Odpowiedzi na pytania

---

• 22 marca 2014

  Pytanie o związki wyrazowe z przymiotnikami. Liczebnik z orzeczeniem imiennym

  Pani Gosia napisała: Przyznam się na wstępie, że zawsze mam problem ze związkami składniowymi… np. Ośnieżone szczyty gór wyzierające/wyzierających (…) – czy możliwe jest użycie obu form? Albo: sześćdziesiąt lat wyrytych (czy „wyryte”?) na twarzy. – w tym przypadku skłaniam się ku tej pierwszej formie po przejrzeniu przykładów w sł. poprawnej polszczyzny (hasło: LICZEBNIK). Jak się z tymi dylematami uporać? […]

• 16 marca 2014

  Czy możemy dodawać smaku kawy do czekolady?

  Pan Paweł napisał do nas ostatnio następujący e-mail: Proszę o wskazówkę, która forma jest prawdziwa: 1. Dodajemy smak kawy do czekolady 2. Dodajemy smaku kawy do czekolady Chodzi o słowo: „smak” czy „smaku”. Na początek zwróciłbym uwagę na ciekawe użycie wyrazu „prawdziwa”. Mówiąc półżartem, oczywiście prawdziwa jest ta forma, której realnie użyto. Zdaje się, że pytanie dotyczy jednak nie tego, […]

• 7 lutego 2014

  Oliviera Giroud czy Girouda

  Napisał do nas p. Adami: Mam problem z odmianą nazwiska francuskiego piłkarza Olivera Giroud(a). Jak postępować z jego nazwiskiem? Odmienia się, czy pozostaje bez zmian? Szanowny Panie, odpowiedź na to pytanie nie jest tak oczywista, jak można by się spodziewać. Mimo wszystko zasady języka polskiego wskazują, że nazwiska francuskie akcentowane na ostatnią sylabę zakończone w piśmie na spółgłoskę, którą w […]

• 12 stycznia 2014

  Czy wyraz lider jest nadużywany?

  Oto pytanie, jakie kilka dni temu zadała nam p. Sylwia: Witam, Mam dylemat językowy dotyczący słowa 'lider’. Jak powinno się go poprawnie używać? Czy istnieje nadużycie? Czy mówimy „On był liderem” czy „On stał się liderem” Pozdrawiam. Szanowna Pani, przede wszystkim krótko o tym, co w książce Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne pisze o tym słowie prof. Andrzej Markowski. […]

• 30 grudnia 2013

  Chełminianie czy chełmnianie

  Pan Remigiusz zadał bardzo interesujące i rozwinięte pytanie: Szanowni Państwo, jestem mieszkańcem miasta leżącego w województwie kujawsko-pomorskim, które nazywa się Chełmno. Od kiedy pamiętam, mieszkańcy naszego miasta byli określani jako „chełminianie”. Panie były „chełminiankami”, panowie „chełminianami”. Klub piłkarski to CHEŁMINIANKA Chełmno, nasze miasto jest stolicą Ziemi Chełmińskiej, jest położone na Pojezierzu Chełmińskim. Ulice w okolicznych miastach prowadzące w kierunku naszego […]

• 15 grudnia 2013

  Czy słowo maraton jest nadużywane? Moda językowa

  Kilka dni temu p. Jakub napisał do nas w następującej sprawie: W mediach bardzo często używany jest wyraz „maraton” w kontekście różnych imprez charytatywnych. Często tym „maratonem” jest określane pokonanie dystansu rzędu kilkuset metrów i to niekoniecznie biegnąc. Czy jest to błąd czy też należy uznać, że wyraz ten ewoluował i odnosi się już nie tylko do biegu na dystansie […]

• 4 grudnia 2013

  Człon, którego się w zdaniu domyślamy

  Pan Jan napisał do nas następującego maila: Kłaniam się, W Poradniku interpunkcyjnym Edwarda Polańskiego (wydanie I, luty 2010) wyczytałem informację, którą trudno mi zrozumieć i wyjaśnić. Proszę o pomoc. W 2. (rozdziale) PRZECINEK W ZDANIACH BEZ UŻYCIA SPÓJNIKA w (punkcie) 2.1.2 W zdaniu pojedyńczym lub jego równoważniku (str. 67) autor pisze: W takich wypowiedzeniach przecinkami oddzielamy jednorodne części zdania: i […]

