-
Czy na końcu zdań zaczynających się od Ciekawe stawiamy pytajnik?
Ciekawe, czy tegoroczna zima będzie wyjątkowo mroźna – czy na końcu takiego zdania należy postawić znak zapytania? Owszem, ale tylko w bardzo wyjątkowych przypadkach. Na pewno nie wtedy, gdy zastanawiamy się, czy… tegoroczna zima będzie wyjątkowo mroźna, a wówczas, gdy rozważamy, czy ta kwestia na pewno powinna budzić nasze zainteresowanie. Konstrukcyjnie przytoczone na początku zdanie nie jest zdaniem pytającym, tylko […]
-
Czy można siorbać nosem?
„Pijąc coś lub jedząc półpłynną potrawę, wydać odgłos podobny do mlaśnięcia” – tak definiuje wyraz siorbać Słownik języka polskiego PWN. Ale czy można również siorbać nosem? Otrzymaliśmy niedawno następujące pytanie: Zwracam się do państwa z zapytaniem na temat nurtującej mnie kwestii. Otóż niedawno miałam styczność z wyrażeniem „siorbanie nosem”. Zaskoczyło mnie ono, gdyż nigdy wcześniej się z nim nie spotkałam. […]
-
Bibliografia. Co zrobić, gdy brakuje roku lub miejsca wydania
Co zrobić, gdy w czasie sporządzania przypisu bibliograficznego, okazuje się, że w cytowanej książce lub artykule brakuje roku lub miejsca wydania? Istnieje konkretne rozwiązanie promowane przez wydawnictwa poprawnościowe.
-
„Niemcy! Ojczyzno moja…”? Jak to powiedzieć? Formy wołacza od: Niemcy, Węgry, Czechy, Białoruś
W polskiej gramatyce często pierwszy i ostatni przypadek mają identyczne formy i nie musimy się tego obawiać. Jakiś czas temu napisał do nas p. Marek: Mam pewien dylemat językowy odnoszący się do mickiewiczowskich słów: „Litwo! Ojczyzno moja…” Odnoszę to podobnie do: Anglio! Ojczyzno moja, Austrio! Ojczyzno moja, Polsko…, Francjo…, Rosjo… to zrozumiałe. Ale jeśli chodzi o: Niemcy, Węgry, Czechy, Białoruś […]
-
Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (93)
Z tego odcinka ciekawostek dowiesz się m.in.: kiedy wyraz himalaje należy napisać małą literą, jak odmieniać imiona hiszpańskie zakończone na -o, jak oznaczać w przypisach i bibliografii tytuły czasopism.
-
Nietypowa(?) odmiana wyrazu czyściec
Zbitki trudne do wypowiedzenia mają to do siebie, że w wyrazach częściej używanych może dochodzić do ich upraszczania.
-
Strużka i stróżka – wyrazy często mylone
Jeden z błędów, który pojawia się w redagowanych książkach szczególnie często, to pisanie stróżka w znaczeniu strużka. Skąd się to bierze?
-
Po Super Bowl. Czyżby zniknął potworek językowy „podanie niekompletne”?
Podczas zeszłoniedzielnej relacji z Super Bowl LVII w polskiej telewizji ani razu nie wyłapałem rażącego określenia „podanie niekompletne”. Mam wrażenie, że z roku na rok, gdy polscy komentatorzy footballu krzepną i bardziej obywają się z językiem komentarza sportowego tej dyscypliny w polskich warunkach, to wyrażenie zaczyna ustępować promowanym przeze mnie od dawna określeniom, jak: podanie niecelne, podanie nieudane czy po prostu podanie niezłapane.
-
Jak wprowadzać wypunktowania
Redagując książki, a szczególnie artykuły, często spotykam się z błędnym wprowadzaniem wypunktowań. Kiedy jest to robione niepoprawnie i jak to robić dobrze?
-
Przyszły weekend… to który?
Jeden z czytelników poruszył ostatnio bardzo ważną kwestię dotyczącą określenia rodzącego wiele animozji: „Pojawiło się ostatnio pewne nieporozumienie w mojej grupie i dlatego zwracam się z prośbą o wytłumaczenie. Jeśli umówiłem się w poniedziałek 14.11.2022 na przyszły weekend, to umówiłem się na 19-20.11 czy 26-27.11?”
