• Małgorzata Kubicz: Słów kilka o wypracowaniu maturzysty i nie tylko

    Umiejętność tworzenia własnego tekstu jest kompetencją równie ważną, jak umiejętność czytania ze zrozumieniem. Oba te elementy edukacji są celami, do których nauczyciel powinien dążyć w swojej pracy z uczniem już od najmłodszych lat nauki szkolnej. Począwszy od klasy czwartej szkoły podstawowej dzieci uczą się pisać teksty kierowane do różnych adresatów i o różnych celach w różnorodnych prostych formach. Uczniowie powinni […]

  • Z jakich słowników korzystać?

    Poniżej prezentujemy listę słowników za pomocą których, można samodzielnie rozstrzygnąć przynajmniej dużą część językowych dylematów. E-słowniki i strony internetowe Jako że działamy w sieci, pierwszeństwo musimy przyznać ważnym stronom i słownikom internetowym. Przede wszystkim polecam słowniki PWN-owskie: Słownik ortograficzny: http://so.pwn.pl/ Słownik języka polskiego: http://sjp.pwn.pl/ Uniwersalny słownik języka polskiego: http://usjp.pwn.pl/ (najbardziej szczegółowy, jednak dostęp do poszczególnych haseł jest płatny).

  • Małgorzata Kubicz: Współczesna edukacja a język młodzieży

    Niniejszy artykuł autorstwa Małgorzaty Kubicz otwiera obiecany w „Notce wstępnej” cykl dotyczący języka dzieci i młodzieży. Autorka – filolog polski – w poprzednim roku szkolnym pracowała w jednej z rzeszowskich szkół, m.in. przygotowując młodzież do matury z języka polskiego. Poniższy tekst jest przede wszystkim owocem jej obserwacji okiem praktyka. Temat wypracowań spychany jest na dalszy plan w pracy dydaktycznej z […]

  • „Za pomocą” czy „przy pomocy” – która forma jest poprawna?

    Baza informacji prawie gotowa, więc możemy teraz zająć się konkretami i rozstrzygać poszczególne językowe dylematy, na jakie natrafiamy w codziennym życiu. Sądzę, że pytanie postawione w tytule zadaje sobie wiele osób. Przyznam, że i ja miałem z tym problem. Po sprawdzeniu w źródłach okazało się, że… obie formy są poprawne, tyle że nie zawsze. Owe wyrażenia przyimkowe mają bowiem różne […]

  • Składnia porównań

    Pytanie, czy postawić przecinek w zdaniach z wyrazami ‘jak’, ‘jakby’ czy ‘jak gdyby’ należą do najtrudniejszych z dziedziny interpunkcji. Poniżej przedstawiamy ogólne zasady, których znajomość przyczyni się bez wątpienia do bardziej świadomego rozstrzygania tego typu językowych dylematów. ‘Jak’ na początku pełnych zdań Bez wątpienia najmniejszy problem jest wówczas, gdy wyraz ‘jak’ występuje na początku pełnych zdań. Np. Pochwycił ubranie, jak […]

  • Podstawowe zasady interpunkcji

    Można nauczyć się dobrze pisać, nie popełniać błędów ortograficznych, używać właściwych połączeń wyrazowych, opanować fleksję i frazeologię. Jednak najtrudniejsza do wyuczenia wydaje się interpunkcja. Zwłaszcza że w wielu przypadkach to, czy w danym miejscu postawimy przecinek, zależy w dużej mierze od interpretacji. Pomimo to, można wskazać zespół najbardziej podstawowych zasad interpunkcyjnych. I właśnie temu zagadnieniu poświęcimy dwa wpisy. Rozpocznijmy od […]

  • Nazwiska obce. Kiedy stawiamy apostrof?

    Pisownia nazwisk obcych to temat niezwykle rozległy. Naszym celem nie jest omówienie go w całości (odsyłamy do słowników ortograficznych), niemniej pokusimy się o zaprezentowanie kilku podstawowych zasad, skupiając się na tym, co sprawia najwięcej problemów, czyli na kwestii tego, kiedy stawiamy apostrof. Użycie apostrofu Najogólniej rzecz ujmując, o tym, czy w dopełniaczu i kolejnych przypadkach stawiamy apostrof (są to zresztą […]

  • Poprawne i niepoprawne formy zapisu daty. Liczebnik porządkowy

    Prawdopodobnie jest to temat najbardziej nietypowy w naszej Bazie informacji, jednak zdecydowałem się go zamieścić właśnie tutaj, gdyż niestety w tekstach pisanych częściej można się spotkać z błędną niż z poprawną formą zapisu daty. Sądzę, że największy kłopot sprawia piszącym kropka, która rzekomo powinna się pojawiać po liczebniku porządkowym. Jest to niewątpliwie jakaś naleciałość m.in. z języka niemieckiego, w którym […]

  • Użycie łącznika

    Często można się spotkać z nadużywaniem łącznika. Innym razem znów tu gdzie stać on powinien – wcale go nie ma. Zacznijmy jednak od tego, czym w ogóle jest łącznik i czym różni się on od półpauzy, z którą często jest mylony. Mówiąc najkrócej łącznik (inaczej dywiz) jest znakiem ortograficznym. Kiedy go zabraknie, gdy zamiast go postawić wyrazy rozdzielimy lub – […]

