Kilka dni temu napisała do nas stała Czytelniczka:
Szanowni Państwo,
czasownik „sankcjonować” oznacza w skrócie tyle, co „nadawać czemuś moc prawną” (źródło: www.sjp.pwn.pl).
Czy można natomiast używać tego czasownika w znaczeniu „karać”, wyprowadzając to od „sankcji”, czyli „kary”?
Spotykam się z takim użyciem w języku prawniczym, np. „Trybunał sankcjonuje (przypis własny: w znaczeniu „karze”) państwa, które…”.
Często zastanawiam się, czy takie użycie jest poprawne.
Będę wdzięczna za odpowiedź.Z pozdrowieniami,
[dane osobowe do wiadomości redakcji JD]P.S. Czy w polskiej korespondencji zwroty typu „pozdrawiam; z wyrazami szacunku” powinny być napisane wielką literą i zamknięte przecinkiem (jak powyżej), czy jednak inaczej?
Szanowna Pani,
jeśli chodzi o sprawę z post scriptum, to stwierdzę tylko, że w Pani korespondencji powitanie oraz pożegnanie i podpis są napisane wzorcowo.
Co do czasownika sankcjonować także muszę pogratulować wyczucia, ponieważ rzeczywiście użycie w języku prawniczym, które Pani wskazuje, nie wydaje się poprawne. W Nowym słowniku poprawnej polszczyzny pod hasłem sankcjonować znajdujemy nieco więcej niż w przytoczonym przez Panią słowniku internetowym. Oto cała zawartość hasła:
sankcjonować [wym. saŋkcjonować, rzad. sankcjonować] ndk IV 1. oficj. zatwierdzać coś, nadawać czemuś sankcję, moc prawną □ ktoś sankcjonuje coś: Powołana komisja sankcjonowała projekty reorganizacji przedsiębiorstwa. 2. urzęd. udzielać zgody na coś, dawać czemuś przyzwolenie; aprobować □ ktoś, coś sankcjonuje coś: Wydane zarządzenie sankcjonuje stosowaną od dawna praktykę.
Tak więc na pewno zastosowania sankcji nie można określić sankcjonowaniem. Aby lepiej to zrozumieć warto zajrzeć jeszcze pod hasło sancja, znajdujemy tam bowiem niezwykle przydatną w tym kontekście informację.
sankcja (…) 1. zwykle w lm, oficj. środek przymusu, kara: Sankcje gospodarcze, dyscyplinarne, karne. (…) 2. książk. aprobata, zatwierdzenie: Prokurator dał sankcję na areszt. Coś uzyskało sankcję moralną, społeczną. Udzielić komuś sankcji.
Proszę zauważyć, że czasownik sankcjonować odnosi się do drugiego znaczenia rzeczownika sankcja (udzielić sankcji), a tymczasem bywa niekiedy używany, jakby został utworzony od pierwszego znaczenia (zastosować sankcje).
Tak więc powiemy, że trybunał zastosował sankcje wobec tego czy innego państwa. Ale jeśli ktoś mówi, że trybunał coś sankcjonuje, to może tak stwierdzić wyłącznie, gdy chodzi o zatwierdzenie (np. przepisów, które do tej pory funkcjonowały zwyczajowo czy lokalnie), czyli udzielenie sankcji.
Paweł Pomianek