-
Duarte Brandão. Jak odmieniać przez przypadki
Niedawno otrzymałem następujące pytanie: Jak (i czy) odmienić portugalskie imię i nazwisko Duarte Brandão? Temat jest o tyle trudny, że polskie słowniki bardzo rzadko zajmują się kwestią nazwisk portugalskich. Niemniej, należy tutaj zastosować uwagi ogólne dotyczące odmiany imion i nazwisk. Co do nazwiska warto pamiętać o tym, że: Pewnym ułatwieniem dla piszących może być możliwość nieodmieniania niektórych nazwisk, dopuszczalna, gdy […]
-
Odmiana imienia Fae, gdy występuje jako imię męskie
Imię Fae, czytane Fej, jako imię męskie jest nietypowe, normalnie jest to imię żeńskie i wówczas – co naturalne – nie podlega odmianie. Natomiast co do imion męskich reguły słownikowe są nieubłagane…
-
Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (92)
Z tego odcinka ciekawostek dowiesz się: jakie dwa znaczenia ma wyraz „dzierżyć” i jaki jest jego tryb rozkazujący; czy poprawna forma biernika to „manekin” czy „manekina”; jak brzmi narzędnik liczby mnogiej rzeczownika „broń”.
-
Opowiadanie w opowiadaniu. Drugi poziom cytowania
Otrzymaliśmy ostatnio bardzo ciekawe i rozbudowane pytanie nt. tego, jak sobie radzić z zapisem dialogów w przypadku, gdy mamy do czynienia z opowiadaniem w opowiadaniu i jeden z bohaterów przytacza słowa postaci z opowiadania podrzędnego.
-
Kilka, kilkanaście, kilkadziesiąt, kilkaset – jakie to dokładnie zakresy
Zastanawiacie się nad tym czasami? Czy na przykład 20 to już kilkadziesiąt czy jeszcze kilkanaście? Jak to definiują słowniki? Ja się zastanawiałem, więc postanowiłem to sprawdzić i dla wygody Czytelników umieścić w jednym miejscu. I okazało się… że nie jest to wszystko takie oczywiste.
-
Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (91)
Z tego odcinka ciekawostek dowiesz się, które formy są poprawne: „nie najlepszy” czy „nienajlepszy”; „zwężyły” czy „zwęziły”; „Polska Ludowa” czy „Polska ludowa”; „patrzeć ukosem” czy „z ukosa”.
-
Ile przecinków może być w zdaniu
Wśród piszących w języku polskim można czasem spotkać się z tendencją, by „nie nadużywać przecinków”, bo to… „brzydko wygląda”. Tymczasem zdarzają się w polszczyźnie takie zdania, w których trzeba postawić przecinki pomiędzy wszystkimi lub prawie wszystkimi wyrazami. W niedawno redagowanej książce trafiłem na świetny przykład takiego zdania.
-
Łącznik to nie półpauza
Jakiś czas temu pisałem o tym, że średnik to nie dwukropek. W redagowanych tekstach spotykam się z jeszcze jedną parą znaków nagminnie ze sobą mylonych: łącznik bywa stawiany w miejscu półpauzy (a bywa też odwrotnie, choć zdecydowanie rzadziej).
-
Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (90)
Z tego odcinka ciekawostek dowiesz się: czy nacieramy komuś uszu, czy uszy; kiedy formy „pełny” nie możemy zastąpić wyrazem „pełen”; kiedy w liczbie mnogiej używamy orzeczenia w formie męskoosobowej, a kiedy w niemęskoosobowej.
-
Nazwy wysp: kiedy wyspa wielką, kiedy małą literą
Choć może się to wydawać dziwne, w polszczyźnie określenie wyspa (podobnie jak inne określenia w nazwach geograficznych, np. jezioro, góra) piszemy w niektórych nazwach wielką, a w innych małą literą.
Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.
Zadaj pytanie językowe!
Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.
Kategorie
- Baza informacji (47)
- Ciekawostki językowe (94)
- Językowe dylematy (110)
- O stronie (13)
- Odpowiedzi na pytania (179)
- Poradnik maturzysty (5)
- Tak pracujemy (12)
- Teksty publicystyczne (87)
Polub nas!
Najnowsze komentarze
Dzień dobry. Podchodzę do tego tak, że nazw własnych nie traktuję jak wyrazów cytatów, w związku z czym nie zapisuję…
Dzień dobry, zastanawiam się, jak należy zapisywać niemieckie stopnie wojskowe w polskich tekstach, np. "Do pokoju wszedł Reichsführer Hans Schmidt".…
Witam, czy w zdaniu "W skołatanych uszach bez ustanku słyszę koszmarny furkot i łopot i nikłe ujadanie z oddali jakby…
To pewnie kwestia dyskusyjna, jak wiele rzeczy w polszczyźnie (czego rzecz jasna nauczyciele polskiego w szkołach raczej nie uwzględniają), ale…
Starszy brat pomaga odrobić zadanie. Czy "pomaga odrobić" to orzeczenie modalne?
