Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (66)

Inspiracją do opracowania większości poniższych ciekawostek była dla mnie, podobnie jak poprzednio, książka Łukasza Mackiewicza, właściciela eKorekta24.pl, pt. 497 błędów (oprac. ciekawostek: Paweł Pomianek).

Dlaczego mówimy Wrocławiem, a nie Wrocławem? Na zdjęciu: Opera Wrocławska / Adam Dziura, Wikipedia, lic. CC BY-SA 3.0

1.
Czy wiesz, że…

liczebniki oznaczające dzień miesiąca odmieniają się na takich zasadach jak każde inne słowo? To dlatego powiemy, że dziś jest trzydziesty października (a nie trzydziestego października – choć forma ta dopuszczalna jest w języku mówionym), ale też że zacznę nową pracę z dniem drugim listopada (a nie z dniem drugiego listopada).

2.
Czy wiesz, dlaczego…

odmieniamy Kraków – Krakowem, ale Wrocław – Wrocławiem (a nie Wrocławem)? W przypadku nazw zakończonych na -w istnieje pewna regularność. Te zakończone w mianowniku na -ów (Kraków, Rzeszów, Tarnów) i -ew (Sochaczew) mają zazwyczaj odmianę twardotematową, a te zakończone na -aw (Wrocław, Przecław) – miękkotematową.

3.
Czy wiesz, że…

we francuskich nazwiskach jak Barthes i Descartes, czytanych jako [Bart] i [Dekart], w przypadkach zależnych musimy postawić apostrof: Barthes’a, Descartes’a; Barthes’em, Descartes’em? W ten sposób trzeba zaznaczyć różnicę pomiędzy wymową a zapisem. Gdyby nie postawić apostrofu, czytelnik przeczytałby naturalnie [Barthesem] i [Descartesem], co byłoby nieuprawnione, gdyż w nazwiskach tych występuje e nieme.

4. PS
Miesiąc temu w naszej ostatniej ciekawostce pisaliśmy, dlaczego środa (dzień o takiej nazwie) przypada właśnie w środę, a nie w czwartek, choć obecnie zazwyczaj tydzień liczymy od poniedziałku i środkowym dniem tygodnia jest właśnie czwartek. Na Facebooku jeden z Czytelników, p. Bartek, zwrócił nam uwagę: „Brakuje jeszcze wyjaśnienia w odniesieniu do dni tygodnia: czwartek jest według tradycyjnego kalendarza piątym dniem tygodnia, a piątek – szóstym. A nazywają się tak dlatego, że czwartek jest czwartym dniem po niedzieli, piątek – piątym, a wtorek – wtórym, czyli drugim”. Niniejszym uzupełniamy, korzystając z tego zwięzłego, konkretnego komentarza.


Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Najnowsze komentarze

  1. Myślę, że tak. Oczywiście wówczas nie jest to poprawne. Rozumiem, że może to być też rodzaj jakiejś zabawy słownej. A…

  2. Pytałem bo miałem wątpliwości, gdyż w tłumaczeniach z literatury francuskiej (nie pamiętam autora), były dialogi z użyciem zwrotu jak w…

  3. Pierwsze jest w ogóle niepoprawne, w takim kontekście nie można użyć zaimka. Drugie jest jak najbardziej w porządku, bardzo grzeczne.…

  4. 1. Proszę pani, czy mogę ją prosić........ 2. Proszę pani, czy mogę panią prosić..... Które zdanie w bezpośredniej rozmowie jest…

  5. Nie mam przekonania do skróconych zapisów: 1977–78, wolę pełne: 1977–1978 (choć najistotniejsza w tym względzie jest konsekwencja na kartach całego…

  6. Dziękuję za odpowiedź. W tym samym tekście, w jednym akapicie jest kilka zapisów okresów pracy, przykładowo (1977–78). Czy jeżeli w…

  7. Myślę, że jeśli pojawiają się przerwy między zapisem miesiąca i roku (a faktycznie muszą się pojawić), to tym bardziej powinniśmy…

  8. Dzień dobry, czy zapis okresu czasu w przedstawionej formie (IX 1923–VIII 1930) jest poprawny? W którym miejscu powinny być przerwy…

  9. Bardzo dziękuję, teraz wszystko jasne! :) Pozdrawiam serdecznie

  10. Dzień dobry. Niestety pierwsza ze wskazanych konstrukcji jest wadliwa. W przypadku spójników skorelowanych, jak mówi prof. Mirosław Bańko w Małym…

  11. Jeśli siglum jest pod spodem i ma charakter podpisu, to może być w ten sposób. Generalnie tego pierwszego zapisu użyjemy…

  12. Dziękuję a czy moze być takze taki zapis i czy jest prawidłowy „Ja jestem zmartwychwstaniem i życiem. Kto we mnie…

Archiwa

październik 2019
N P W Ś C P S
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728293031  

Nasze nagrania