Rok: 2011

---

• 31 grudnia 2011

  Nowy Rok i nowy rok. Kiedy wielka litera, kiedy mała?

  Jutro Nowy Rok (1 stycznia), tym samym rozpoczynamy nowy rok (2012). I właściwie dylemat można uznać za rozstrzygnięty. To rozróżnienie jest stosunkowo proste i – przyznaję – w tekstach opublikowanych, a nawet dopiero redagowanych jest dobrze wyczuwane przez piszących. Aby jednak nie pozostawić cienia wątpliwości, napiszę wprost:

• 28 grudnia 2011

  Uruchomiliśmy stronę: Opinie o nas

  Wczoraj uruchomiliśmy stronę z zebranymi opiniami o naszej pracy, o współpracy z nami, a szczególnie z moją osobą. Oto najciekawsze opinie: Muszę podkreślić, że przeprowadzana przez Pana korekta była, według mnie, wspaniale wykonana. Zwrócił mi Pan wiele razy uwagę na źle sformułowane myśli, na zły szyk zdania, na konieczność bardziej prawidłowego napisania dialogów. Jeżeli do tego doda się, że ta […]

• 24 grudnia 2011

  Świąteczny dylemat

  Przygotowania świąteczne dopięte. A że jest jeszcze moment do wigilii, warto rozstrzygnąć jeszcze jeden dylemat, który nie bez kozery nazywam świątecznym: czy poprawny jest zapis Uroczystość Narodzenia Pańskiego czy też uroczystość Narodzenia Pańskiego. Napiszemy Święta Bożego Narodzenia czy święta Bożego Narodzenia. Jak zwykle w podobnych sytuacjach odpowiedzi na pytanie poszukujemy w wydanym w roku 2005 r. przez Radę Języka Polskiego […]

• 23 grudnia 2011

  „Piszemy poprawnie”. Recenzja-podsumowanie

  Na tę książkę w tym roku powoływałem się tyle razy, że właściwie można by zakwestionować, czy dodatkowa recenzja jest jeszcze potrzebna. Myślę jednak, że kilka słów podsumowania trzeba napisać. Choćby po to, by odpowiedzieć na pytanie: czy warto czytać tego typu publikacje? Zresztą tę recenzję obiecałem jeszcze w styczniu – krótko po nabyciu publikacji – a z obietnic lubię się […]

• 21 grudnia 2011

  Interpunkcja w zdaniach rozpoczynających się od wołacza lub wyrazu-wykrzyknika

  Dziś jeszcze jedna bardzo ciekawa kwestia ze słownika ortograficznego przedrukowana w książce Piszemy poprawnie. Rzecz może się przydać szczególnie autorom beletrystyki. Ale w gruncie rzeczy może być cenna dla wszystkich, bo każdy może się znaleźć w sytuacji, gdy musi napisać tego typu zdanie. Poza tym jesteśmy czytelnikami i czasem zastanawiamy się, czy dany zapis jest poprawny. Tymczasem w tej kwestii […]

• 14 grudnia 2011

  Nazwiska kobiet zakończone na -a. Jak odmieniać

  Ostatnio otrzymaliśmy jeden z najciekawszych listów od chwili uruchomienia naszej strony. Dziś wyjątkowo – za zgodą autorki listu – podajemy nazwisko, bo właśnie nazwiska dotyczy meritum. Za to imię autorki listu zostało zmienione. Szanowni Państwo, Przez lata różni ludzie różnie odmieniali moje nazwisko (w tym też nauczyciele języka polskiego). Chciałabym w końcu dowiedzieć się, jak poprawnie się je odmienia. Nazywam […]

• 11 grudnia 2011

  Dlaczego inaczej odmieniamy angielskiego Charlesa i francuskiego Charles’a

  Dziś kolejna krótka informacja ze słownika ortograficznego PWN, myślę, że interesująca szczególnie dla tych, którzy pisząc, często muszą odmieniać imiona (i nazwiska) obcego pochodzenia. Pochodzenie nazwy własnej również jest czynnikiem, który ma istotny wpływ na sposób zapisu i odmiany. Anglosaskie imię Charles [Czarls] będziemy odmieniać Charlesa [Czarlsa], Charlesie [Czarlsie]; francuskie imię o identycznej pisowni wymawiamy jednak [Szarl], więc musi ono […]

