Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (86)

Tradycyjnie na koniec miesiąca prezentujemy garść językowych ciekawostek.

Źródło: Pixabay (autor: Hermann Traub)

1.
Czy wiesz, że…
list czy dokumenty możemy wysłać na adres lub pod adresem? Przy czym ta pierwsza konstrukcja jest częstsza. Niekiedy pojawia się także forma skontaminowana pod adres, ale część wydawnictw poprawnościowych jej nie akceptuje.
Źródło: https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/na-adres-pod-adresem-pod-adres;659.html

2.
Czy wiesz, że…
imię Mariola ma dwie poprawne formy wołacza: Mariolu oraz Mariolo? Ta pierwsza wersja jest częstsza i nie rodzi wątpliwości. Druga forma, Mariolo, bywa kwestionowana przez niektóre wydawnictwa poprawnościowe (jak Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN), ale inne (np. ważny w tym kontekście Słownik imion Jana Grzeni) w pełni ją aprobują.
Źródło: https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Mariola;12597.html

3.
Zapewne wiesz, że…
wyrazy cytaty (pochodzące z języków obcych i zachowujące swoją oryginalną pisownię) zapisujemy kursywą. Tyle że tutaj rodzi się problem, na ile dany wyraz jest przyswojony. W swojej poradzie sprzed kilku lat na stronach poradni językowej PWN prof. Mirosław Bańko za wyrazy, których nie powinniśmy oznaczać kursywą, uznał: lunch, cocktail, hobby, holding, leasing, lobbing czy fair. Jak wyjaśnia, „do pewnego stopnia przystosowały się [one] do języka polskiego”. Podaje też kilka kryteriów, którymi możemy się kierować, przy podejmowaniu decyzji, czy dany wyraz pochylić. W odniesieniu do wspomnianych wyrazów wskazuje argumenty za ich przyswojeniem, wyjaśniając, że: „Widać to w ich odmianie (np. holdingi), w tym, że stały się podstawą wyrazów pochodnych (np. cocktailowy) lub weszły bez oporów w pewne ściśle wyznaczone, a więc „niegościnne” konteksty (nie fair). Są to przybysze już zasymilowani, nie wypada więc oznaczać ich kursywą, czyli podkreślać ich obcość”.
Źródło: https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/wyrazy-cytaty;14850.html

4.
Czy wiesz, że…
słowniki różnią się co do tego, czy potoczne określenie oznaczające ‘natychmiast, błyskawicznie’ powinniśmy zapisywać w try miga czy w trymiga? Wielki słownik ortograficzny języka polskiego (PWN, 2003) zaleca wyłącznie pisownię rozdzielną (w try miga), ale już w Innym słowniku poprawnej polszczyzny (PWN, 2000) czy Nowym słowniku poprawnej polszczyzny (PWN, 2003) znajdziemy tylko zapis w trymiga. Wydaje się, że nic nie stoi na przeszkodzie, by autor danego tekstu wybrał sobie, który zapis mu odpowiada: bardziej odpowiadający wymowie (w trymiga) czy bliższy obcojęzycznemu oryginałowi (w try miga).
Źródło: https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/w-try-miga;6308.html

Wybór i oprac. Paweł Pomianek


Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

  10. "Akademia Pana Kleksa" czy "Akademia pana Kleksa" - który tytuł jest poprawny?

Archiwa

październik 2021
N P W Ś C P S
 12
3456789
10111213141516
17181920212223
24252627282930
31  

Nasze nagrania