Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (83)

Przedstawione poniżej kwestie zwróciły moją uwagę podczas przeglądania jednej z grup językowych na portalu społecznościowym.

1.

Źródło: pexels.com

Czy wiesz, że…

w tytułach książek wielką literą piszemy tylko pierwszy wyraz? Przykładowo: Nocny film. Kwestia ta wygląda jednak inaczej w przypadku tytułów gazet, czasopism, cykli wydawniczych oraz nazw wydawnictw seryjnych – gdzie każde słowo zapisujemy od wielkiej litery, oprócz przyimków i spójników znajdujących się w środku, np.: Wiedza i Życie.

(Źródło: https://sjp.pwn.pl/zasady/Tytuly-czasopism-i-cykli-wydawniczych-oraz-nazwy-wydawnictw-seryjnych;629390.html)

2.

Czy wiesz, że…

na razie, będące popularną formą pożegnania, zapisujemy oddzielnie? Pisownia wygląda tak samo jak w przypadku, gdy używamy tego wyrażenia w znaczeniu „na ten moment, dopóki coś się nie zmieni”, np.: Chciałabym pójść na studia, ale na razie zastanawiam się nad wyborem odpowiedniego kierunku.

3.

Czy wiesz, że…

nie mówimy swetr, tylko sweter? Przykład: Już idę, tylko włożę grubszy sweter (nie: swetr). Prof. Bańko (znany m.in. z poradni PWN) twierdzi, że ta błędna forma powstała prawdopodobnie wskutek jej podobieństwa do niektórych form przypadków zależnych, np. swetrem czy swetra.

4.

Czy wiesz, że…

używane przez niektórych w każdym bądź razie traktowane jest jako błąd? Wyrażenie to powstało z połączenia dwóch frazeologizmów o podobnym znaczeniu. Poprawna wersja to w każdym razie oraz bądź co bądź. Np.: Nie chciała go widzieć, w każdym razie nie w tej chwili.

5.

Czy wiesz, że…

wyrażając się o kobietach, nie można używać określeń typu: nań, zań czy dlań? Przykładowe błędne użycie: Była naprawdę urodziwa. Chłopak zerknął nań z zachwytem.

Ściągnięte formy wyrażeń przyimkowych – bo tak brzmi ich fachowa nazwa – odnoszą się tylko do rodzaju męskiego, są bowiem skrótem form męskich. Oto przykłady prawidłowego użycia: Stwierdził, że to banał. Spojrzała nań z niedowierzaniem; Dodał, że zobaczą się jutro. Ucieszyła się – miała dlań ciekawą propozycję. Poniżej znajdują się poszczególne formy ściągnięte wraz z rozwinięciem:

  • dlań dla niego,
  • doń do niego,
  • nań na niego,
  • odeń od niego,
  • przezeń przez niego,
  • weń w niego,
  • zań za niego,
  • zeń z niego.

(Źródło: https://www.ekorekta24.pl/dlan-don-nan-oden-on-przezen-wen-zen-zan-czyli-o-kim-wlasciwie-mowa/)

Wybór i oprac. Natalia Kiełb


Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Najnowsze komentarze

  1. Dzień dobry, myślę że ogólna reguła 'czasownik opisujący wypowiedź' jest zbyt szeroka, mało precyzyjna, i to powoduje nieporozumienie. Ja w…

  2. Myślę, że tak. Oczywiście wówczas nie jest to poprawne. Rozumiem, że może to być też rodzaj jakiejś zabawy słownej. A…

  3. Pytałem bo miałem wątpliwości, gdyż w tłumaczeniach z literatury francuskiej (nie pamiętam autora), były dialogi z użyciem zwrotu jak w…

  4. Pierwsze jest w ogóle niepoprawne, w takim kontekście nie można użyć zaimka. Drugie jest jak najbardziej w porządku, bardzo grzeczne.…

  5. 1. Proszę pani, czy mogę ją prosić........ 2. Proszę pani, czy mogę panią prosić..... Które zdanie w bezpośredniej rozmowie jest…

  6. Nie mam przekonania do skróconych zapisów: 1977–78, wolę pełne: 1977–1978 (choć najistotniejsza w tym względzie jest konsekwencja na kartach całego…

  7. Dziękuję za odpowiedź. W tym samym tekście, w jednym akapicie jest kilka zapisów okresów pracy, przykładowo (1977–78). Czy jeżeli w…

  8. Myślę, że jeśli pojawiają się przerwy między zapisem miesiąca i roku (a faktycznie muszą się pojawić), to tym bardziej powinniśmy…

  9. Dzień dobry, czy zapis okresu czasu w przedstawionej formie (IX 1923–VIII 1930) jest poprawny? W którym miejscu powinny być przerwy…

  10. Bardzo dziękuję, teraz wszystko jasne! :) Pozdrawiam serdecznie

  11. Dzień dobry. Niestety pierwsza ze wskazanych konstrukcji jest wadliwa. W przypadku spójników skorelowanych, jak mówi prof. Mirosław Bańko w Małym…

Archiwa

lipiec 2021
N P W Ś C P S
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
25262728293031

Nasze nagrania