Inspiracją do opracowania większości poniższych ciekawostek była dla mnie, podobnie jak poprzednio, książka Łukasza Mackiewicza, właściciela eKorekta24.pl, pt. 497 błędów (oprac. ciekawostek: Paweł Pomianek).
1.
Czy wiesz, że…
liczebniki oznaczające dzień miesiąca odmieniają się na takich zasadach jak każde inne słowo? To dlatego powiemy, że dziś jest trzydziesty października (a nie trzydziestego października – choć forma ta dopuszczalna jest w języku mówionym), ale też że zacznę nową pracę z dniem drugim listopada (a nie z dniem drugiego listopada).
2.
Czy wiesz, dlaczego…
odmieniamy Kraków – Krakowem, ale Wrocław – Wrocławiem (a nie Wrocławem)? W przypadku nazw zakończonych na -w istnieje pewna regularność. Te zakończone w mianowniku na -ów (Kraków, Rzeszów, Tarnów) i -ew (Sochaczew) mają zazwyczaj odmianę twardotematową, a te zakończone na -aw (Wrocław, Przecław) – miękkotematową.
3.
Czy wiesz, że…
we francuskich nazwiskach jak Barthes i Descartes, czytanych jako [Bart] i [Dekart], w przypadkach zależnych musimy postawić apostrof: Barthes’a, Descartes’a; Barthes’em, Descartes’em? W ten sposób trzeba zaznaczyć różnicę pomiędzy wymową a zapisem. Gdyby nie postawić apostrofu, czytelnik przeczytałby naturalnie [Barthesem] i [Descartesem], co byłoby nieuprawnione, gdyż w nazwiskach tych występuje e nieme.
4. PS
Miesiąc temu w naszej ostatniej ciekawostce pisaliśmy, dlaczego środa (dzień o takiej nazwie) przypada właśnie w środę, a nie w czwartek, choć obecnie zazwyczaj tydzień liczymy od poniedziałku i środkowym dniem tygodnia jest właśnie czwartek. Na Facebooku jeden z Czytelników, p. Bartek, zwrócił nam uwagę: „Brakuje jeszcze wyjaśnienia w odniesieniu do dni tygodnia: czwartek jest według tradycyjnego kalendarza piątym dniem tygodnia, a piątek – szóstym. A nazywają się tak dlatego, że czwartek jest czwartym dniem po niedzieli, piątek – piątym, a wtorek – wtórym, czyli drugim”. Niniejszym uzupełniamy, korzystając z tego zwięzłego, konkretnego komentarza.