• 8 grudnia 2011

  Odmiana skrótowców zakończonych na Z [zet] i J [jot]

  Użytkownikom Językowych Dylematów proponuję króciutką informację. Może się ona okazać cenna przy odmianach skrótowców, z którymi miewamy problemy. Skrótowce zakończone literą Z wymawianą jako [zet], np. ONZ [o-en-zet], MSZ [em-es-zet], zapisujemy w odmianie następująco: ONZ, do ONZ-etu, w ONZ-ecie; MSZ, do MSZ-etu, w MSZ-ecie. Ta reguła obejmuje również skrótowce zakończone literą J wymawianą jako [jot], np. UJ [u-jot], PTJ [pe-te-jot]: […]

• 7 grudnia 2011

  Jak pisać dialogi? Inne praktyczne porady

  W artykule Jaki pisać dialogi? Praktyczne porady Tomasz Powyszyński przedstawił dziesięć uwag, które mogą być cenne dla autorów oraz redaktorów książek. Ostatnio pod artykułem wywiązała się interesująca rozmowa, w której zostały poruszone dodatkowe kwestie związane z pisaniem dialogów. Pan Jacek zadał kilka bardzo celnych i konkretnych pytań, na które systematycznie odpowiadałem. Poniżej przytaczam owe pytania oraz odpowiedzi, jakich udzielałem. Dodam, […]

• 5 grudnia 2011

  Czy odmieniać nazwiska na dyplomach

  Ostatnio moja znajoma graficzka przysłała mi następujący rozbudowany i arcyciekawy wywód: Gdy pisze się podziękowania, certyfikaty albo jakieś dyplomy, to odmieniamy dla kogo to jest, prawda? Wiem, że przez pewien czas było coś takiego, że nie odmieniało się, nawet miałam o tym na polskim, ale to były czasy gimnazjum, potem też na lekcjach miałam, że „z powrotem” odmienia się adresata […]

• 30 listopada 2011

  Nadzieja – nadziei, ale misja – misji. Kiedy -ji, kiedy -i

  Odmianami tego typu rządzi szalenie prosta zasada, z której nie każdy zdaje sobie sprawę. A wiem, że niektóre osoby nad każdym tego typu słowem muszą się sporo nagłówkować. Choć dziś i tak jest dobrze, bo akurat w tej sprawie można liczyć na program Word. Ale by życie raz na zawsze stało się prostsze (przynajmniej w tej kwestii), wystarczy zapamiętać poniższe […]

• 26 listopada 2011

  Ech! te deklinacje. O nauce polskiej mowy

  Uczenie dziecka poprawnego języka doskonale pokazuje, jak trudna jest polszczyzna. Rozmowa, którą odbyłem ostatnio z moją dwuipółletnią córką, dobrze to unaocznia. Jednym z podopiecznych mojej Żony na warsztatach terapii zajęciowej jest niejaki pan Dulęba, o którego (obok innych osób) Julia ma codziennie zwyczaj wypytywać. Pan Dulęba stał się również jednym z bohaterów Julkowych zabaw. Ostatnio, mówiąc o nim, użyła formy […]

• 18 listopada 2011

  Nie wystarczy powtarzać wyuczone słowa/wyuczonych słów

  Otrzymaliśmy wczoraj następującą korespondencję: Witam i pozdrawiam. Jestem korektorką. Trafiłam na zdanie, które nie tylko dla mnie jest niewiadomą. Rozpisałam nieomalże ankietę pośród co bardziej kumatych znajomych – i zdania są podzielone. Ba! Napisałam do bloga o j. polskim i dostałam odpowiedź „nie potrafię udzielić jednoznacznej odpowiedzi”… „*Nie wystarczy powtarzać (wyuczone słowa), żeby móc rozmawiać z Bogiem*”. „Wyuczone słowa” czy […]

