Z tego odcinka ciekawostek dowiesz się: czy nacieramy komuś uszu, czy uszy; kiedy formy pełny nie możemy zastąpić wyrazem pełen; kiedy w liczbie mnogiej używamy orzeczenia w formie męskoosobowej, a kiedy w niemęskoosobowej.
1.
Czy wiesz, że…
mówimy natrzeć komuś uszu, a nie uszy? Podobnie, gdy nasłuchujemy, nadstawiamy ucha (lub uszu), a nie ucho (lub uszy).
Źródło: https://obcyjezykpolski.pl/natrzec-komus-uszu-a-nie-uszy/
2.
Czy wiesz, że…
wyraz pełny nie zawsze możemy zastąpić formą pełen? Obu form możemy użyć w pozycji rozwiniętej przydawki po rzeczowniku, np. Stał przed nim talerz pełny (lub pełen) zupy. Gdy jednak wyraz ten stoi przed rzeczownikiem, wówczas forma pełen budzi zastrzeżenia. Powiemy więc, że Postawił przed sobą pełny (nie pełen) talerz.
Źródło: https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/pelny-pelen;7726.html
3.
Czy wiesz, że…
jeśli przynajmniej jeden ze składników podmiotu jest rodzaju męskoosobowego, to orzeczenie ma rodzaj męskoosobowy? Powiemy więc, że: Ojciec (rodzaj męskoosobowy), teściowa (rodzaj żeński) i córka (rodzaj żeński) poszli. Jednak w sytuacji, gdy wszystkie składniki podmiotu są rodzaju męskożywotnego lub męskorzeczownego, wówczas czasownik przybierze formę niemęskoosobową, np. Lew i tygrys spały. Obraz i krzyżyk wisiały na ścianie. Z kolei gdy w zdaniu nie ma rzeczownika męskoosobowego, ale składniki podmiotu są niejednorodne pod względem rodzaju, użyjemy… orzeczenia męskoosobowego, np. Policjantki (rodzaj żeński) i ich psy (rodzaj męskożywotny) poszukiwali zbiega.
Źródło: Łukasz Mackiewicz, 497 błędów. Jak nie zbłądzić w zawiłościach polszczyzny, Elbląg 2018, s. 326.
Wybór i oprac. Paweł Pomianek
Oczywistości, z tym że trzeba dodać, że można natrzeć sobie lub komuś uszy (nie uszu) śniegiem. Po prostu wtedy nie ma frazeologizmu, a nacieranie jest czynnością jak każda inna.