-
Jak zapisywać nazwy jednostek wojskowych
Jakiś czas temu napisała do nas pani Olga, redaktorka, pytając o kwestie zapisu nazw jednostek wojskowych w szczegółowych przypadkach (m.in. w dialogach) w powieści. Korespondencja zmieniła się w interesującą wymianę maili. Jako że zawiera ona wszystkie ważniejsze ogólne zasady dotyczącej tej kwestii oraz sporo konkretnych przykładów, dlatego jej fragmenty – w formie uzgodnionej z naszą rozmówczynią – udostępniamy poniżej naszym czytelnikom.
-
Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (85)
Tradycyjnie na koniec miesiąca prezentujemy garść językowych ciekawostek, które warto zapamiętać. 1.Czy wiesz, że… gdy wypijamy zawartość naczynia jednym łykiem, możemy powiedzieć, że wypiliśmy coś jednym haustem albo duszkiem? Nie możemy jednak użyć formy *jednym duszkiem. W tym ostatnim przypadku mamy do czynienia z kontaminacją – wymieszaniem dwóch form. Określenie duszkiem zawiera już w sobie informację o tym, że dzieje […]
-
Przecinek przed a
Przed spójnikiem a nie stawiamy przecinka, jeśli: pełni funkcję łączną (możliwość wymiany na i), np. Wykład był krótki a przystępny; występuje między wyrazami lub wyrażeniami porównywanymi, np. Polacy a Rosjanie podczas drugiej wojny światowej; w połączeniu z wyrazem między lub pomiędzy – określa położenie lub wspólną cechę dwóch rzeczy, np. Kolor między żółtym a brązowym; łączy dwie identyczne formy – […]
-
Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (84)
Poniższe ciekawostki poświęcone są kilku istotnym zasadom, których znajomość ułatwia codzienną komunikację. 1. Czy wiesz, że… zaimek ci nie zawsze powinien być zapisywany wielką literą? Jest to uzasadnione jedynie w przypadku, gdy odnosi się on bezpośrednio do adresata naszej wypowiedzi – pełni wtedy funkcję grzecznościową, np. Chciałbym Ci podziękować. W innych sytuacjach – gdy nie ma adresata i nie pełni […]
-
Jakiś czy jakichś?
W internecie często można spotkać zdania typu: Mamy tu wśród Was jakiś fanów wędkarstwa? Proszę o polecenie jakiś fajnych miejsc. Skąd to się bierze? Sporo osób w miejscu jakichś stosuje jakiś, czego przykłady znajdują się powyżej. Zupełnie jakby ta pierwsza forma nie istniała. Pytanie brzmi: czy jest to kolejny przykład powielania błędu, który często pojawia się w przestrzeni internetowej, czy […]
-
Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (83)
Przedstawione poniżej kwestie zwróciły moją uwagę podczas przeglądania jednej z grup językowych na portalu społecznościowym. 1. Czy wiesz, że… w tytułach książek wielką literą piszemy tylko pierwszy wyraz? Przykładowo: Nocny film. Kwestia ta wygląda jednak inaczej w przypadku tytułów gazet, czasopism, cykli wydawniczych oraz nazw wydawnictw seryjnych – gdzie każde słowo zapisujemy od wielkiej litery, oprócz przyimków i spójników znajdujących […]
-
Kiedy swój, kiedy mój. Kiedy swojej, kiedy jej
Jaka jest różnica między mój i swój? Czy kontekst zawsze ma znaczenie? Mój i swój należą do zaimków, których nie stosujemy zamiennie – nie są to synonimy. Dlatego też użycie każdego z nich powinno być uzależnione od kontekstu wynikającego ze zdania, w którym one występują. Jeśli dana rzecz należy do określonej osoby lub też ta osoba wypowiada się o osobach, […]
-
Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (82)