• 16 listopada 2011

  Teraz można „polubić” konkretny wpis na JD

  Od wczoraj na Językowych Dylematach uruchomiliśmy znacznik „Lubię to” przy każdym wpisie, który jest publikowany na stronie. Do tej pory można było polubić wyłącznie cały serwis. Teraz można już – każdy konkretny wpis, niezależnie od tego, czy ktoś subskrybuje nas na Facebooku, czy nie. Na stronie głównej znacznik znajduje się na górze, pod tytułem, na podstronie danego wpisu jest umieszczony […]

• 10 listopada 2011

  Ogródki działkowe imienia czy imieniem Konopnickiej

  Oto pytanie, jakie mailowo zadał nam wczoraj p. Maksymilian: Jak należy pisać: – Ogródki działkowe imienia M. Konopnickiej czy – Ogródki działkowe imieniem M. Konopnickiej. Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN nie pozostawia w tej kwestii wątpliwości. Pod hasłem imię znajdujemy m.in. taką informację: coś imienia (nie: imieniem) kogoś, czegoś: Szkoła imienia (nie: imieniem) Bolesława Prusa. Fundacja imienia (nie: imieniem) Fryderyka […]

• 6 listopada 2011

  Sesja zdjęciowa dla Językowych Dylematów

  Jak zapewne zauważyli stali użytkownicy bloga, zazieleniło się u nas ostatnio. Przy artykułach są bowiem publikowane zdjęcia plenerowe z sesji związanej z tematyką bloga. Zainteresowanym proponujemy obejrzenie prezentacji multimedialnej ukazującej sesję zdjęciową… i nie tylko. Na końcu prezentacji można się przekonać, że nie brakuje nam poczucia humoru i spojrzenia z dystansem także na kwestie językowe (Objaśnienia 😉 rozpoczynają się dokładnie […]

• 1 listopada 2011

  Czy można napisać «miałem 20 kilka lat»?

  Miałem dziś omówić kwestię pisowni nazw świąt (bo na czasie), ale nocą pojawiło się na naszej stronie pytanie z prośbą o potraktowanie priorytetowe. Witam, czy pisownia: „Miałem 20 kilka lat” jest poprawna? Czy też konieczny jest zapis słowny – dwadzieścia kilka? Sprawa jest bardzo pilna, więc za szybką odpowiedź zapewniam wdzięczność po siódme pokolenie 🙂 Pozdrawiam, M. Co ciekawe, żaden […]

• 27 października 2011

  Problemik zdrobnionek

  Korzystając z języczka, warto na tę kwestyjkę zwrócić baczną uważkę. Sam nie zamierzam wiele się rozpisywać, ale raczej zaproponować kilka przykładzików używanka zdrobnionek. A żeby problemik uwypuklić, to co pochodzi ode mnie, też jest troszeczkę zdrobnione. Na dobruśki począteczek kapitalny demotywatorek. Rozumiem, że autentyczek. O ile wiem, programy kulinarne brylują we wszelkiego rodzaju zdrobnionkach:

• 21 października 2011

  «Piękne jasne włosy» czy «piękne, jasne włosy»

  Wracam dziś do interpunkcji. I od razu kwestia ciekawa i sprawiająca trochę kłopotów. Autorzy książek, które mam przyjemność redagować, mają bardzo często problem z tym, czy pomiędzy kilkoma przymiotnikami stojącymi przed rzeczownikiem powinni postawić przecinek. Dziś omawiam kwestię krótko, na jednym przykładzie. Ale zapewne do tego frapującego tematu będzie okazja wrócić. Zanim przystąpimy do rozstrzygnięcia dylematu zawartego w tytule, jedno […]

• 16 października 2011

  Skróty nazw kodeksów

  W poprzednim wpisie podjęliśmy temat nazw spółek. Jako że tekst miał okazję przeczytać mój znajomy prawnik, zadał mi następujące pytanie na podobny temat: Jest taka ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych i jakby chcieć użyć skrótu to będzie to „KSH”, „Ksh”, „k.s.h.” czy może jeszcze inaczej. Odpowiadając, sięgam do informacji o identycznym tytule jak niniejszy wpis […]

---