• Świeżość dziecięcego języka. Recenzja

    Lektura książki I kto to papla? gwarantuje masę dobrej zabawy przy podziwianiu kreatywności, pomysłowości i świeżości dziecięcego języka. Niedawno narzeczona mojego brata (już niedługo pedagog) podsunęła mi książkę, której tematyka znajduje się na pograniczu zainteresowań pedagoga i językoznawcy. A że – jak wiedzą również stali Czytelnicy Językowych Dylematów – bardzo lubię zajmować się językiem dziecka, zareagowałem na nią entuzjastycznie. Po […]

  • Jakie znaki mogą stać na końcu akapitu? O emotikonach

    Autor: Katarzyna Olszewska; współpraca: Paweł Pomianek Akapitu nie można zakończyć dowolnym znakiem, który w dodatku niekoniecznie musi być dla każdego zrozumiały. W polskim systemie interpunkcyjnym istnieje dziesięć znaków. Wśród nich są takie, które stosuje się bardzo często. Należą do nich: kropka . przecinek , znak zapytania ? wykrzyknik ! dwukropek : myślnik – Inne znaki, rzadziej używane, to: wielokropek … […]

  • Interpunkcja w dedykacji

    Kilka dni temu napisała do nas pani Agnieszka: Witam Bardzo proszę o odpowiedź, czy w poniższym „hurtowym” podziękowaniu przecinki zostały dobrze postawione: Bardzo dziękuję: Mojej kochanej przyjaciółce, Teresce Kowalskiej [nazwisko zostało zmienione – JD], za wspaniałe rady Mojej mamie, za to że zawsze przy mnie była (czy: mojej mamie za to, że zawsze przy mnie była?) Mojemu tacie i Zosi, […]

  • Kłopoty z „niżem”. Kiedy przecinek przed niż

    Dziś napisał do nas pan Adam: Gdzie zaczyna się zdanie podrzędne? Mam kłopoty z „niżem” 🙂 Otóż wiem, że jeżeli „niż” rozpoczyna zdanie podrzędne, to wstawiamy przed nim przecinek, ale kłopot w tym, że nie bardzo wiem, w którym miejscu owo zdanie się zaczyna. Te niejasne tłumaczenia wyłuszczę na przykładzie: Jego poglądy były inne, niż te, do których przyzwyczaili się […]

  • Wyraz zapytanie. Kiedy wolno używać?

    Oto opinia, którą pan Jarek zamieścił wczoraj w formularzu na naszej stronie: Chciałbym się dowiedzieć, czy słowo „zapytanie” jest poprawne językowo. Czy i w jakiej formie wolno/ należy je stosować? Używane w życiu codziennym wydaje się być niepoprawnym, razi śmiesznością lub też niepotrzebnie zastępuje słowo „pytanie” np. „Czy macie jakieś zapytania?” (zamiast „Czy macie jakieś pytania?”). Pozdrawiam i z góry […]

  • Ile umierających osób znaleziono? To zależy od… przecinka

    Niedawno w książce, którą korygowałem, znalazłem zdanie, które w intrygujący sposób pokazuje, jak wiele w nawet skomplikowanym wyrażeniu może zmienić jeden malutki przecinek. Oto i zdanie: Latem, w czasie jednego z patroli, na który poszedłem, w wysokich górach, w pełnej trupów porżniętych białą bronią spalonej wiosce, znaleźliśmy skrajnie wyziębione umierające z głodu i ran dwie młode kobiety, jedną z dzieckiem […]

  • Kłopot z odmianą rzeczownika linia

    Oto pytanie, które otrzymaliśmy kilka dni temu: Mam pewne pytanie dotyczące rzeczownika linia np. w energetyce może występować linia niskiego napięcia lub średniego napięcia, czy też inna. Jeżeli chcę napisać zdanie: Dokumentacja ta dotyczy linii niskiego napięcia – to napiszę dwa i na końcu wyrazu (liczba pojedyncza – jedna linia). Jeżeli chcę napisać zdanie: Dokumentacja ta dotyczy lini niskiego oraz […]

  • Skąd się wzięło wyrażenie hokus-pokus?

