Człon, którego się w zdaniu domyślamy

A Ty domyślasz się już ukrytego w zdaniu wyrazu?

Pan Jan napisał do nas następującego maila:

Kłaniam się,

W Poradniku interpunkcyjnym Edwarda Polańskiego (wydanie I, luty 2010) wyczytałem informację, którą trudno mi zrozumieć i wyjaśnić. Proszę o pomoc.

W 2. (rozdziale) PRZECINEK W ZDANIACH BEZ UŻYCIA SPÓJNIKA w (punkcie) 2.1.2 W zdaniu pojedyńczym lub jego równoważniku (str. 67) autor pisze: W takich wypowiedzeniach przecinkami oddzielamy jednorodne części zdania: i podaje kolejne punkty.

punkt c5) (str.70) przydawkę opartą na imiesłowie przymiotnikowym, określającą człon, którego się w zdaniu domyślamy, np.:

Wstał o szóstej rano, zdecydowany cały dzień pracować w ogródku,
Przerażeni, szybko wycofali się z jaskini i wzięli nogi za pas,
Ekspedient nie obsłużył klienta, pochłonięty rozmową przez telefon.

Pytanie: Jak rozumieć określenie człon, którego się w zdaniu domyślamy? Co oznacza to określenie? Jak inaczej można to wyrazić, określić?

Pozdrawiam z nadzieją na wyjaśnienie

Jan

Szanowny Panie,

może najłatwiej będzie, gdy dopiszę w podanych zdaniach słowa, których się domyślamy. Zauważy Pan, że są to albo czasowniki, albo imiesłowy przysłówkowe – każdy z nich tworzy zdanie lub równoważnik zdania, które z zasady wydzielamy zawsze przecinkami.

Wstał o szóstej rano, BYŁ zdecydowany cały dzień pracować w ogródku.
BĘDĄC przerażeni, szybko wycofali się z jaskini i wzięli nogi za pas,
Ekspedient nie obsłużył klienta, BĘDĄC/GDYŻ BYŁ pochłonięty rozmową przez telefon.

Oczywiście te zdania lepiej brzmią bez tych wyrazów dopisanych na nasze potrzeby, ale to właśnie ich domyślna obecność sprawia, że fragment oddzielamy przecinkami.

Proszę zauważyć, że taka „cicha” – bo niewidoczna – obecność czasownika w zdaniu nie jest wcale taka rzadka. Ot, weźmy chociażby takie trochę innego typu zdanie:
Myślę o tym dzisiaj, podobnie jak ty – wczorajszego wieczora.
Stawiamy tutaj półpauzę, by zaznaczyć elipsę, opuszczenie wyrazu (czy nawet wyrazów), który jednak w domyśle koniecznie musi się w tym miejscu pojawić:
Myślę o tym dzisiaj, podobnie jak ty myślałaś o tym wczorajszego wieczora.

Paweł Pomianek


2 odpowiedzi do „Człon, którego się w zdaniu domyślamy”

  1. Marcel Q.

    Prostota jest szczytem zaawansowania! Ostatnio zastanawiałem się, które witryny częściej odwiedzam: Poradnię Językową czy Językowe Dylematy. Odpowiedź pozostawię w domyśle, dziękując za wszystkie wpisy. 🙂

    • Paweł Pomianek

      Bardzo Panu dziękuję! To ogromnie miłe przeczytać coś takiego w niedzielne popołudnie. Zresztą każdego innego dnia również :-).

      Pozdrawiam Pana!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Tak, ma Pan rację! Faktycznie poprawna jest podana przez Pana forma. Bardzo sprytnie wybrnął też Pan z błędnej formy –…

  2. Dzień dobry! Jest taka pamiątkowa tablica na kamieniu o treści "Pamięci Wszystkim Ludziom Stowarzyszenia" - czy to jest poprawny gramatyczny…

  3. Dziękuję za szybką odpowiedź. Tak, też właśnie myślałem o tym fragmencie w partyzanckiej pieśni: "w mgle utonie próżno wzrok".

  4. Generalnie poprawną i skodyfikowaną formą (na zasadzie wyjątku od reguły) jest we mgle. Można o tym przeczytać np. tutaj w…

  5. Stosujemy zwrot "we mgle". Czy poprawna jest oboczność "w mgle"? Może dopuszczalna jest przy zmianie szyku wyrazów w zdaniu, np.:…

  6. Tak. Przyjrzałem się tematowi i myślę, że trudno byłoby znaleźć inne możliwe rozwiązanie. Końcówka tego typu nazwiska w miejscowniku ulega…

  7. Dzień dobry! Czy nazwisko Hogshire odmieni się w miejscowniku jako: Hogshirze? Dzięki piękne za pomoc!

  8. Przepraszam za tak długi czas oczekiwania na odpowiedź. Musiałem to sprawdzić we wszystkich dostępnych źródłach (co jest – wiem –…

  9. Jest to terminologia specjalistyczna i z tego, co widzę, poprawnościowcy w ramach polszczyzny ogólnej dotąd chyba się tym określeniem nie…

  10. Dzień dobry, Jaka jest poprawna nazwa dla specjalisty zajmującego się dobieraniem dawki pokarmowej dla zwierząt. Specjalista żywienia czy specjalista żywieniowy.…

Archiwa

grudzień 2013
N P W Ś C P S
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
293031  

Nasze nagrania