• Czy na końcu zdań zaczynających się od Ciekawe stawiamy pytajnik?

    Ciekawe, czy tegoroczna zima będzie wyjątkowo mroźna – czy na końcu takiego zdania należy postawić znak zapytania? Owszem, ale tylko w bardzo wyjątkowych przypadkach. Na pewno nie wtedy, gdy zastanawiamy się, czy… tegoroczna zima będzie wyjątkowo mroźna, a wówczas, gdy rozważamy, czy ta kwestia na pewno powinna budzić nasze zainteresowanie. Konstrukcyjnie przytoczone na początku zdanie nie jest zdaniem pytającym, tylko […]

  • Czy można siorbać nosem?

    „Pijąc coś lub jedząc półpłynną potrawę, wydać odgłos podobny do mlaśnięcia” – tak definiuje wyraz siorbać Słownik języka polskiego PWN. Ale czy można również siorbać nosem? Otrzymaliśmy niedawno następujące pytanie: Zwracam się do państwa z zapytaniem na temat nurtującej mnie kwestii. Otóż niedawno miałam styczność z wyrażeniem „siorbanie nosem”. Zaskoczyło mnie ono, gdyż nigdy wcześniej się z nim nie spotkałam. […]

  • Bibliografia. Co zrobić, gdy brakuje roku lub miejsca wydania

    Co zrobić, gdy w czasie sporządzania przypisu bibliograficznego, okazuje się, że w cytowanej książce lub artykule brakuje roku lub miejsca wydania? Istnieje konkretne rozwiązanie promowane przez wydawnictwa poprawnościowe.

  • „Niemcy! Ojczyzno moja…”? Jak to powiedzieć? Formy wołacza od: Niemcy, Węgry, Czechy, Białoruś

    W polskiej gramatyce często pierwszy i ostatni przypadek mają identyczne formy i nie musimy się tego obawiać. Jakiś czas temu napisał do nas p. Marek: Mam pewien dylemat językowy odnoszący się do mickiewiczowskich słów: „Litwo! Ojczyzno moja…” Odnoszę to podobnie do: Anglio! Ojczyzno moja, Austrio! Ojczyzno moja, Polsko…, Francjo…, Rosjo… to zrozumiałe. Ale jeśli chodzi o: Niemcy, Węgry, Czechy, Białoruś […]

  • Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (93)

    Z tego odcinka ciekawostek dowiesz się m.in.: kiedy wyraz himalaje należy napisać małą literą, jak odmieniać imiona hiszpańskie zakończone na -o, jak oznaczać w przypisach i bibliografii tytuły czasopism.

  • Nietypowa(?) odmiana wyrazu czyściec

    Zbitki trudne do wypowiedzenia mają to do siebie, że w wyrazach częściej używanych może dochodzić do ich upraszczania.

  • Strużka i stróżka – wyrazy często mylone

    Jeden z błędów, który pojawia się w redagowanych książkach szczególnie często, to pisanie stróżka w znaczeniu strużka. Skąd się to bierze?

  • Po Super Bowl. Czyżby zniknął potworek językowy „podanie niekompletne”?

    Podczas zeszłoniedzielnej relacji z Super Bowl LVII w polskiej telewizji ani razu nie wyłapałem rażącego określenia „podanie niekompletne”. Mam wrażenie, że z roku na rok, gdy polscy komentatorzy footballu krzepną i bardziej obywają się z językiem komentarza sportowego tej dyscypliny w polskich warunkach, to wyrażenie zaczyna ustępować promowanym przeze mnie od dawna określeniom, jak: podanie niecelne, podanie nieudane czy po prostu podanie niezłapane.

  • Jak wprowadzać wypunktowania

    Redagując książki, a szczególnie artykuły, często spotykam się z błędnym wprowadzaniem wypunktowań. Kiedy jest to robione niepoprawnie i jak to robić dobrze?

  • Przyszły weekend… to który?

    Jeden z czytelników poruszył ostatnio bardzo ważną kwestię dotyczącą określenia rodzącego wiele animozji: „Pojawiło się ostatnio pewne nieporozumienie w mojej grupie i dlatego zwracam się z prośbą o wytłumaczenie. Jeśli umówiłem się w poniedziałek 14.11.2022 na przyszły weekend, to umówiłem się na 19-20.11 czy 26-27.11?”

