Odpowiedzi na pytania

---

• 18 lipca 2012

  O męskich nazwach kobiecych zawodów

  Ostatnio pan Mariusz Weiss napisał w naszym formularzu: Dzień dobry, mam następujący problem związany z łączeniem imiesłowu przymiotnikowego z rzeczownikiem rodzaju męskiego, ale odnoszącym się do osoby płci żeńskiej, konkretnie, jak należy napisać: „niżej podpisany adwokat/radca prawny Anna Kowalska” czy też „niżej podpisana adwokat/radca prawny Anna Kowalska”? Z góry dziękuję za odpowiedź Trzeba na początek zaznaczyć, że kwestia dotycząca nazw […]

• 8 lipca 2012

  „Chcesz tego czy nie?”. Co z przecinkiem przed czy

  Pani Ania w komentarzu pod wpisem Pawła Pomianka Przecinek przed czy napisała: Dzień dobry. Mam małe pytanie dotyczące tematu „czy”. A mianowicie – czy przed zaprzeczeniem „czy nie” stawiamy przecinek. Bierze pan, czy nie? Bierze pan czy nie? Chcesz tego, czy nie? Chcesz tego czy nie? Znam ogólne zasady, lecz spotkałam się też z wyjaśnieniami, które się sobie przeciwstawiały, a […]

• 1 lipca 2012

  Sankcjonować znaczy 'zatwierdzać’, a nie 'karać’

  Kilka dni temu napisała do nas stała Czytelniczka: Szanowni Państwo, czasownik „sankcjonować” oznacza w skrócie tyle, co „nadawać czemuś moc prawną” (źródło: www.sjp.pwn.pl). Czy można natomiast używać tego czasownika w znaczeniu „karać”, wyprowadzając to od „sankcji”, czyli „kary”? Spotykam się z takim użyciem w języku prawniczym, np. „Trybunał sankcjonuje (przypis własny: w znaczeniu „karze”) państwa, które…”. Często zastanawiam się, czy […]

• 29 czerwca 2012

  Adekwatny – nadużycia

  Ostatnio otrzymaliśmy następującą korespondencję: Witam serdecznie. Użyłam dziś sformułowania: „uczeń dokonuje adekwatnej samooceny” i usłyszałam zarzut, że słowo „adekwatny” musi być zawsze użyty z „do”. Rozumiem, że w sytuacji, gdy np. mówię: dzisiejsza sytuacja jest adekwatna do wczorajszej. Jednak jako związek frazeologiczny (przymiotnika z rzeczownikiem) wydaje mi się poprawny. Połączenie tych słów często słyszę w czasie wykładów. Co o tym […]

• 24 czerwca 2012

  Dedykacja-podziękowanie. Drobne sugestie

  Pani Anna zadała następujące pytanie: Mam pytanie. Czy ta dedykacja jest napisana poprawnie? Wspaniałej wychowawczyni pani K. Nowak Kl.3b 2009-2012 Szanowna Pani, Wprowadziłbym do dedykacji kilka drobnych, ale istotnych poprawek: 1. Najważniejsze: na pewno należałoby napisać imię pani wychowawczyni w pełnym brzmieniu. 2. Skoro jest to podziękowanie skierowane do konkretnej osoby, aby ją uczcić, zapisałbym tytuły odnoszące się do niej […]

• 11 czerwca 2012

  Kawcze. Jak to odmieniać?

  Napisał do nas Pan Krzysztof: W mojej okolicy znajduje się miejscowość Kawcze. Chciałbym się dowiedzieć która forma jest poprawna: w Kawczu czy w Kawczach. Wiele osób mówi, że np. byli w Kawczu. Natomiast w przypadku miejscowości Barszcze – w Barszczach; Chojnice, chociaż tu akurat występuje końcówka -ce, a nie -cze – w Chojnicach. Z góry bardzo dziękuję za pomoc. Nazwy […]

• 4 czerwca 2012

  Ów czy owy

  Wczoraj napisał do nas Pan Mariusz: Chciałbym zapytać o sposób użycia słów „ów” i „owy”. Czy w ogóle słowo „owy” jest słowem poprawnym względem języka polskiego? Pozdrawiam i dziękuję! Pańskie wątpliwości są absolutnie uzasadnione. Nowy słownik poprawnej polszczyzny zawiera jednoznaczne wskazanie: ów (nie: owy), traktując owy jako błąd. Dodajmy, że błąd ten jest niestety rozpowszechniony. Podobnie jak często spotykane jest […]

• 16 maja 2012

  Przymiotnik od prowincji. Prowincjonalny czy prowincyjny?

