Strona główna » Archiwum dla Tomasz Marek » Strona 3
Autor: Tomasz Marek
-
Wielkie litery w nazwach nieoficjalnych
O tym jak pomarańczowy sfaulował niebieskiego, przez co Pomarańczowi przegrali. Dostaliśmy pytanie o pisownię takich nazw, jak: „Kocioł Czarownic” (chodzi o Stadion Śląski), „Złota Jedenastka” (mowa o reprezentacji Węgier z lat 1950–1954), „rycerze wiosny” (określenie nadane piłkarzom ŁKS-u), „Pomarańczowi” (reprezentacja piłkarska Holandii). Pierwszy wątek dotyczy nazw obiektów budowlanych i klubów sportowych. Nazwy te, choćby nieformalne, piszemy od wielkich liter. Jeśli […]
-
Odmiana nazwisk dwuczłonowych. Saryusz-Wolski
Jan Grzenia w Poradni PWN tak wyjaśnia reguły: 1) Każdy człon dwuczłonowych nazwisk żeńskich, który w mianowniku kończy się na -a, odmieniamy, np. o Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. 2) Każdy składnik dwuczłonowych nazwisk męskich również odmieniamy, chyba że pierwszy człon jest nazwą dawnego herbu lub przydomka, np. o Pobóg-Malinowskim. Za drem Tomaszem Korpyszem (UKSW, UW): Zgodnie z dawną tradycją człon pierwszy powinien pozostać […]
-
Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (40)
Oto ostatnia w tym roku porcja ciekawostek. Opracował je Tomasz Marek. 1. Czy wiesz, że… wołacz rzeczowników mysz, rzecz, klacz… nie brzmi *myszo!, *rzeczo!, *klaczo!, jak niektórzy mogą sądzić, a myszy!, rzeczy!, klaczy!? Zarówno w liczbie mnogiej, jak i w liczbie pojedynczej! Tak więc, gdy usłyszymy koleżankę wołającą: Myszy! Myszy!, to musimy patrzeć, co robi. Jeśli stoi na krześle, to […]
-
Istna sodoma i gomora! O frazeologizmach fraz kilka
Podobnie jak pan Jourdain mówił prozą, nic o tym nie wiedząc, tak my wszyscy mówimy frazeologizmami, często nie zdając sobie z tego sprawy. Skutki tego faktu są pozytywne, ale niosą zagrożenia. Najpierw wymienię pozytywy: Nasza mowa jest żywa i ciekawa; przyciąga uwagę słuchaczy. Skrótowo komunikujemy złożone treści, korzystając ze wspólnego zasobu kulturowego. Zagrożeń jest więcej: Ryzykujemy niezrozumienie na skutek różnicy […]
-
Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (39)
Oto kolejna porcja ciekawostek. Opracował je Tomasz Marek. 1. Czy wiesz, że… zestawienie święty mikołaj pisze się małą literą, jeśli nie chodzi o konkretnego świętego, np. „Wynajął świętego mikołaja”, „Tata przebrał się za świętego mikołaja”, „Przed świętami na ulicach i w supermarketach pojawia się mnóstwo świętych mikołajów”? Za orzeczeniem RJP z 7 maja 2004 r. Nie zgadza się z tym […]
-
Legiony, chłopcy i drzewca
Zagadkowa (również gramatycznie) Szara piechota Któż nie zna pieśni legionowej Szara piechota! Ejże! Czy na pewno jest to pieśń legionowa? O jej pochodzenie i historię spierano się już w 1935 roku. Podobno pierwowzorem tekstu był wiersz (z roku 1914 lub 1915 – data jest sporna) Ułani Beliny [6] (Władysław Belina był dowódcą 1 Pułku Ułanów Legionów Polskich w latach 1914–1917) […]
-
Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (38)
Oto kolejna porcja ciekawostek. Październikowe, podobnie jak poprzednie, opracował Tomasz Marek. 1. Czy wiesz, że… rzeczowniki glanc oraz glans istnieją równolegle i znaczą to samo: połysk? Zatem buty można i glancować, i glansować, choć niektóre słowniki sprzeciwiają się tej pierwszej formie – prof. Bańko nazywa to „zaleceniem” w odróżnieniu od normy językowej, która tego nie zabrania. http://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/glansowac-glancowac;679.html 2. Czy wiesz, że… […]
-
Jakby czy jak by
W poprzednim opracowaniu To i by – kiedy razem, kiedy osobno pojawiło się zdanie przykładowe: …jakby pleksi była wygrawerowana na CNC, toby jeszcze ładniej to wyglądało. w którym zapis słowa jakby może budzić wątpliwości – razem czy osobno? Ci, którzy przeczytali To i by – kiedy razem, kiedy osobno, domyślają się, że zależy to od kwalifikacji wyrazu jak do kategorii […]
-
Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (37)
Na koniec miesiąca zwyczajowo ciekawostki. We wrześniu już po raz drugi przygotował je nasz stały współpracownik Tomasz Marek. 1. Czy wiesz, że… przysłówki opodal i nieopodal znaczą obecnie to samo (są synonimami), czyli „w pobliżu, niedaleko od”? A jeszcze niedawno (Krasicki, Kraszewski, Sienkiewicz) słowo opodal było antonimem nieopodal, bo znaczyło „daleko”. Na dodatek przysłówek nieopodal kiedyś pisano rozdzielnie (*nie opodal), […]
-
To i by – kiedy razem, kiedy osobno
Wg SJP PWN cząstki –bym, –byś, –by, –byśmy, –byście pisze się łącznie z następującymi kategoriami wyrazów: 43.1. Z osobowymi formami czasowników 43.2. Z osobowymi formami czasowników użytymi w funkcji bezosobowej 43.3. Z partykułami 43.4. Z większością spójników 43.5. W wyrazach porównawczych Pisownia wyrażenia to z by może być łączna (toby, tobym, tobyś, tobyśmy, tobyście) lub rozdzielna (to by, to bym, […]
