Użytkownikom Językowych Dylematów proponuję króciutką informację. Może się ona okazać cenna przy odmianach skrótowców, z którymi miewamy problemy.
Skrótowce zakończone literą Z wymawianą jako [zet], np. ONZ [o-en-zet], MSZ [em-es-zet], zapisujemy w odmianie następująco: ONZ, do ONZ-etu, w ONZ-ecie; MSZ, do MSZ-etu, w MSZ-ecie.
Ta reguła obejmuje również skrótowce zakończone literą J wymawianą jako [jot], np. UJ [u-jot], PTJ [pe-te-jot]: UJ, z UJ-otu, o UJ-ocie; PTJ, do PTJ-otu, o PTJ-ocie.
Informacja pochodzi z poradnika językowego PWN Piszemy poprawnie (na zdjęciu), z części Zasady pisowni. Jako że ostatnio studiuję tę część pewuenowskiej publikacji dość uważnie, utrwalając, tudzież poszerzając swoją wiedzę, postanowiłem podrzucać na JD (w dziale Językowe Dylematy) takie krótkie informacje. One czasem będą stanowiły wartość samą w sobie, innym razem z kolei skłonią do jakiegoś namysłu nad zasadami języka polskiego i jego używaniem.
Paweł Pomianek
Chcę zapytać o odmianę innego typu skrótowców, a w zasadzie wyrazu zapisanego wersalikami (bo tak pisana jest nazwa tej gry), mianowicie RAGE. Gdyby nazwa była pisana normalnie, odmieniałoby się ją z apostrofem (Rage’a, Rage’u, Rage’em). A jak to powinno wyglądać przy zapisie wersalikami? Nic się nie zmienia, tylko przestawiamy się na wielkie litery, czyli RAGE’A, RAGE’EM? A gdyby ten wyraz był jednak skrótowcem, czy pozostałaby odmiana z apostrofem, czy jednak: RAGE-a, RAGE-em?A może w takim przypadku RAGE-m?
Będę mocno zobowiązana za odpowiedź.
Pozdrawiam
Szanowna Pani,
jeśli ten wyraz naprawdę byłby skrótowcem, wtedy odmiana byłaby taka, jak Pani podała na końcu. W innym wypadku niewiele przemawia za zapisem wersalikami. Jeśli jednak rzeczywiście chcielibyśmy go z jakichś względów utrzymać, litery po apostrofie zapisalibyśmy już z pewnością małymi literami: RAGE’a, z RAGE’em.
Panie Pawle, dziękuję, proszę wybaczyć, dopiero teraz odnalazłam tę odpowiedź (znów mam podobny dylemat). Ja może mało dokładnie wytłumaczyłam to poprzednim razem. Chodzi o nagłówek, który w całości jest zapisany wersalikami, a w tymże nagłówku jest skrótowiec w przypadku zależnym. Powiedzmy: NIKT NIE WIE, O CO CHODZI W FIF-IE. No właśnie: Czy jednak „W FIF-ie” – mimo że reszta tekstu leci wersalikami? A może: „W FIFIE”, skoro nazwa ta może też być zapisana jako „Fifa”, a zatem „w Fifie”, czyli wersalikami „W FIFIE”?
Pozdrawiam.
A w zasadzie – sorki, bo może to będzie inny przypadek – dopytam, co jeśli chodzi o skrótowiec, który zapisujemy wyłącznie wersalikami, czyli np. PWN. Jeśli byłby w nagłówku w całości zapisanym wersalikami, np. ZAPRASZAMY NA WIELKI KONKURS PWN-U? Czy jednak „PWN-u”, mimo że reszta nagłówka jest wersalikami? A co w przypadku nazwy gry (skrótowiec) LoL. Normalnym pismem byłoby w dopełniaczu „LoL-a”. A jeśli ta nazwa jest w nagłówku w całości zapisanym wersalikami? Co z „o” w jej środku, co z „a” po dywizie? Ratunku. 🙂
Dziękuję.
Jeśli chodzi o wersaliki, to warto mieć na uwadze, że generalnie w typografii odradza się ich stosowanie ze względów estetycznych oraz ich niefunkcjonalności (oko nie lubi czytać tekstu, który nie ma naturalnego kształtu nadawanego przez poszczególne litery normalnie zapisane). Stosowanie się do tej sugestii rozwiązałoby również i Pani problemy 😉
Co do szczegółowych pytań, to myślę, że można zastosować różne rozwiązania, bo nie są to reguły ujęte w normie językowej. Generalnie wersalików używa się czasem dlatego, że tak jest ustawiony system i nie da się inaczej. Jeśli da się inaczej, nie warto tego w ogóle robić. Można natomiast użyć kapitalików, których większość omawianych problemów także dotyczy. Przy zapisie kapitalikami wszystko zapisywałbym normalnie, to znaczy faktycznie kapitalikami, nie mieszając do takiego zapisu klasycznych małych liter.
Tak, w tym wypadku poprawna odmiana to w Fifie (czyli faktycznie wersalikami W FIFIE), inaczej poprawnie po polsku po prostu się nie da.
W NSPP podano też inną (wg mnie ładniejszą), krótszą odmianę takich skrótowców jak ONZ czy MSZ: ONZ, ONZ-u, ONZ-owi, ONZ-em, ONZ-ecie.
A także inną (wg mnie ładniejszą), krótszą odmianę skrótowca UJ: UJ, UJ-u, UJ-owi, UJ-em, UJ-ocie.
Pozdrawiam