  

  Napisała do nas pani Sabina z Kanady: Witam serdecznie z Kanady. Czy mogę prosić o pomoc? Kanada składa się z prowincji. Jak należy utworzyć przymiotnik od wyrazu prowincja? Prowincyjny czy prowincjonalny? Spotykam obie formy, np. „Władzę ustawodawczą w każdej z prowincji sprawuje parlament prowincyjny”, „Większość parków prowincyjnych w Ontario”, ale też „Prowincjonalne rządy i parlamenty”, „Prowincjonalny Park Dinozaurów”. Jak jest […]

• 10 maja 2012

  Wygrawerowana dedykacja a ortografia

  

  Ostatnio otrzymałem list z nietypowym, a interesującym pytaniem: Panie Pawle, Chciałabym na pamiątce Chrztu św. wygrawerować tekst: *Na Pamiątkę Chrztu Świętego- Chrzestna Grażyna* [imię chrzestnej zostało zmienione]. Czy tak napisana dedykacja jest poprawna? Czy może lepiej w ten sposób: *Na pamiątkę Chrztu św. – Chrzestna Grażyna.*? Czy wyraz chrzestna powinien być pisany wielką literą? A jeśli chciałabym napisać tak: *W […]

• 6 maja 2012

  Poprawiamy błędy w dialogu

  Pod wpisem Jak pisać dialogi? Praktyczne porady pani Joanna zadała ostatnio pytanie, któremu warto przyjrzeć się w osobnej notce, ponieważ z tworzeniem dialogów – co, redagując książki, obserwuję stale – autorzy, a czasami i redaktorzy, stale mają kłopoty. Witam : ) Mam problem z tym dialogiem ( zastanawiam się czy jest poprawny ) . „- Hej ! Mojego domu , […]

• 27 kwietnia 2012

  Interpunkcja w dedykacji

  Kilka dni temu napisała do nas pani Agnieszka: Witam Bardzo proszę o odpowiedź, czy w poniższym „hurtowym” podziękowaniu przecinki zostały dobrze postawione: Bardzo dziękuję: Mojej kochanej przyjaciółce, Teresce Kowalskiej [nazwisko zostało zmienione – JD], za wspaniałe rady Mojej mamie, za to że zawsze przy mnie była (czy: mojej mamie za to, że zawsze przy mnie była?) Mojemu tacie i Zosi, […]

• 25 kwietnia 2012

  Kłopoty z „niżem”. Kiedy przecinek przed niż

  Dziś napisał do nas pan Adam: Gdzie zaczyna się zdanie podrzędne? Mam kłopoty z „niżem” 🙂 Otóż wiem, że jeżeli „niż” rozpoczyna zdanie podrzędne, to wstawiamy przed nim przecinek, ale kłopot w tym, że nie bardzo wiem, w którym miejscu owo zdanie się zaczyna. Te niejasne tłumaczenia wyłuszczę na przykładzie: Jego poglądy były inne, niż te, do których przyzwyczaili się […]

• 22 kwietnia 2012

  Wyraz zapytanie. Kiedy wolno używać?

  Oto opinia, którą pan Jarek zamieścił wczoraj w formularzu na naszej stronie: Chciałbym się dowiedzieć, czy słowo „zapytanie” jest poprawne językowo. Czy i w jakiej formie wolno/ należy je stosować? Używane w życiu codziennym wydaje się być niepoprawnym, razi śmiesznością lub też niepotrzebnie zastępuje słowo „pytanie” np. „Czy macie jakieś zapytania?” (zamiast „Czy macie jakieś pytania?”). Pozdrawiam i z góry […]

• 11 kwietnia 2012

  Kłopot z odmianą rzeczownika linia

  Oto pytanie, które otrzymaliśmy kilka dni temu: Mam pewne pytanie dotyczące rzeczownika linia np. w energetyce może występować linia niskiego napięcia lub średniego napięcia, czy też inna. Jeżeli chcę napisać zdanie: Dokumentacja ta dotyczy linii niskiego napięcia – to napiszę dwa i na końcu wyrazu (liczba pojedyncza – jedna linia). Jeżeli chcę napisać zdanie: Dokumentacja ta dotyczy lini niskiego oraz […]

• 18 marca 2012

  Dziewczynka z psem szli. Poprawne?