    Na początek, za Słownikiem języka polskiego M. Szymczaka, przytoczę dwa znaczenia wyrażenia hokus-pokus: „1. forma rzekomego zaklęcia używana przez magików, iluzjonistów, kuglarzy; 2. sztuczki magiczne, kuglarskie”. Słownik ten dodaje, że pochodzenie tego wyrażenie jest „może z łc.” (czyli z łaciny). Jedną z teorii pochodzenia tego zwrotu podaje Michael P. Foley w swojej znakomitej książce pt. Dlaczego jemy ryby w piątek? […]

  • Jak się przedstawiać

    Autor: Tomasz Powyszyński O przedstawianiu się znakomicie pisze Andrzej Markowski w książce Jak dobrze mówić i pisać po polsku. Wykorzystam jego rady do krótkiego omówienia sposobów, w jakich możemy się przedstawiać innym ludziom. Sposób przedstawiania się – co nie będzie żadnym zaskoczeniem – zależy oczywiście od sytuacji, które można najogólniej podzielić na trzy okoliczności: 1. Oficjalna sytuacja – ale występuję […]

  • O zdaniach podrzędnie złożonych

    Autor: Katarzyna Olszewska Było o zdaniach współrzędnie złożonych, ale warto przypomnieć także o tych złożonych podrzędnie, gdyż są one elementem wypowiedzeń wielokrotnie złożonych. W wypowiedzeniu podrzędnie złożonym zdanie podrzędne zwykle zastępuje (lub uzupełnia) jakąś niewyrażoną część zdania nadrzędnego (podmiot, przydawkę, dopełnienie lub okolicznik). I tak jak przy zdaniach współrzędnie złożonych należy dokonać ich analizy (zasady analizy znajdziemy w artykule dotyczącym […]

  • Widzimisię

    To bardzo ciekawy i nietypowy dla naszego języka wyraz. Powodów jest kilka. Jeden to ten, że pisze się go jako jedno słowo i tak samo akcentuje (widzimisię). Wyraz ten powstał ze zrośnięcia czasownika widzi i zaimków mi oraz się. Razem utworzyły one rzeczownik. Widzimisię jest niezwykłe również z tego powodu, że jest nieodmienne. W naszym języku mamy wiele nieodmiennych wyrazów, […]

  • Dziewczynka z psem szli. Poprawne?

    Agnnuszka, korzystając z naszego formularza, poddała nam do rozpatrzenia następujące (dodam od siebie: godne zauważenia) zagadnienie: Witam. Mam problem ze stwierdzeniem, czy dane zdanie jest poprawne: „Dziewczynka z psem szli.” Jeśli istnieje tu błąd, to wchodzi on oczywiście w zakres związku zgody, ale mam tu wątpliwości, czytałam bowiem, że dopuszczalne jest w takim przypadku użycie orzeczenia zarówno w liczbie pojedynczej […]

  • Zaś i natomiast. Czy można używać zamiennie?

    Oto email od Czytelniczki, jaki otrzymaliśmy ostatnio: Szanowni Państwo, w ostatnim czasie stanęłam przed dwoma językowymi dylematami. 🙂 Mianowicie: I 1. W jakich sytuacjach używa się spójnika „zaś”? 2. W jakich sytuacjach używa się spójnika „natomiast”? Jak bardzo zdanie powinno być „przeciwstawne”, żeby nie być tylko „poboczne”? 3. Czy zawsze można użyć tych spójników zamiennie? W jakim zakresie ich użycie […]

  • Forma imienia w funkcji wołacza. Kamil czy Kamilu?