• 8 listopada 2013

  Antyczny Rzym – pisownia terminów

  Odpowiadamy dzisiaj na pytanie Czytelnika. Wątpliwości Pana Jakuba dotyczą pisowni wyrazów związanych ze starożytnym Rzymem. Prowadzę stronę o antycznym Rzymie – IMPERIUM ROMANUM. Jest to największy polski portal poświęcony temu państwu i w dalszym ciągu poprawiam wszelkie błędy jezykowe i stylistyczne, tak aby treści na nim publikowane były zgodne z regułami stosowanymi w języku polskim. Pytania mam następujące: 1) czy […]

• 6 listopada 2013

  Swędziało czy swędziło

  Napisała do nas Pani Kasia: Witam, Proszę o opinię. Odwieczny problem w naszej rodzinie. Mnie swędziało, męża swędziło 🙂 Pochodzimy z różnych części kraju, ale nie sądzę, że ma to znaczenie. pozdrawiamKasia Szanowna Pani, jeśli chodzi o ostatnią kwestię, to przyznam, że mam całkowicie odmienne od Pani zdanie: zróżnicowanie używanych przez Państwa form wynika właśnie z tego, że inaczej mówi […]

• 3 listopada 2013

  Mamy dla was pytanie czy mamy do was pytanie

  Kilka dni temu pani Diana zadała mailem następująco pytanie: Czy użycie zwrotu: „Mamy dla Was pytanie” jest absolutnie nie poprawne i jedyną poprawną opcją jest użycie zwrotu „Mamy do Was pytanie”. Będę wdzięczna za krótkie uzasadnienie i z góry dziękuję za pomoc ponieważ temat jest dla mnie pilny:) Szanowna Pani, jeśli mówimy o sytuacji, gdy chcemy zadać komuś – jakiejś […]

• 30 października 2013

  Dowieść, dowieźć… dotrzymać terminu

  Dzisiejszy wpis jest nietypowy, gdyż nie tyle rozstrzygam w nim pewien dylemat (choć po części również), o ile chciałbym zapytać, czy może ktoś z Czytelników spotkał się z będącą albo regionalizmem, albo elementem slangu branżowego formą… no właśnie dowieść terminów lub dowieźć terminów. Poniżej przytaczam dyskusję, jaką odbyłem z p. Krzysztofem. Pan Krzysztof napisał: Szanowna Ekipo Dylematów, zwracam się do […]

• 21 października 2013

  Mikołaje (zabawki) – kręcili czy kręciły głowami? Rodzaj męskożywotny

  Kilka dni temu Czytelniczka podzieliła się nami swoją wątpliwością odnośnie do rodzaju pewnego rzeczownika, a co za tym idzie – odpowiedniej formy czasownika. Choć pytanie jest bardzo konkretne – problem jest dość ogólny, dlatego warto omówić go szerzej. Pani Marta napisała: Mam kłopot z wyborem formy czasownika (chodzi mi o rodzaj gramatyczny) w zdaniu: „Zabawkowe mikołaje wesoło kręciły głowami”. Chodzi […]

• 1 października 2013

  Chłopcy, chłopacy i chłopaki

  Nie każdy wie, że wszystkie wymienione w tytule formy są poprawne, dlatego pozwalam sobie tutaj, w nowym wpisie, odpowiedzieć na mailowe pytanie Czytelnika. Witam. Chciałem zapytać, czy poprawne w języku polskim jest sformułowanie grzecznościowe „Drogie chłopaki”. Powszechnie występuje też forma „drodzy chłopacy” i chciałbym dowiedzieć się, która z tych form jest poprawna. Czy można używać ich zamiennie? Dziękuję za odpowiedź. […]

• 13 września 2013

  Orzeczenie przy podmiotach szeregowych. Rzeczowniki konkretne i spójnik «bądź»