  Agnnuszka, korzystając z naszego formularza, poddała nam do rozpatrzenia następujące (dodam od siebie: godne zauważenia) zagadnienie: Witam. Mam problem ze stwierdzeniem, czy dane zdanie jest poprawne: „Dziewczynka z psem szli.” Jeśli istnieje tu błąd, to wchodzi on oczywiście w zakres związku zgody, ale mam tu wątpliwości, czytałam bowiem, że dopuszczalne jest w takim przypadku użycie orzeczenia zarówno w liczbie pojedynczej […]

• 12 marca 2012

  Zaś i natomiast. Czy można używać zamiennie?

  Oto email od Czytelniczki, jaki otrzymaliśmy ostatnio: Szanowni Państwo, w ostatnim czasie stanęłam przed dwoma językowymi dylematami. 🙂 Mianowicie: I 1. W jakich sytuacjach używa się spójnika „zaś”? 2. W jakich sytuacjach używa się spójnika „natomiast”? Jak bardzo zdanie powinno być „przeciwstawne”, żeby nie być tylko „poboczne”? 3. Czy zawsze można użyć tych spójników zamiennie? W jakim zakresie ich użycie […]

• 7 marca 2012

  Forma imienia w funkcji wołacza. Kamil czy Kamilu?

  Kilka dni temu napisał do mnie Pan Robert, zadając następujące pytanie: Czy należy pisać np. „Kamilu, moim zdaniem jest inaczej.” czy też „Kamil, moim zdaniem jest inaczej.” Pozdriawiam, Robert Krótką odpowiedź na maila odesłałem od razu po jego otrzymaniu: Obie formy są poprawne, ale pierwsza (Kamilu) jest bardziej oficjalna. Obiecałem jednak, że na blogu będę nieco mniej lakoniczny. Jako że […]

• 24 lutego 2012

  O redagowaniu dialogów raz jeszcze

  Ostatnio w komentarzach pod wpisem Jak pisać dialogi? Praktyczne porady wywiązała się interesująca dyskusja z Panią Anią. Jedną z poruszonych kwestii był problem z następującym fragmentem wypowiedzi: – Gdzieś była ławka! – przypominał sobie gorączkowo. – Wiem! – (I) poszedł przed siebie. Czytelniczka następująco skomentowała powyższe zdanie, poruszając przy tym kilka kwestii: Czy „I” winno być napisane dużą czy małą […]

• 10 lutego 2012

  Odpisywać – czy to poprawne

  

  Kilka dni temu w zakładce Zadaj pytanie, Nettle napisała: Dzień dobry, proszę o informację dotyczącą używania czasownika ‘odpisywać’. Czy właściwe jest użycie go w znaczeniu ‘odpiszę ci jutro na twój list.’? Tak, nie ma żadnych przeciwwskazań, by używać w podobnych kontekstach czasownika odpisywać, odpisać. W Słowniku poprawnej polszczyzny PWN pod hasłem list znajdujemy m.in. taki przykład użycia: Odpisać, odpowiedzieć na […]

• 3 lutego 2012

  Nieuprawniona personifikacja?

  Oto email otrzymany niedawno od Czytelniczki: Szanowny Panie, miałam już problem z zatytułowaniem maila, ale może uda mi się jasno przedstawić kwestię. Chodzi mi o stwierdzenia typu: „tekst mówi”, „narracja opowiada”, „fragment informuje”. Czy są one błędne? Czy jest to rodzaj nieuzasadnionej personifikacji? Nie wszystkie takie określenia są poprawne, ale i nie wszystkie są „nieuzasadnioną personifikacją”. O tym, które są […]

---