Strona główna » Mnie, mi i akcent zdaniowy (wideo)







Mnie, mi i akcent zdaniowy (wideo)

Odpowiedzi na pytania

Dziś po raz pierwszy odpowiadam w nietypowej formie nagrania wideo, ponieważ pytanie dotyczy akcentu zdaniowego i trudno byłoby sensownie odpowiedzieć na nie w formie pisemnej.


Uwierz mnie – Uwierz mi.
Zauważmy, że w obu tych zdaniach akcent pada w innym miejscu. Jest tak, ponieważ zdania Uwierz mnie i Uwierz mi są zdaniami różniącymi się od siebie znaczeniem.

Zobacz:
Mnie czy mi – kiedy która forma?

PS Za pomoc w przygotowaniu materiału dziękuję mojemu bratu Arkadiuszowi.

Tagi: ,

12 odpowiedzi do „Mnie, mi i akcent zdaniowy (wideo)”

  1. Olek
    Odpowiedz

    Proszę Pana, a czy jeżeli chodzi o zaimki „nasz/wasz/mój/twój”
    to czy np. zwracając się do załóżmy mamy czy mogę powiedzieć „to jest akt małżeństwa twój i taty” czy „wasz z tatą”? albo opowiadając komuś „to jest kot nasz z dziewczyną” czy „ten kot jest mój o mojej dziewczyny” – bo do tej pory używałem form „nasz z dziewczyną/ wasz z tatą” i teraz się zastanawiam , raczej są złe.
    Dziękuję!

    • Tomasz Marek
      Odpowiedz

      „Nasz z dziewczyną” to tzw. pluralis maiestaticus. Jest to forma mająca na celu podkreślenie godności, dostojeństwa władcy (także: biskupa, rektora itp.), stosowana przez władców w odniesieniu do siebie lub przez innych w odniesieniu do władców feudalnych. W dzisiejszej polszczyźnie pluralis maiestaticus w zasadzie nie występuje, poza kontekstami humorystycznymi czy przykładami stylizacji.
      Gdybym usłyszał „kot nasz z dziewczyną”, pomyślałbym, że dziewczyna jest dodatkiem do kota i oboje są Twoją własnością, ale i tak nie jest to poprawna konstrukcja, co najwyżej żartobliwa stylizacja.
      Poprawne będą konstrukcje: „kot mój i mojej dziewczyny”, „nasz kot, mój i mojej dziewczyny”, „akt twój i taty”, „twój akt ślubu z tatą”.

    • Olek
      Odpowiedz

      Proszę Pana, proszę się nie gniewać =) ale mam do Pana jeszcze jedno pytanie, chciałbym ułożyć to zagadnienie w logiczną całość. Pisze Pan, że formy „nasz z/wasz z” – to . pluralis maiestaticus. Ale przecież mówimy „My z mamą wracamy/My z kolegą idziemy do kina/ lub zwracając się do taty – czy wy z mamą pójdziecie do kina?” – czy Raczej należy UNIKAĆ tego „my/wy” i mówić ’ wracamy z mamą/ idziemy z kolegą/lub/ czy ty i mama pójdziecie?
      Z góry Panu dziękuję !

