Ja też przyłączam się do takiego poglądu i dziękuję Panu za wytłumaczenia wszystkim snobom na przykładzie „gaci”, jak należy powstrzymywać snobizm. Dziękuję za pokazanie „jak chłop krowie”, że nie wszystkie zmiany są wskazane i uzasadnione. Po co zubożać nasz język?
tyle że gacie ma tylko formę l. mnogiej a postać jak tu ma też postać oprócz pojedynczej też mnogą – czyli gacie można porównać do drzwi nie ma l. pojednynczej a postać jest
No tak, to jest przykład liczby mnogiej, a jak odmienia się słowo gacie w liczbie pojedynczej?
Gacie to pluralium tantum :-).
Jak to „nie ma liczby pojedynczej”? Sprawdźcie w słowniku – to doprawdy nie takie trudne! Wpisuje słowo „gać” i wychodzi definicja:
gać (grobla)
gać (materiał do gacenia)
PS Panie Pomianek – zrób Pan coś z tym, że nie mogę dołączać ŻADNYCH linków, nawet bardzo okrojonych!
Niestety, nie umiem. Na sprawach informatycznych znam się słabo, nie mam pojęcia, o co chodzi. Jedynym, co mogę zaoferować, to by przesyłał mi Pan linki na priva, a ja będę je do Pana wypowiedzi doklejał. Myślę, że będę to robił w miarę sprawnie.
bardziej pasuje tu „połać”. L. pojedyncza połać, i dalej dwie połacie, pięć połaci. to chyba jasne
Morgan i to mi się podoba 🙂 a nie jakieś cholerne postaci..
Zgadzam się, ze ma dwie formy, bo pięć będzie postaci. Tylko raziło mnie, że w liczebnikach dwie, trzy, było postaci. Tym bardziej w książkach.
Bo to jest (była) stara forma podwójna jak w „dwie słowie”, dopuszczalna w literaturze niegdyś, ale dziś w mowie potocznej (mówionej czy pisanej) jest to pretensjonalne snobowanie się na literata (taka quasi-erudycja) używana by sonie się autor lotniejszym wydała wprowadzająca tylko redundancję do języka.
„Postaci” dziś powinno być używane tylko w dopełniaczu. Bardzo wkurza mnie, gdy ktoś zamiast „postacie” używa słowa „postaci”. Od zawsze mnie to dziwiło i uderzało. Kiedyś z tego powodu nie potrafiłem wręcz zrozumieć sensu zdania. Zdelegalizować „postaci”!! 🙂
Mnie irytuje jak ktoś mówi postacie nie postaci Pzdr idziemy stara forma nowa co chwile będą poprawiać sry ale nie mam zamiaru uczyć się słów na nowo bo ktoś ma na to ochotę
Widać jesteś głupkiem skoro nie razi cie „dwie postaci”!
Świetny argument. Głupkami zapewne byli też pisarze sprzed 200 lat, którzy używali formy „postaci”. Chylę czoła przed intelektem Waszeci 🙂
” Waszeci” – staropolski zwrot skierowany do równych sobie – w tym kontekście obraża rozmówcę, jednocześnie stawia Ciebie na pozycji mocno zaimpregnowanej .