Przedstawione poniżej kwestie zwróciły moją uwagę podczas wykonywania prac redaktorskich, jak również codziennych rozmów na żywo i w internecie. 1. Czy wiesz, że… wyraz ferować miał kiedyś kilka znaczeń? Należały do nich: ‘wydawać, zatwierdzać, orzekać i postanawiać’. Dawniej używano go w liczniejszych wyrażeniach niż dzisiaj, można było np. ferować opinie czy tezy. Obecnie występuje on tylko w wyrażeniu ferowanie wyroków, […]
-
Omówienie raportu dotyczącego 100 najczęściej popełnianych błędów w Internecie w 2020 roku
Liczba błędów w Internecie stale rośnie – czy to znaczy, że ludzie nie potrafią już poprawnie pisać? Poniżej przedstawiam błędy najczęściej pojawiające się w przestrzeni internetowej, prezentowane w raporcie dostępnym na stronie nadwyraz.com (tutaj). Kolejny raz nawiązana została współpraca pomiędzy marką Nadwyraz.com a serwisem Polszczyzna.pl, czego efektem jest następny raport poświęcony jakości języka polskiego w Internecie. Jest to trzecie z […]
-
Od interpunkcji do etyki języka i komunikacyjnej życzliwości. Także w internecie
Ostatnio mailowo otrzymaliśmy pytanie, które doprowadziło do kilku istotnych językowych refleksji, ale też do bardzo ciekawej, życzliwej wymiany zdań. Tytułowy temat mamy więc tutaj zrealizowany zarówno w teorii, jak i w praktyce. Na wstępie chcę zaznaczyć, że przynajmniej z pozoru pytanie wydawało się kolejnym zadanym przez osobę szukającą językowego haka na kogoś innego, próbującą wyrazić swoją wyższość lub chcącą uzyskać […]
-
Przynajmniej a bynajmniej. Zasadnicza różnica między znaczeniem wyrazów
Dlaczego zdanie Bynajmniej tak jej się wtedy zdawało jest niepoprawne? Czy przynajmniej i bynajmniej to na pewno synonimy? I w końcu – czy każdy musi mówić poprawnie, czy może tak, jak mu wygodnie?
-
Cytowanie: nawias kwadratowy, drugi poziom cytowania, przypis
Dostaliśmy ostatnio do rozstrzygnięcia następujący dylemat: Dzień dobry, znalazłam Państwa stronę, poszukując odpowiedzi na nurtujące nas pytanie. Chodzi o nawias kwadratowy zastępujący zdanie lub kilka zdań i stawianą po nim kropkę. Czy poniższy przykład cytowanego fragmentu artykułu jest zapisany prawidłowo? Gdzie w sytuacji, gdy po cytowanym tekście wstawiamy nawias z wielokropkiem informujący o tym, że jest jeszcze dalsza część artykułu, […]
-
W liczbie pojedynczej: owo i ów, nie owe i owy
Ów to zaimek towarzyszący rzeczownikowi. Może służyć m.in. do wyróżnienia kogoś lub czegoś spośród innych. Często jednak wyraz ten bywa niepoprawnie odmieniany. Posłużę się tutaj przykładami, które można spotkać w wielu redagowanych tekstach, a nawet wydanych książkach czy opublikowanych artykułach.
-
Eponimy, czyli wyrazy utworzone od nazw własnych
Eponimy to słowa lub całe sformułowania, które zostały utworzone od nazw własnych. Można powiedzieć, że są to takie wyrazy, które stały się powszednimi, choć początkowo pełniły funkcję nazw firm, miast czy nazwisk. Większość ludzi korzysta z nich każdego dnia, zupełnie nieświadomie.
-
Program dla ludzi, którzy chcą sprawdzić, czy w tym, co napisali, są jakieś błędy. Rozmowa z twórcą narzędzia Korektor Tekstu
Artykuł sponsorowany • Z Łukaszem Kosickim, twórcą narzędzia Korektor Tekstu (korektortekstu.pl), o jego projekcie: po co powstał, jakie błędy wyłapuje i komu się przydaje – rozmawia Paweł Pomianek.
