Strona główna » Archiwum dla marzec 2011
Miesiąc: marzec 2011
-
Żuraw oraz żóraw i inne dylematy z historii języka
Kilka dni temu na naszej stronie zostało zadane następujące pytanie: Witam serdecznie! Mam dylemat językowy, którego rozwiązania próżno szukać w dzisiejszych słownikach. W końcówce lat sześćdziesiątych byłam uczennicą szkoły podstawowej i pamiętam, że uczono mnie wówczas o dwóch żurawiach. Ptaki- to żurawie, natomiast skrzypiący przy studni- to żóraw. Wydaje mi się też, iż wtedy był jeden łabądź a dopiero śpiew […]
-
Uczniowie za mało czytają i za mało piszą tekstów własnych. Wywiad
Z Anną Sitko-Ciupak, nauczycielką języka polskiego w Zespole Szkół nr 2 w Rzeszowie na temat językowej świadomości uczniów rozmawia Małgorzata Kubicz. Małgorzata Kubicz: Jaką uczniowie posiadają świadomość językową, czy przykładają się do tego, jak mówią w różnych sytuacjach językowych, w zależności od tego, z kim rozmawiają? Anna Sitko-Ciupak: Poprawność językowa wypowiedzi uczniowskich zależy przede wszystkim od tego, czy wypowiadają się […]
-
Zapomniałem oddać ci kolczyków/kolczyki
Niedawno jedna z bliskich osób dała mi do rozstrzygnięcia szalenie interesujący dylemat językowy. Czy poprawne jest zdanie: Zapomniałem oddać ci kolczyków czy raczej Zapomniałem oddać ci kolczyki? Być może komuś wyda się, że jest to rzecz bardzo łatwa do rozstrzygnięcia i już intuicyjnie potrafi wskazać, która forma jest poprawna, ale mimo wszystko uważam to za problem bardzo interesujący, bo dotyczący […]
-
Nie niedbały, nie-niedbały czy nieniedbały?
Otrzymaliśmy dzisiaj następujący list z zapytaniem: Szanowni Państwo, miałam dziś przyjemność odwiedzić Państwa witrynę internetową. Poszukuję odpowiedzi na pytanie: jak zapisać partykułę „nie” z przymiotnikiem, który już jest zaprzeczony? Podaję cytat, którego dotyczy pytanie: „Dzielny mężczyzna mówi szczerze i otwarcie, zachowanie się jego jest niewymuszone, ale też i nie/niedbałe”. (zapisałam z ukośnikiem, bo nie wiem, jak powinno być to zapisane; […]
-
Związek rządu. Związek przynależności
O związkach zgody możesz przeczytać tutaj. Poniżej zamieszczamy informacje na temat związków rządu i związków przynależności. Związki rządu Są to takie konstrukcje, w których wyraz określany narzuca formę gramatyczną przypadka lub bezokolicznika wyrazowi określającemu, np. słucham muzyki, rządzę drużyną, sprzeciwiam się niesprawiedliwości.
-
Co sądzicie o formie „do niepokonania”?
Wywiad i obserwacja napotykały często na trudności do niepokonania. Jeden z naszych Czytelników zapytał, co sądzimy na temat zwrotu do niepokonania. Zdanie, które zacytowałem, pochodzi z książki z 1923 roku (którą podsunął nam Pytający). Forma więc wydaje się być archaiczna.
-
Pierwszego lutego czy pierwszy lutego?
Otrzymałem dzisiaj następujący list z zapytaniem: Witam Pana: Mam pytanie odnośnie dat. Czy poprawna data to: pierwszego lutego czy pierwszy lutego? czy zależy to od kontekstu np. Dziś jest + mianownik: pierwszy + dopełniacz: lutego urodziłam się + dopełniacz: pierwszego lutego Nie wiem, która forma jest prawidłowa. dziękuje z góry [dane osobowe do wiadomości redakcji]
-
Związki zgody
Są to takie związki wyrazowe, w których składniki podrzędne (określające) muszą się upodobnić do nadrzędnych (określanych) pod względem wszystkich cech gramatycznych. To, ile jest tych cech i jakie to są cechy, zależy od tego, do jakich części mowy należą poszczególne składniki związku oraz od konkretnych właściwości gramatycznych każdego z nich.