    Kilka dni temu napisał do mnie Pan Robert, zadając następujące pytanie: Czy należy pisać np. „Kamilu, moim zdaniem jest inaczej.” czy też „Kamil, moim zdaniem jest inaczej.” Pozdriawiam, Robert Krótką odpowiedź na maila odesłałem od razu po jego otrzymaniu: Obie formy są poprawne, ale pierwsza (Kamilu) jest bardziej oficjalna. Obiecałem jednak, że na blogu będę nieco mniej lakoniczny. Jako że […]

  • Dlaczego powinniśmy pisać zgodnie z obowiązującą ortografią

    Autor: Tomasz Powyszyński Pamiętacie, jak w szkole podstawowej, w chwili gdy zaczął do nas docierać ogrom zasad ortograficznych, przez głowę przeszła myśl, że po co w ogóle ta cała ortografia? Po co są jakieś dziwne zasady, skoro chór, hór, chur czy hur brzmią tak samo (przynajmniej teraz, bo dawno temu każdy z tych wyrazów wymawiany byłby w nieco inny sposób […]

  • O redagowaniu dialogów raz jeszcze

    Ostatnio w komentarzach pod wpisem Jak pisać dialogi? Praktyczne porady wywiązała się interesująca dyskusja z Panią Anią. Jedną z poruszonych kwestii był problem z następującym fragmentem wypowiedzi: – Gdzieś była ławka! – przypominał sobie gorączkowo. – Wiem! – (I) poszedł przed siebie. Czytelniczka następująco skomentowała powyższe zdanie, poruszając przy tym kilka kwestii: Czy „I” winno być napisane dużą czy małą […]

  • Kult mowy ojczystej, cz. II

    Publikujemy drugą część artykułu Tomasza Powyszyńskiego nt. o. Jacka Woronieckiego i jego poglądów dotyczących uprzywilejowanej pozycji języka polskiego w nauczaniu dzieci i młodzieży. Pierwsza część tutaj. Autor: Tomasz Powyszyński Kolejnym elementem kształtowanym przez naukę języka ojczystego jest wyobraźnia. Celem będzie tu jej okiełznanie – panowanie nad nią. Zdarza się, że wyobraźnia ucznia pracuje powoli, wtedy nauczyciel, zdaniem o. Woronieckiego, powinien […]

  • Powyszyński: Kult mowy ojczystej, cz. I

    Dziś Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. Z tej okazji publikujemy pierwszą część artykułu Tomasza Powyszyńskiego pt. „Kult mowy ojczystej”, który przedrukowujemy – za zgodą współpracującego z nami na stałe autora – z miesięcznika „Goniec Wolności”. Jutro opublikujemy drugą część tekstu. Autor: Tomasz Powyszyński Z tego, że język ojczysty, w naszym przypadku polski, jest ważny, zdajemy sobie sprawę chyba wszyscy. Nikt nie […]

  • Dlaczego korekta jest zawsze potrzebna?

    Poniższy demotywator (oprócz kilku innych rzeczy) pokazuje, jak ważne jest, by przed opublikowaniem jakiegoś tekstu – niezależnie co to jest za tekst i w jakim celu się go podaje do publicznej wiadomości – ktoś drugi rzucił na niego okiem. Większość poniższych błędów można by spokojnie wyłapać, gdyby ktoś ze współpracowników tylko popatrzył, co ktoś inny wywiesza. W każdym razie błędy […]

  • O zdaniach współrzędnie złożonych

    Istnieją w języku polskim konstrukcje składniowe zbudowane z wielu wypowiedzeń składowych. Tworzy się je wtedy, gdy ktoś chce wyrazić kilka myśli w jednym zdaniu. Takie wypowiedzenie, które składa się z co najmniej trzech zdań składowych, nazywa się wypowiedzeniem wielokrotnie złożonym. Wyróżniamy w nim wypowiedzenie główne oraz poboczne, które łączą się w stosunku współrzędnym lub podrzędnym. Do wypowiedzeń składowych zaliczyć trzeba […]

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  3. Nazwy sakramentów poza Eucharystią piszemy małą literą. Na zaproszeniu wolno nam pewnie napisać ze względów uczuciowych wielką literą, ale i…

  4. Witam, napisalam w zaproszeniu: zapraszam na bierzmownie mała litera slowo bierzmowanie, czy to straszne "fo pa"? Pozdrawiam :)

  7. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  8. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  9. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  10. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  13. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  15. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

Archiwa

kwiecień 2024
N P W Ś C P S
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
282930  

Nasze nagrania

Polecane strony