  • Duarte Brandão. Jak odmieniać przez przypadki

    Niedawno otrzymałem następujące pytanie: Jak (i czy) odmienić portugalskie imię i nazwisko Duarte Brandão? Temat jest o tyle trudny, że polskie słowniki bardzo rzadko zajmują się kwestią nazwisk portugalskich. Niemniej, należy tutaj zastosować uwagi ogólne dotyczące odmiany imion i nazwisk. Co do nazwiska warto pamiętać o tym, że: Pewnym ułatwieniem dla piszących może być możliwość nieodmieniania niektórych nazwisk, dopuszczalna, gdy […]

  • Odmiana imienia Fae, gdy występuje jako imię męskie

    Imię Fae, czytane Fej, jako imię męskie jest nietypowe, normalnie jest to imię żeńskie i wówczas – co naturalne – nie podlega odmianie. Natomiast co do imion męskich reguły słownikowe są nieubłagane…

  • Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (92)

    Z tego odcinka ciekawostek dowiesz się: jakie dwa znaczenia ma wyraz „dzierżyć” i jaki jest jego tryb rozkazujący; czy poprawna forma biernika to „manekin” czy „manekina”; jak brzmi narzędnik liczby mnogiej rzeczownika „broń”.

  • Opowiadanie w opowiadaniu. Drugi poziom cytowania

    Otrzymaliśmy ostatnio bardzo ciekawe i rozbudowane pytanie nt. tego, jak sobie radzić z zapisem dialogów w przypadku, gdy mamy do czynienia z opowiadaniem w opowiadaniu i jeden z bohaterów przytacza słowa postaci z opowiadania podrzędnego.

  • Kilka, kilkanaście, kilkadziesiąt, kilkaset – jakie to dokładnie zakresy

    Zastanawiacie się nad tym czasami? Czy na przykład 20 to już kilkadziesiąt czy jeszcze kilkanaście? Jak to definiują słowniki? Ja się zastanawiałem, więc postanowiłem to sprawdzić i dla wygody Czytelników umieścić w jednym miejscu. I okazało się… że nie jest to wszystko takie oczywiste.

  • Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (91)

    Z tego odcinka ciekawostek dowiesz się, które formy są poprawne: „nie najlepszy” czy „nienajlepszy”; „zwężyły” czy „zwęziły”; „Polska Ludowa” czy „Polska ludowa”; „patrzeć ukosem” czy „z ukosa”.

  • Ile przecinków może być w zdaniu

    Wśród piszących w języku polskim można czasem spotkać się z tendencją, by „nie nadużywać przecinków”, bo to… „brzydko wygląda”. Tymczasem zdarzają się w polszczyźnie takie zdania, w których trzeba postawić przecinki pomiędzy wszystkimi lub prawie wszystkimi wyrazami. W niedawno redagowanej książce trafiłem na świetny przykład takiego zdania.

  • Łącznik to nie półpauza

    Jakiś czas temu pisałem o tym, że średnik to nie dwukropek. W redagowanych tekstach spotykam się z jeszcze jedną parą znaków nagminnie ze sobą mylonych: łącznik bywa stawiany w miejscu półpauzy (a bywa też odwrotnie, choć zdecydowanie rzadziej).

  • Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (90)

    Z tego odcinka ciekawostek dowiesz się: czy nacieramy komuś uszu, czy uszy; kiedy formy „pełny” nie możemy zastąpić wyrazem „pełen”; kiedy w liczbie mnogiej używamy orzeczenia w formie męskoosobowej, a kiedy w niemęskoosobowej.

  • Nazwy wysp: kiedy wyspa wielką, kiedy małą literą

    Choć może się to wydawać dziwne, w polszczyźnie określenie wyspa (podobnie jak inne określenia w nazwach geograficznych, np. jezioro, góra) piszemy w niektórych nazwach wielką, a w innych małą literą.

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Dziękuję za błyskawiczną odpowiedź :)

  2. Dzień dobry. Podchodzę do tego tak, że nazw własnych nie traktuję jak wyrazów cytatów, w związku z czym nie zapisuję…

  3. Dzień dobry, zastanawiam się, jak należy zapisywać niemieckie stopnie wojskowe w polskich tekstach, np. "Do pokoju wszedł Reichsführer Hans Schmidt".…

  5. To pewnie kwestia dyskusyjna, jak wiele rzeczy w polszczyźnie (czego rzecz jasna nauczyciele polskiego w szkołach raczej nie uwzględniają), ale…

  6. Starszy brat pomaga odrobić zadanie. Czy "pomaga odrobić" to orzeczenie modalne?

  8. Dziękuję bardzo! Dzięki Panu wstawię ten przecinek z większą śmiałością ;) Tym bardziej że spontanicznie też odczuwałam taką pokusę ze…

  9. Wie Pani co? Wydawało mi się to oczywiste, bo to wyrazy wołacze. Zdziwiłem się, dlaczego Pani pyta. I co? Okazuje…

  10. Dzień dobry, zastanawiam się nad interpunkcją w rozkazach wojskowych. Np. "Pluton spocznij!" "Pluton biegiem marsz!" "Pluton naprzód!" Formalnie pluton użyty…

Archiwa

czerwiec 2025
N P W Ś C P S
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
2930  

Nasze nagrania

Polecane strony