-
Wielki Post czy wielki post?
To tylko pozornie oczywiste pytanie, choć my – katolicy przyzwyczailiśmy się do zapisu Wielki Post tak bardzo, że inny wydaje nam się niedopuszczalny. Przy okazji odpowiemy sobie również na pytanie dotyczące stricte dnia dzisiejszego: Środa Popielcowa czy środa popielcowa? Na początek krótko napiszę, kto takie kwestie rozstrzyga. Otóż istnieje specjalna Komisja Języka Religijnego Rady Języka Polskiego. I właśnie ta komisja, […]
-
„Tą samą” czy „tę samą”?
O ile najczęściej nie mamy problemu z zapisem takich form jak tę książkę, o tyle gdy między formą biernika od wyrazu ten, ta stoi wyraz kończący się na -ą, zaczynają się dylematy. Spotykam się czasem z poglądem, że wybór formy tę lub tą zależy od wyrazu stojącego po niej, czyli jedyną poprawną formą byłoby tą samą. Ale nie jest to […]
-
Dopełnienie
Część zdania, która stanowi uzupełnienie treści czasownika, przymiotnika i czasami przysłówka. Występuje w rzeczowniku lub zaimku w przypadku zależnym, a także w czasowniku w bezokoliczniku. O tym, w jakiej postaci gramatycznej występuje, decyduje wyraz nadrzędny, czyli określany, rządzący.
-
Orzeczenie proste
Orzeczeniem prostym jest forma osobowa czasownika, połączona bezpośrednio z podmiotem, np. Malarz maluje; Statek wpłynął do portu; Słońce świeci. Orzeczenie przejmuje tu od podmiotu cechy gramatyczne (liczbę i osobę). W czasie przeszłym i w trybie warunkowym orzeczenie ma końcówkę rodzajową, która również jest uzgodniona z podmiotem, np. Samochód przyspieszył; Sportowcy odpoczywają; Oni pomogli głodującym; Koleżanka dostała nagrodę.
Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.
Zadaj pytanie językowe!
Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.
Kategorie
- Baza informacji (47)
- Ciekawostki językowe (94)
- Językowe dylematy (108)
- O stronie (13)
- Odpowiedzi na pytania (179)
- Poradnik maturzysty (5)
- Tak pracujemy (11)
- Teksty publicystyczne (86)
Polub nas!
Najnowsze komentarze
Dzień dobry , czy tytuły wierszy np. w tematach lekcyjnych, zapisujemy w cudzysłowie? Z poważaniem Katarzyna Słomska
[…] Zobacz wpis na podobny temat:Duarte Brandão. Jak odmieniać przez przypadki […]
Akurat ten temat został już omówiony na naszej stronie, więc odsyłam do konkretnego wpisu: tutaj.
