Nieuprawniona personifikacja?

Oto email otrzymany niedawno od Czytelniczki:

Szanowny Panie,

miałam już problem z zatytułowaniem maila, ale może uda mi się jasno przedstawić kwestię. Chodzi mi o stwierdzenia typu: „tekst mówi”, „narracja opowiada”, „fragment informuje”. Czy są one błędne? Czy jest to rodzaj nieuzasadnionej personifikacji?

Nie wszystkie takie określenia są poprawne, ale i nie wszystkie są „nieuzasadnioną personifikacją”. O tym, które są poprawne, decyduje zwyczaj językowy. Np. bardzo często pojawiają się sformułowania takie jak: zasada, która mówi, ustawa mówi, książka opowiada, artykuł/tekst odpowiada na pytanie itp.

W przypadku podanych przez Panią przykładów raczej starłbym się szukać konstrukcji bardziej jednoznacznych, takich jak autor mówi, sposób prowadzenia narracji sugeruje, narracja zawiera, dany fragment zawiera informację.

Wszystkie podane przez Panią zwroty wrzucam jeszcze do korpusu językowego i porównuję z wynikami ze Słownika poprawnej polszczyzny PWN:

  • Tekst mówi – jedynie raz pojawia się zdanie: Dziękuję redakcji za odważne teksty mówiące prawdę; poza tym pojawia się sformułowanie jedynie tekst mówiony; podobnie w słowniku poprawnej polszczyzny.
  • Narracja opowiada – brak jakichkolwiek wyszukanych fraz; przykłady użycia wyrazu narracja ze słownika (Żywa, ciekawa narracja. Narracja pierwszoosobowa a. w pierwszej osobie. Tok narracji. Prowadzić narrację.) – podobnie jak logika – wskazuje, że wyrażenie jest niepoprawne.
  • Fragment informuje – brak jakichkolwiek wyszukanych fraz; niemniej w Słowniku poprawnej polszczyzny przy frazie informować znajdujemy: ktoś, coś informuje (kogoś) o czymś. Skoro coś może informować, w pewnych kontekstach tym czymś może być dany fragment.

Paweł Pomianek


2 odpowiedzi do „Nieuprawniona personifikacja?”

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Dziękuję za błyskawiczną odpowiedź :)

  2. Dzień dobry. Podchodzę do tego tak, że nazw własnych nie traktuję jak wyrazów cytatów, w związku z czym nie zapisuję…

  3. Dzień dobry, zastanawiam się, jak należy zapisywać niemieckie stopnie wojskowe w polskich tekstach, np. "Do pokoju wszedł Reichsführer Hans Schmidt".…

  4. To pewnie kwestia dyskusyjna, jak wiele rzeczy w polszczyźnie (czego rzecz jasna nauczyciele polskiego w szkołach raczej nie uwzględniają), ale…

  5. Starszy brat pomaga odrobić zadanie. Czy "pomaga odrobić" to orzeczenie modalne?

  6. Dziękuję bardzo! Dzięki Panu wstawię ten przecinek z większą śmiałością ;) Tym bardziej że spontanicznie też odczuwałam taką pokusę ze…

  7. Wie Pani co? Wydawało mi się to oczywiste, bo to wyrazy wołacze. Zdziwiłem się, dlaczego Pani pyta. I co? Okazuje…

  8. Dzień dobry, zastanawiam się nad interpunkcją w rozkazach wojskowych. Np. "Pluton spocznij!" "Pluton biegiem marsz!" "Pluton naprzód!" Formalnie pluton użyty…

Archiwa

luty 2012
N P W Ś C P S
 1234
567891011
12131415161718
19202122232425
26272829  

Nasze nagrania