Jak teraz żyć, z taką wiedzą? :) Mnie w szkole uczono (fakt, 30 lat temu z górką), że jeśli jakiś…
Dziękuję bardzo! Dzięki Panu wstawię ten przecinek z większą śmiałością ;) Tym bardziej że spontanicznie też odczuwałam taką pokusę ze…
Wie Pani co? Wydawało mi się to oczywiste, bo to wyrazy wołacze. Zdziwiłem się, dlaczego Pani pyta. I co? Okazuje…
Dzień dobry, zastanawiam się nad interpunkcją w rozkazach wojskowych. Np. "Pluton spocznij!" "Pluton biegiem marsz!" "Pluton naprzód!" Formalnie pluton użyty…
[…] O reformie przeczytaj także:Zmiany w ortografii 2026. Zmiana w pisowni z cząstką -bym, -byś, -by – pytanie czytelnika […]
Przecinki to chyba mój najsłabszy punkt jeśli chodzi o polszczyznę pisaną. Też ich nadużywam.
Jeśli mówimy o zapisie ręcznym, długopisem, cudzysłów będzie konieczny, ponieważ – w przeciwieństwie do zapisu komputerowego – nie ma opcji…
Dzień dobry , czy tytuły wierszy np. w tematach lekcyjnych, zapisujemy w cudzysłowie? Z poważaniem Katarzyna Słomska
[…] Zobacz wpis na podobny temat:Duarte Brandão. Jak odmieniać przez przypadki […]
Tagi
blog błędy językowe ciekawostki cytat czasownik dialogi dla autorów dziecko fleksja frazeologia historia języka imiona interpunkcja językowe dylematy język polski kultura języka liczebnik liczebniki mała litera Małgorzata Kubicz mylenie znaczenia wyrazów nauka języka nazwiska nazwy geograficzne nazwy miejscowości nazwy własne odmiana nazwisk odmiana przez przypadki ortografia orzeczenie pisownia rozdzielna pisownia łączna prawo przecinek przyimek półpauza rzeczownik skrótowce składnia spójnik wielka litera zaimek zmiany znaczenia wyrazów związek rządu związki frazeologiczne
Ostatnie wpisy
- Kiedy ów, kiedy owo, kiedy owa, owi, owe 15 kwietnia 2025
- Rewolucyjne zmiany w polskiej ortografii już za 9 miesięcy! 1 stycznia 2026 wchodzi w życie sporo istotnych nowych reguł 2 kwietnia 2025
- Czasem trzeba skasować 4 przecinki 25 marca 2025
- Jeden przecinek zmienia znaczenie. Kolejne przykłady 17 lutego 2025
- Czy odmieniamy portugalską nazwę miejscowości Batalha 23 stycznia 2025
- Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (94) – zamknięcie cyklu 29 grudnia 2024
- Wypowiedź jednego bohatera rozdzielona długimi wstawkami narratora 23 października 2024
- Złota polska wspinaczkini – to brzmi dumnie 7 sierpnia 2024
- Bariera krew–mózg – dlaczego długa kreska pomiędzy wyrazami 6 czerwca 2024
- Zmiany w ortografii 2026. Zmiana w pisowni z cząstką -bym, -byś, -by – pytanie czytelnika 28 maja 2024
- Jak zapisywać wyraz „szczerze?” wpleciony w zdanie 7 maja 2024
- Do czego służyły pozostałe wózki? Przecinek zmienia znaczenie 17 kwietnia 2024
- Nie lubię określenia „gamingowe”. Dlaczego nie po prostu „growe”? 7 kwietnia 2024
- Wydzielenie imienia przecinkiem. Kiedy jest konieczne? 21 marca 2024
- Znaki diakrytyczne w zapożyczeniach. Czy w tekstach polskich można je pomijać? 12 marca 2024
Archiwa
N | P | W | Ś | C | P | S |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 |
Nasze nagrania
Polecane strony
- Edytom.pl – strona firmowa Tomasza Powyszyńskiego (redakcja, korekta)
- Okiem teologa – stary blog Pawła Pomianka
- Strona Marty Kwaśnickiej – blog o kulturze
- Słownik języka polskiego PWN
- Tolle.pl Księgarnia internetowa
Dziękuję za błyskawiczną odpowiedź :)