-
Konkretne poprawki w łączliwości wyrazów (leksykalno-semantycznej). Na kanwie audycji ze mną w radiu PiK
We wtorek 30 marca 2021 r. miałem przyjemność wziąć udział w audycji radiowej bydgoskiego Polskiego Radia PiK. W trakcie dyskusji podałem kilka przykładów ze swojej pracy dotyczących tego, jakie błędy w łączliwości wyrazów popełniają autorzy i jak należałoby je poprawić. Przygotowując się, wynotowałem sobie o wiele dłuższą listę dokonanych ostatnio poprawek, którą z przyjemnością przedstawiam naszym Czytelnikom.
-
Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (81)
Koniec marca to czas na kolejną małą porcję ciekawostek. Dziś m.in. o kelwinach (których nie wyraża się w stopniach) i o różnicy znaczeniowej pomiędzy przymiotnikami problematyczny i kłopotliwy.
-
Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (80)
Dziś garść ciekawostek dotyczących wymowy wyrazów obcojęzycznych. Tym razem wszystkie zostały zaczerpnięte z książki Łukasza Mackiewicza 497 błędów. Zdjęcie: © Językowe Dylematy 2013, Dominika Pełka, obróbka: Melrose Studio Rzeszów 1. Czy wiesz, że… obcojęzyczne nazwy potraw wymawiamy następująco: fondue jako [fądi] (akcent na ost. sylabę), croissant jako [kłasä], gnocchi jako [niokki], a paella jako [paeja]? 2. Czy wiesz, że… wyrazy […]
-
Łączliwość leksykalno-semantyczna
Dlaczego biznesmen jest znakomity, ale już nie wybitny? Dlaczego możemy wyrządzić krzywdę, ale nie możemy wyrządzić zdrady? Dlaczego rolę tylko odgrywamy, a nie możemy jej pełnić? Dlaczego popularność się zyskuje, a nie odnosi, choć będący synonimem sukces można również odnieść? Kwestia tytułowej łączliwości jest jedną z najtrudniejszych w używaniu języka.
-
Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (79)
We wzorcowej polszczyźnie funkcję pełnimy, podczas gdy rolę odgrywamy. Jest tak pomimo tego, że wyrazy funkcja i rola oraz pełnić i ogrywać są tu synonimami. Wynika to ze zjawiska łączliwości leksykalno-semantycznej, czyli takiej właściwości wyrazów, która pozwala im bezkolizyjnie wchodzić w związki z innymi słowami.
Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.
Zadaj pytanie językowe!
Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.
Kategorie
- Baza informacji (46)
- Ciekawostki językowe (92)
- Językowe dylematy (102)
- O stronie (13)
- Odpowiedzi na pytania (168)
- Poradnik maturzysty (5)
- Tak pracujemy (11)
- Teksty publicystyczne (84)
Polub nas!
Najnowsze komentarze
Nie. Podejmuje się kogoś u siebie. Wskazane stwierdzenie jest nielogiczne :-)
czy powiedzenie ,, podejmować kogoś na wyjezdzie '' w rozgrywkach sportowych jest prawidłowe
Pardon, ostatnie zdanie miało brzmieć: Albo inaczej: czy powtórzenie w takich przypadkach dywizu na początku linijki jest błędem typograficznym? Pozdrawiam
Witam, A. Wolański w książce "Edycja tekstów" pisze, że należy unikać podziału pomiędzy kolejne wiersze liczb połączonych separatorem liczbowym (s.…
Najprościej chyba skojrzyć "strużkę" ze "strugą" - ta druga, jako bardziej popularna w języku, ma większe szanse uruchomienia odpowiednich mechanizmów…
Jestem bardzo zadowolona z wykonanej redakcji. Redagowanie tłumaczonych tekstów wymaga nie lada zdolności. Oprócz świetnego wyczucia językowego doceniam także znajomość…
Szanowna Pani, przejrzałem reguły tworzenia skrótów. Warto pamiętać, że poza grupą skrótów utrwalonych w polszczyźnie i powszechnie używanych (jak ww.,…
Szanowny Panie Jak poprawnie zapisać w skrócie Europa Środkowo-Wschodnia? Europa Śrd.-Wsch. czy Europa Środk.-Wsch. Oczekuję na odpowiedź i pozdrawiam serdecznie.…
Dziękuję za tę informację! Długo szukałem potwierdzenia, większość internetowych poradników o poprawnym zapisie takiej skróconej formy daty (np. 24.03) milczy.