  Wprawdzie problem szeregu rzeczowników konkretnych i formy orzeczenia został już omówiony w temacie Orzeczenie proste, ale jest to bez wątpienia kwestia, do której warto wracać. Pan Mateusz napisał: Ostatnio spotkałem się z dziwnym dla mnie stanowiskiem odnośnie rzeczowników konkretnych. Sugerowano, że czasownik w zdaniu, w którym występuje więcej niż jeden owy rzeczownik, zawsze powinien wystąpić w liczbie mnogiej. I podano […]

• 11 września 2013

  Myślnik w dialogu. Jak zaznaczyć w wypowiedzi zawieszenie głosu

  Pod wpisem Jak pisać dialogi? Praktyczne porady p. Małgorzata zadała nowe interesujące pytanie: Hmmm… a co zrobić z takim zdaniem, gdy narrator dopowiada swoją kwestię? Podaję dwa zapisy. Który jest właściwy? (W drugim przykładzie dodany jest myślnik przed „Na”). Warto porównać ten przykład z przykł. Wolańskiego (s. 335). Sama już nie wiem, czy potrzebny ten dodatkowy myślnik (który moim zdaniem […]

• 30 sierpnia 2013

  Czy wykrzyknik zastępuje przecinek? Zbieg znaków interpunkcyjnych

  Odpowiadamy na kolejne pytanie naszego Czytelnika: Ostatnio spotkałem się z zapisem, gdy po wykrzykniku wystąpiła mała litera – zabieg ten rzadko spotykany, ale w pełni poprawny. Przykład takiego zdania: Nie wkurzaj! mnie lepiej. Problem pojawia się w zdaniach, gdy po wykrzykniku teoretycznie powinien pojawić się przecinek (wiem, niezbyt poprawnie się wyraziłem, ale chyba zrozumiecie, co mam na myśli), np. Dalej!, […]

• 25 sierpnia 2013

  W ZUS, w ZUS-ie czy w ZUSie

  Pod wpisem Urząd Skarbowy czy urząd skarbowy. O pisowni nazw urzędów użytkowniczka o nicku Uczeń napisała: Chciałam Pana zapytać o poprawną formę odmieniania skrótu ZUS. Spotkałam się z tym na konkursie polonistycznym. Można napisać ZUS-ie czy ZUSie? Czy PKO jest odmienne? Jako poprawne formy miejscownika skrótowca ZUS dopuszcza się zarówno nieodmienną w ZUS, jak i odmienną w ZUS-ie. Zapis w […]

• 7 sierpnia 2013

  Mnie, mi i akcent zdaniowy (wideo)

  Dziś po raz pierwszy odpowiadam w nietypowej formie nagrania wideo, ponieważ pytanie dotyczy akcentu zdaniowego i trudno byłoby sensownie odpowiedzieć na nie w formie pisemnej. Uwierz mnie – Uwierz mi. Zauważmy, że w obu tych zdaniach akcent pada w innym miejscu. Jest tak, ponieważ zdania Uwierz mnie i Uwierz mi są zdaniami różniącymi się od siebie znaczeniem. Zobacz: Mnie czy […]

• 4 sierpnia 2013

  Aguś, Oluś – czy to poprawne zdrobnienia imion?

  

  Pod wpisem Zdrobnienia i spieszczenia imion pan Bartłomiej napisał: Witam, mam wątpliwości odnośnie zdrobnień, a konkretnie odmiany tychże. Tyczy się to przede wszystkim tych zakończonych na -uś. Weźmy dla przykładu „Maciuś”, „Aguś”, „Oluś” czy „Bartuś” Czy to są w ogóle poprawne formy? (Zwłaszcza żeńskie – nie powinno być „Agusia” lub „Olusia”?) Jeśli tak to jak je poprawnie odmienić? Forma „Aguś” […]

• 22 lipca 2013

  Skrócone nazwy instytucji – wielką czy małą literą

  Otrzymaliśmy ostatnio dwa pokrewne pytania. Wprawdzie krótko na nie odpowiedzieliśmy, chcemy jednak tutaj rozwinąć nasze wypowiedzi. Na Facebooku napisała do nas p. Zuzanna: Drodzy Państwo, proszę o wyjaśnienie pewnej kwestii związanej ze słowem galeria. W zasadzie to rzeczownik pospolity, jednak gdy ujmiemy go w kontekście Galeria Malta lub Galeria Krakowska mamy do czynienia z nazwą własną. Jak w takim razie […]

---