  • Pisownia łączna i rozdzielna cząstek -by, -bym, -byś

    Oto czwarty i ostatni (przynajmniej na razie) wpis bazowy dotyczący pisowni łącznej i rozdzielnej. Tym razem zajmiemy się często używanymi, a sprawiającymi nam niejednokrotnie trudności zakończeniami wyrazów z cząstkami -by, -bym, -byś etc. Tradycyjnie zaczniemy od tych przypadków, gdy wyrazy z ww. cząstkami piszemy łącznie, a następnie przejdziemy sytuacji, gdy piszemy je rozdzielnie. Pisownia łączna cząstek -by, -bym, -byś z […]

  • Wyrazy z przedrostkami

    Dziś akurat nasz temat jest wyjątkowo łatwy, bo obowiązuje tutaj tylko jedna zasada: wyrazy z przedrostkami piszemy łącznie. Nie pozostaje nam więc nic innego, jak wymienić owe przedrostki oraz wskazać jeden wyjątek. Za e-słownikiem języka polskiego dopowiedzmy (właśnie użyłem przedrostka do-) jeszcze, że przedrostek to «cząstka słowotwórcza wyrazu znajdująca się przed jego rdzeniem lub jedna z paru cząstek poprzedzających rdzeń […]

  • Połączenia z liczebnikami „pół” i „ćwierć”

    Liczebniki „pół” oraz „ćwierć” piszemy łącznie, gdy są one elementami wyrazu złożonego. W kilku innych wypadkach piszemy je jednak rozdzielnie. Na początek zajmijmy się liczebnikiem „pół”. O liczebniku „ćwierć” będę jedynie wzmiankować na końcu, ponieważ zasady jego pisowni są bardzo podobne do częściej używanego – „pół”. Pisownia łączna liczebnika „pół” „Pół” piszemy łącznie z następującym po liczebniku wyrazem, gdy jest […]

  • Pisownia łączna i rozdzielna partykuły „nie”

    Dziś kolejny wpis bazowy. Zajmiemy się pisownią partykuły „nie”. Najpierw podam przypadki, kiedy piszemy ją łącznie z wyrazem następującym po niej, a potem wskażę te sytuacje, gdy należy ją napisać osobno. Pisownia łączna partykuły „nie”: z rzeczownikami (np. niemuzułmanin, nieteolog); z przymiotnikami (np. niestary, niekochany) – w przypadku przymiotników rozpoczynających się dużą literą stosujemy dywiz (np. nie-Szekspirowski, nie-Boży);

  • Mała litera

    Zanim wskażę konkretne przykłady, kiedy rozpoczynamy wyraz małą literą, zacznijmy od uwagi – choć oczywistej, to jednak ważnej – że przede wszystkim małej litery używamy wszędzie tam, gdzie nie używamy wielkiej litery. W gruncie rzeczy wystarczy więc znać reguły dotyczące użycia tej ostatniej, by poprawnie używać również litery małej. Istnieje jednak kilka przypadków stosowania małej litery, na które warto zwrócić […]

  • Wielka litera

    W kolejnych trzech wpisach zajmiemy się użyciem wielkiej i małej litery. Dwa pierwsze – będą wpisami bazowymi. Podam w nich, w jakich sytuacjach słowniki języka polskiego nakazują stosowanie wielkiej (dziś) oraz małej litery (w następnym poście). W trzecim – wskażę przykładowe sytuacje, gdy popełniamy w tym względzie błędy oraz kilka takich, które rodzą najwięcej wątpliwości. Oto wszystkie najważniejsze przypadki, kiedy […]

  • Czy pytanie „dlaczego?” wolno zastąpić skróconym – „czemu?”

    Mieliśmy zacząć od tworzenia naszej bazy i omówienia kwestii wielkiej litery. Pod ostatnim wpisem Robert z Częstochowej zadał jednak pierwsze pytanie od Czytelnika. Nie widzę problemu, by notki „bazowe” przeplatać odpowiedziami na pytania, zwłaszcza gdy nie wymagają one szczególnie skomplikowanego wywodu. Oto pytanie Roberta z Częstochowej: Od jakiegoś czasu zaczęło mnie razić (pytanie do Was: czy słusznie?) używanie zamiast pytania […]

  • Notka wstępna, czyli o czym i dla kogo jest ten blog

    Jak pisałem ostatnio, gdy posługujemy się językiem polskim, co rusz mamy jakiś twardy orzech do zgryzienia. Blog „Językowe Dylematy” powstaje właśnie po to, by pomóc Państwu choćby niewielki ułamek owych wątpliwości rozstrzygnąć. W poprzedniej notce obiecałem, że na samym początku przedstawię zasady funkcjonowania bloga i zaproponuję formułę zadawania pytań. Napiszę również, czym będziemy zajmować się w poszczególnych notkach oraz do […]

  • Notka przedwstępna, czyli językowe dylematy na każdym kroku

    1 września 2010 – dzieci i młodzież ruszają do szkoły, a my ruszamy z nowym blogiem. I to z blogiem – jakby nie patrzeć – co nieco powiązanym z tematyką szkolną, a ściśle rzecz biorąc z działem języka polskiego, jakim jest językoznawstwo. Swoją drogą, w obecnych programach nauczania językoznawstwo traktowane jest po macoszemu. Tym częściej mamy językowe dylematy i tym […]

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  15. Witam serdecznie, mam pytanie: czy słowa wzruszająco naiwny (skoro się przecież chyba nie wzrusza, czyli jest złośliwy) psychologa do pacjenta…

Archiwa

wrzesień 2024
N P W Ś C P S
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
2930  

Nasze nagrania

Polecane strony