Brakuje kontekstu uprzedzającego, tzn. do czego odnosi się ten zapis. Natomiast sam ten fragment, który Pan przedstawił, wskazuje – patrząc…
Dzień dobry, mam pytanie odnośnie zapisu w pewnej ustawie, mianowicie: "5b) obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu lub…
Obydwie formy są poprawne. Może pomyliło się Pani z określeniem z dużej litery, której jest traktowane jako dyskusyjne, ponieważ uznaje…
Dzień dobry. Wyjaśnienia zasad przejrzyste , ale mam zastrzeżenia co do użycia sformułowania "piszemy od dużej litery" . Uważam, że…
W mianowniku dwudziesty trzeci października. Ale można to zapisać w kontekście zdaniowym i wówczas przeczytamy także jako dwudziestego trzeciego października.…
Tagi
blog błędy językowe ciekawostki cytat czasownik dialogi dla autorów dziecko fleksja frazeologia historia języka imiona interpunkcja językowe dylematy język polski kultura języka liczebnik liczebniki mała litera Małgorzata Kubicz mylenie znaczenia wyrazów nauka języka nazwiska nazwy geograficzne nazwy miejscowości nazwy własne odmiana nazwisk odmiana przez przypadki ortografia orzeczenie pisownia rozdzielna pisownia łączna przecinek przyimek półpauza rzeczownik skrótowce składnia spójnik szkoła wielka litera zaimek zmiany znaczenia wyrazów związek rządu związki frazeologiczne
Ostatnie wpisy
- Strużka i stróżka – wyrazy często mylone 28 marca 2023
- Po Super Bowl. Czyżby zniknął potworek językowy „podanie niekompletne”? 19 lutego 2023
- Jak wprowadzać wypunktowania 20 grudnia 2022
- Przyszły weekend… to który? 18 listopada 2022
- Duarte Brandão. Jak odmieniać przez przypadki 16 listopada 2022
- Odmiana imienia Fae, gdy występuje jako imię męskie 20 października 2022
- Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (92) 27 września 2022
- Opowiadanie w opowiadaniu. Drugi poziom cytowania 30 sierpnia 2022
- Kilka, kilkanaście, kilkadziesiąt, kilkaset – jakie to dokładnie zakresy 31 lipca 2022
- Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (91) 27 czerwca 2022
- Ile przecinków może być w zdaniu 31 maja 2022
- Łącznik to nie półpauza 26 kwietnia 2022
- Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (90) 29 marca 2022
- Nazwy wysp: kiedy wyspa wielką, kiedy małą literą 28 lutego 2022
- Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (89) 31 stycznia 2022
Archiwa
N | P | W | Ś | C | P | S |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | ||||||
2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 |
23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 |
30 |
Nasze nagrania
Polecane strony
- Edytom.pl – strona firmowa Tomasza Powyszyńskiego (redakcja, korekta)
- Okiem teologa – stary blog Pawła Pomianka
- Strona Marty Kwaśnickiej – blog o kulturze
- Słownik języka polskiego PWN
- Tolle.pl Księgarnia internetowa
Tak, skoro prof. Wolański twierdzi, że rozwiązuje się to inaczej i jest to jednoznacznie unormowane, to powtórzenie dywizu jest błędem…