      • Tomasz Marek
        Odpowiedz

        „My z mamą”, „my z kolegą” to formy poprawne. Wyrażają stosunek opiekuńczy wobec wymienionej osoby; wypowiadający się akcentuje w delikatny sposób swoją nadrzędną, przywódczą pozycję. Może (nie jestem w tej sprawie kompetentny) to pozostałości wspomnianego pluralis maiestaticus? Dlatego wypowiedzenie ze strony pracownika „my z panem dyrektorem…” może zostać odebrane jako spoufalenie. Analogicznie „wy z mamą” w zwrocie do taty wyraża większy szacunek niż „ty”, bo nawiązuje do słowiańskiej (i nie tylko) mowy grzecznościowej przez „wy” (polecam artykuł „Zwroty adresatywne…” na tym blogu). Alternatywą byłyby wypowiedzenia: „ja i mama wracamy…” lub nieco grzeczniejsze (ważniejsza osoba na początku) „mama i ja wracamy…”. Warto zastanowić się nad potrzebą takiego akcentowania swojej osoby; czy nie wystarczy powiedzieć: „wracam z mamą…” lub z większym szacunkiem: „wracamy z mamą…”? Podobnie wydaje się, że w zwrocie do taty „czy ty i mama…” zaimek „ty” jest niepotrzebnie akcentowany. Mogłoby mieć to uzasadnienie, gdyby z kontekstu wynikało, że tata jako osoba towarzysząca mamie jest przedmiotem szczególnego zainteresowania pytającego. We współczesnej polszczyźnie warto ograniczyć się do formy „czy pójdziesz z mamą…” (jeśli akcent pada na „pójdziesz”, bo np. ojciec się wymawia od towarzyszenia matce), albo „czy pójdziecie z mamą…” (gdy chodzi o wyjście obojga, bo np. rodzicom nie chce się wychodzić).
        Wg Musierowiczowej język polski nie lubi zaimków, a szczególnie jednego: „ja”. Zwroty „ja poszedłem” i „my poszliśmy” radzi zastępować przez „poszedłem”, „poszliśmy”.

      • miszka52
        Odpowiedz

        Hmmm… Jakoś nigdy nie użyłabym takiej formy – kłamię cię. Źle mi brzmi. Raczej kłamię ci lub okłamuję cię. Bo chyba kłamie się komuś, a okłamuje kogoś. Ale może się mylę…

      • Tomasz Marek
        Odpowiedz

        „Kłamię Cię”? Skąd Pan to wziął, p. Pomianek? Czy to jakiś regionalizm? Chyba, że Pan się pomylił i miało być „kłamię ci” – trochę dziwaczne, ale do przyjęcia.

        • Tomasz Marek
          Odpowiedz

          W autouzupełnieniu: Można „mówić komuś” i „obmówić kogoś”. Jeżeli trzymać się analogii frazeologicznej kłamać=mówić [nieprawdę] (nie wiem, czy to jest uprawnione rozumowanie), to można „kłamać komuś” i „okłamać kogoś”. Wg tej analogii nie odwrotnie.

        • Tomasz Marek
          Odpowiedz

          Wg Słownika Frazeologicznego P. M-N „kłamać komuś” jest niepoprawne (o orzeczeniach niepoprawności powszechnie stosowanych frazeologizmów mam zdanie niepochlebne). Poprawne jest „kłamać przed kimś”. Zbitki „kłamać kogoś” znane mi źródła nie znają.

  3. Mateusz Chomicki
    Odpowiedz

    Wielki dzięki za wyjaśnienie tej – bardzo ważnej – kwestii, i za poświęcony trud, jaki musieli Państwo włożyć w utworzeniu tego wideo.

    Ja od zawsze byłem przekonany, że wyrażenia takie jak 'uwierz mi’, 'uwierz mnie’ znaczą to samo – są synonimiczne…

    Od siebie dorzucę dwa linki do poradni PWN odnoszące się do pozycji akcentowanej, a konkretnie chodzi tu o wyrażenia – kocham cię, kocham ciebie.
    http://poradnia.pwn.pl/lista.php?id=8378
    http://poradnia.pwn.pl/lista.php?id=2587

    Jeszcze raz dziękuję za wyjaśnienie tej kwestii
    Pozdrawiam

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  2. Witam serdecznie, jeżeli jest to możliwe chciałbym uzyskać odpowiedź na następujące pytanie: Jaki jest zapis liczebników w nazwach własnych -…

  14. No tak, jak ktoś ustanie, to ma szczęście ;). Kachna go nie miała. To jeszcze, zakładając zapis mowy potocznej: dobre…

Archiwa

sierpień 2013
N P W Ś C P S
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
25262728293031

Nasze nagrania

Polecane strony