-
Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (35)
Na koniec miesiąca tradycyjnie nasze ciekawostki. W tym miesiącu przygotował je nasz stały już współpracownik Tomasz Marek. 1. Czy wiesz, że… czasownik wybuchnąć może w czasie przeszłym przybrać dwie formy: – wybuchnął/wybuchnęła – jeśli mamy na myśli stan osoby (wybuchnął śmiechem), – wybuchł/wybuchła – jeśli opisujemy wybuch rzeczy (bomba wybuchła o 14:30)? http://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/wybuchnac;15713.html 2. Czy wiesz, że… rzeczownik marsz ma […]
-
Zwroty adresatywne w powieści archaizowanej… – dokończenie
(Przeczytaj pierwszą część opracowania) Linki do źródeł znajdują się na końcu pierwszej części opracowania Część III Orzeczenie w zwrotach adresatywnych W stosunkach z grupy 1a stosowano następujące formy orzeczenia (od najbardziej poufałej do najpokorniejszej): Jak sobie życzysz, Miłościwy Panie. (2 os. l. poj.) Jak sobie życzycie, Miłościwy Panie. (2 os. l. mn.) Jak Miłościwy Pan raczy sobie życzyć. (3 os. […]
-
Zwroty adresatywne w powieści archaizowanej… – cz. I
Prolegomena Poniżej przedstawiam wynik moich dociekań, których powodem była dyskusja z p. Pomiankiem (po prawdzie, to ja gardłowałem, a p. Pomianek raczył się dystansować) wywołana pytaniem p. Gunnara: Czy w powieści historycznej w dialogach między sługą a królem zwrot adresatywny sługi wobec władcy „Panie/panie” (np.: – Jak sobie życzysz, Panie/panie – odparł podczaszy) należy pisać dużą literą (Panie) czy małą (panie)? […]
-
Nazwy wyrobów i marek – kiedy wielka, kiedy mała litera
Christoph napisał ostatnio następujący post: Prof. Bańko wyjaśnił na innym forum (Korpus Językowy) poprawne pisanie anglojęzycznej nazwy: Jack Daniel’s. Piszemy więc prawidłowo: Kupił butelkę Jacka Daniel’sa. Nie rozwiewa to jednak do końca moich rozterek, jeśli w sformułowaniu powyższym brak słowa butelka. I tak: ”Nalał sobie pół szklanki Jacka Daniel’sa.” czy też ”Nalał sobie pół szklanki jacka daniel’sa.”? Intuicyjnie optowałbym za […]
-
Budynek trzylokalowy czy trójlokalowy?
Oto pytanie zadane przez p. Agnieszkę oraz odpowiedź udzielona w naszym imieniu przez p. Tomasza Marka. Dzień dobry, Zwracam się z pytaniem, które nurtuje mnie od dłuższego czasu. W mojej pracy używamy zwrotów określających ilość lokali mieszczących się w projektowanym obiekcie. O ile z wersją budynków jednolokalowych, jak i dwulokalowych pisanych łącznie, co także wydaje mi się błędne, już spotkałam […]
-
Tomasz Marek: Liczebniki porządkowe
Esej napisany na podstawie kwerendy źródłowej pod wpływem wyraźnej zachęty p. Pomianka Przytoczone poniżej zasady rządzące słowotwórstwem liczebników porządkowych nie znajdują (poza jednym przypadkiem w (2)) oponentów w zakresie ich brzmienia. Powołują się na nie nawet ci językoznawcy, którzy, jak to wykażę w swoim wywodzie, nie rozumieją ich i w konsekwencji nie stosują ich właściwie. Liczby w nawiasach kwadratowych odnoszą się […]
Zadaj pytanie językowe!
Kategorie
- Baza informacji (46)
- Ciekawostki językowe (91)
- Językowe dylematy (98)
- O stronie (13)
- Odpowiedzi na pytania (165)
- Poradnik maturzysty (5)
- Tak pracujemy (11)
- Teksty publicystyczne (83)
Polub nas!
Tagi
Ostatnie wpisy
- Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (91) 27 czerwca 2022
- Ile przecinków może być w zdaniu 31 maja 2022
- Łącznik to nie półpauza 26 kwietnia 2022
- Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (90) 29 marca 2022
- Nazwy wysp: kiedy wyspa wielką, kiedy małą literą 28 lutego 2022
- Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (89) 31 stycznia 2022
- Średnik to nie dwukropek 21 stycznia 2022
- Jak przebiega proces wydawniczy 28 grudnia 2021
- Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (88) 22 grudnia 2021
- Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (87) 29 listopada 2021
- Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (86) 31 października 2021
- Jak zapisywać nazwy jednostek wojskowych 14 października 2021
- Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (85) 28 września 2021
- Przecinek przed a 9 września 2021
- Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (84) 25 sierpnia 2021
Archiwa
N | P | W | Ś | C | P | S |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | 2 | |||||
3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 |
24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 |
31 |
Nasze nagrania
Strony
Polecane strony
- Edytom.pl – strona firmowa Tomasza Powyszyńskiego (redakcja, korekta)
- Okiem teologa – stary blog Pawła Pomianka
- Strona Marty Kwaśnickiej – blog o kulturze
- Słownik języka polskiego PWN
- Tolle.pl Księgarnia internetowa
Najnowsze komentarze