Emil Ruciński: Próbować zupę czy próbować zupy? Dotknąć ją czy dotknąć jej?

Dziś chciałbym rozwiązać dwa problemy językowe, z którymi prędzej czy później zetkną się osoby tworzące teksty, a także na przykład korektorzy. Warto więc to zapamiętać!

1. Jak napisać: próbować zupę czy próbować zupy?

Tu odpowiedź jest prosta: Czasownik próbować łączy się z dopełniaczem. Poprawna forma to: próbować zupy.

Wyjątkiem może być aktor, który np. przed spektaklem próbuje swoją rolę.

2. Jak napisać: dotknąć ją czy dotknąć jej?

Okazuje się, że można i dotknąć ją, i dotknąć jej, a wszystko zależy od tego, co rozumiemy pod tym zwrotem.

  • Gdy mamy na myśli dotknięcie psychiczne, wtedy czasownik dotykać łączy się z biernikiem, np.: Mój szowinistyczny dowcip ją dotknął.
  • Gdy mamy na myśli dotknięcie fizyczne, wtedy czasownik dotykać łączy się z dopełniaczem, np.: Odwróciłem się i przypadkowo jej dotknąłem.

Więcej o związku rządu napiszemy wkrótce.


12 odpowiedzi do „Emil Ruciński: Próbować zupę czy próbować zupy? Dotknąć ją czy dotknąć jej?”

  1. Tomasz Marek

    Nie tylko próbowanie roli jest wyjątkiem. Ogólnie wydaje się, że każde zastosowanie „próbować”, które może być zastąpione synonimem „poddawać testom”, łączy się z biernikiem. Nawet można „próbować zupę, czy po zamrożeniu jest jeszcze zdatna do spożycia”. Próbować samochód, próbować balon, próbować nową pracownicę… Tak więc reguła o łączeniu się z dopełniaczem nie jest taka ogólna, jak by się p. Rucińskiemu zdawało.

  2. Luiza

    Czy podobnie jak z „dotknąć” sprawa przedstawia się z „dosięgnąć” (dosięgnąć ją/dosięgnąć jej)?

    Pozdrawiam wiosennie.

    • Tomasz Marek

      Śmierć dosięgła jej dziecka, jej męża, itp. Osobę trzecią, rzecz.
      Śmierć dosięgła ją samą, itp. Osobę pierwszą.

  3. bz

    Jak narysować wykres następującego zdania:
    Gdy po kilku tygodniach pobytu w Dreźnie , gdzie rozmyśla , co będzie dalej z ojczyzną , z nim samym i towarzyszami, wpada M. w ten niezwykły , bo nawet jemu nie zdarza się to często , stan poetyckiego ducha , który można nazwać natchnieniem , rozpoczyna pisanie „Dziadów”.
    Proszę o pomoc.

    • Paweł Pomianek

      Po pierwsze, jestem bardzo ciekaw, jaki powyższe zdanie miałoby mieć związek akurat z tym wpisem.

      Po drugie, zaznaczam po raz kolejny: nie rozwiązujemy konkretnych zadań szkolnych. Proszę sobie wyobrazić, co pomyślałaby o prowadzących blog nauczycielka, gdyby znalazła u nas gotowe rozwiązanie zadanej przez siebie pracy.

      PS To zdanie jest naprawdę łatwe do rozrysowania. Wszystko jest dość klarowne. Życzę powodzenia!

  4. Paweł Pomianek

    Dziękujemy! Już poprawione. Dobrze, że Czytelnicy mają czujne oko i zwracają uwagę na błędy. Swoją drogą choć to pewnie literówka, to trzeba raczej zakwalifikować ten błąd jako ortograf. Przy okazji chciałbym zwrócić uwagę na inną literówkę, tym razem w komentarzu przedmówcy. Piszemy: „tę koszmarną literówkę”, a nie „tą” (formę „tę” dostosowuje się do rzeczownika, a nie do przymiotnika).

    Również pozdrawiam i jeszcze raz dziękuję!

    • Gaijin

      A Ty popraw tę okropną fleksję w „tą literówkę”. 🙂
      Wychodzę z założenia, że nie poprawia się kogoś, jeżeli samemu popełnia się gdzieś błąd.

      Pozdrawiam.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

  10. "Akademia Pana Kleksa" czy "Akademia pana Kleksa" - który tytuł jest poprawny?

Archiwa

styczeń 2011
N P W Ś C P S
 1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
3031  

Nasze nagrania