Witam serdecznie, jeżeli jest to możliwe chciałbym uzyskać odpowiedź na następujące pytanie: Jaki jest zapis liczebników w nazwach własnych -…
Na podstawie uwag pozostawionych w poniższych komentarzach oraz po sprawdzeniu stanu faktycznego ciekawostka nr 4 została zmodyfikowana, ponieważ w pierwotnej…
Dwa rodzaje żeńskie (a dokładniej: niemęskoosobowe) to kobiety i psy, a dokładniej: szły i szły (te kobiety i te psy).…
„pomimo dwóch rodzajów żeńskich” Gdzie te dwa rodzaje żeńskie? Ja w Pańskich przykładach wszędzie widzę jeden. Wolański też to podkreśla:…
No ale w tym, co Pan napisał, nie ma mowy o żadnym wyjątku. Po prostu językowa logika. Skoro tak, to…
Wg gramatyki istotny dla zaliczenia rzeczownika do rodzaju jest test zaimkowy w bierniku liczby mnogiej. Tylko rzeczowniki męskoosobowe mają tam…
Żebym miał jasność, proszę mi powiedzieć, czy wg Pana dobrze to interpretuję. Napiszemy: kobieta i psy szli wróżka i wilkołaki…
Hmmm… dał mi Pan do myślenia. Pozdrawiam noworocznie! :-)
Bzdura, Panie Pawle! Oto rozszerzony komentarz Wolańskiego z 2022 roku: "Orzeczenie w formie męskoosobowej obowiązuje wówczas, gdy jednym składnikiem podmiotu…
Ja bym zapisał: dobre golonki mają w U Kachny lub dobre golonki mają u Kachny :-)
Ale prof. Bańko w tej odpowiedzi mówi o nieco innej kwestii, a o tę nas interesującą jedynie delikatnie zahacza i……
Tagi
blog błędy językowe ciekawostki cytat czasownik dialogi dla autorów dziecko fleksja frazeologia historia języka imiona interpunkcja językowe dylematy język polski kultura języka liczebnik liczebniki mała litera Małgorzata Kubicz mylenie znaczenia wyrazów nauka języka nazwiska nazwy geograficzne nazwy miejscowości nazwy własne odmiana nazwisk odmiana przez przypadki ortografia orzeczenie pisownia rozdzielna pisownia łączna prawo przecinek przyimek półpauza rzeczownik skrótowce składnia spójnik wielka litera zaimek zmiany znaczenia wyrazów związek rządu związki frazeologiczne
Ostatnie wpisy
- Czy odmieniamy portugalską nazwę miejscowości Batalha 23 stycznia 2025
- Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (94) – zamknięcie cyklu 29 grudnia 2024
- Wypowiedź jednego bohatera rozdzielona długimi wstawkami narratora 23 października 2024
- Złota polska wspinaczkini – to brzmi dumnie 7 sierpnia 2024
- Bariera krew–mózg – dlaczego długa kreska pomiędzy wyrazami 6 czerwca 2024
- Zmiany w ortografii 2026. Zmiana w pisowni z cząstką -bym, -byś, -by – pytanie czytelnika 28 maja 2024
- Jak zapisywać wyraz „szczerze?” wpleciony w zdanie 7 maja 2024
- Do czego służyły pozostałe wózki? Przecinek zmienia znaczenie 17 kwietnia 2024
- Nie lubię określenia „gamingowe”. Dlaczego nie po prostu „growe”? 7 kwietnia 2024
- Wydzielenie imienia przecinkiem. Kiedy jest konieczne? 21 marca 2024
- Znaki diakrytyczne w zapożyczeniach. Czy w tekstach polskich można je pomijać? 12 marca 2024
- Ten błąd językowy popełnia większość z nas 29 lutego 2024
- Jak zapisywać zwroty, w których drugie słowo ma zdyskredytować pierwsze (np. miłość i szmiłość) 20 lutego 2024
- Radczyni czy radcowa? Jak określać żonę radcy? 18 stycznia 2024
- Łanszotowanie. Udział w projekcie Onet Posty 7 grudnia 2023
Archiwa
Nasze nagrania
Polecane strony
- Edytom.pl – strona firmowa Tomasza Powyszyńskiego (redakcja, korekta)
- Okiem teologa – stary blog Pawła Pomianka
- Strona Marty Kwaśnickiej – blog o kulturze
- Słownik języka polskiego PWN
- Tolle.pl Księgarnia internetowa
Jeśli mówimy o zapisie ręcznym, długopisem, cudzysłów będzie konieczny, ponieważ – w przeciwieństwie do zapisu komputerowego – nie ma opcji…