Dzień dobry,
bardzo chciałabym rozwikłać mój odwieczny dylemat dotyczący odmiany imion i innych rzeczowników dwuczłonowych.
Na przykład, Baba Jaga. Mnie naprawdę dźwięczy o wiele lepiej odmiana: z Baba Jagą, o Baba Jadze, Baba Jagi itd.
Będę wdzięczna za ewentualne „wyprostowanie” moich przekonań 😉
Pozdrawiam serdecznie, Hanna
Szanowna Pani,
Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN nie pozostawia w tej kwestii wątpliwości – podobnie jak to bywa zwykle także w przypadku nazwisk dwuczłonowych (zob. np. artykuł Odmiana nazwisk dwuczłonowych. Saryusz-Wolski), również tutaj odmieniają się obydwa człony:
Baba Jaga a. Baba-Jaga Baba ż IV Jaga ż III, D. Baby Jagi (Baby-Jagi), CMs. Babie Jadze (Babie-Jadze), B. Babę Jagę (Babę-Jagę)
Ciekawsze jest to, że tego typu zbitki można pisać zarówno rozłącznie Baba Jaga, jak i z łącznikiem Baba-Jaga. Ale to nie wszystko. Pod innym hasłem (baba) ten sam słownik notuje również zapis Baba-jaga.
Idźmy dalej: internetowy Słownik języka polskiego PWN dopuszcza również pisownię baba jaga oraz baba-jaga (zob. tutaj).
Również Wielki słownik ortograficzny PWN potwierdza, że obydwa człony są odmienne: Babie-Jadze, Babę-Jagę (zob. tutaj).
Przy tym znajdujemy tam precyzację znaczeń – kiedy wielka, kiedy mała litera. I tak:
Baba-Jaga to wiedźma z bajki,
podczas gdy
baba-jaga powiemy przenośnie o niesympatycznej kobiecie (zob. tutaj).
Odmiana jest jednak w obu przypadkach identyczna.
Można więc powiedzieć, że kwestia zapisu zbitki Baba-Jaga jest tematem niemal równie barwnym i pociągającym, jak domek z piernika bajkowej Baby-Jagi.
Z wyrazami szacunku
– Paweł Pomianek
W ramach uzupełnień słownikowych dodam, że baba-jaga to nazwa żargonowa (wojskowość) na antenę nasłuchową wielkich rozmiarów, lub średnich, ale wtedy kołową. Również serwis RTV nazywa(ł?) tak kołową cewkę do demagnetyzacji kineskopów. W przykładach z Korpusu PWN ta nazwa jest też synonimem ogólnego bałaganu/zamieszania.