Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (65)

Inspiracją do opracowania pierwszych dwóch spośród poniższych ciekawostek była dla mnie, podobnie jak poprzednio, książka Łukasza Mackiewicza, właściciela eKorekta24.pl, pt. 497 błędów (oprac. ciekawostek: Paweł Pomianek).

Choć dziś większość osób tydzień liczy od poniedziałku i środkowym dniem tygodnia jest czwartek, środą nadal nazywamy dzień przypadający w środku tygodnia liczonego tradycyjnie – od niedzieli.

1.
Czy wiesz, że…

oprócz częściej spotykanych form oczyma oraz rękoma poprawna – choć rzadziej używana – jest też forma uszyma?

2.
Czy wiesz, że…

liczebniki zbiorowe (dwoje, troje, kilkoro) stosujemy tylko w czterech konkretnych przypadkach? Łączą się one z:

  • pluraliami tantum, czyli rzeczownikami, które mają wyłącznie liczbę mnogą, jak np. drzwi, chrzciny, spodnie, widły, fusy, skrzypce;
  • zakończonymi na rzeczownikami rodzaju nijakiego oznaczającymi istoty młode, np. dziewczę, kurczę, oślę, prosię;
  • rzeczownikami lub zaimkami określającymi grupy osób różnych płci, np. sześcioro z nich;
  • rzeczownikami oznaczającymi pary, np. oczy, uszy, ręce, nogi.

3.
Czy wiesz, dlaczego

nazwy odpowiedników września, października, listopada i grudnia w języku angielskim i łacińskim nie są zgodne z numerem (znaczeniem swojej nazwy), któremu odpowiadają w obecnym kalendarzu? September to przecież ‘siódmy’, a nie dziewiąty, october ‘ósmy’ (oktawa), a nie dziesiąty; november ‘dziewiąty’, a nie jedenasty; december ‘dziesiąty’, a nie dwunasty. Otóż jest tak po prostu dlatego, że nazwy miesięcy przeniesiono z kalendarza juliańskiego, w którym rok religijny zaczynał się od naszego marca. Analogiczny proces dokonał się w polszczyźnie z dniami tygodnia. Choć dziś większość osób tydzień liczy od poniedziałku (tak definiują go też słowniki) i środkowym dniem tygodnia jest czwartek, środą nadal nazywamy dzień przypadający w środku tygodnia liczonego tradycyjnie – od niedzieli.


One Reply to “Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (65)”

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Tak, ma Pan rację! Faktycznie poprawna jest podana przez Pana forma. Bardzo sprytnie wybrnął też Pan z błędnej formy –…

  2. Dzień dobry! Jest taka pamiątkowa tablica na kamieniu o treści "Pamięci Wszystkim Ludziom Stowarzyszenia" - czy to jest poprawny gramatyczny…

  3. Dziękuję za szybką odpowiedź. Tak, też właśnie myślałem o tym fragmencie w partyzanckiej pieśni: "w mgle utonie próżno wzrok".

  4. Generalnie poprawną i skodyfikowaną formą (na zasadzie wyjątku od reguły) jest we mgle. Można o tym przeczytać np. tutaj w…

  5. Stosujemy zwrot "we mgle". Czy poprawna jest oboczność "w mgle"? Może dopuszczalna jest przy zmianie szyku wyrazów w zdaniu, np.:…

  6. Tak. Przyjrzałem się tematowi i myślę, że trudno byłoby znaleźć inne możliwe rozwiązanie. Końcówka tego typu nazwiska w miejscowniku ulega…

  7. Dzień dobry! Czy nazwisko Hogshire odmieni się w miejscowniku jako: Hogshirze? Dzięki piękne za pomoc!

  8. Przepraszam za tak długi czas oczekiwania na odpowiedź. Musiałem to sprawdzić we wszystkich dostępnych źródłach (co jest – wiem –…

  9. Jest to terminologia specjalistyczna i z tego, co widzę, poprawnościowcy w ramach polszczyzny ogólnej dotąd chyba się tym określeniem nie…

  10. Dzień dobry, Jaka jest poprawna nazwa dla specjalisty zajmującego się dobieraniem dawki pokarmowej dla zwierząt. Specjalista żywienia czy specjalista żywieniowy.…

Archiwa

wrzesień 2019
N P W Ś C P S
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
2930  

Nasze nagrania