Wielki Post czy wielki post?

Julian Fałat – Popielec

To tylko pozornie oczywiste pytanie, choć my – katolicy przyzwyczailiśmy się do zapisu Wielki Post tak bardzo, że inny wydaje nam się niedopuszczalny. Przy okazji odpowiemy sobie również na pytanie dotyczące stricte dnia dzisiejszego: Środa Popielcowa czy środa popielcowa?

Na początek krótko napiszę, kto takie kwestie rozstrzyga. Otóż istnieje specjalna Komisja Języka Religijnego Rady Języka Polskiego. I właśnie ta komisja, która działa w porozumieniu z władzami kościelnymi, jest władna tego typu kwestie rozstrzygać. W roku 2005 r. Rada Języka Polskiego wydała dokument pt.: Zasady pisowni słownictwa religijnego (red. Renata Przybylska, Wiesław Przyczyna). Ta publikacja jest obecnie ostateczną instancją rozstrzygającą o poprawności elementów języka religijnego. Z niej skorzystamy również, odpowiadając na nasze dwa pytania.

Wielki Post czy wielki post?

W punkcie 4. na stronie 15. czytamy następujące wyjaśnienie:

Nazwy okresów liturgicznych piszemy w zasadzie małą literą, np. adwent, wielki post, okres wielkanocny (=okres pięćdziesiątnicy paschalnej), okres zwykły, oktawa, nowenna, dni kwartalne (=suche dni), triduum. Możliwe jest też użycie wielkiej litery ze względów religijnych w wypadku okresów: Wielki Post i Adwent, które w roku kościelnym należą do tzw. okresów mocnych, czyli szczególnie ważnych [pogrubienia w tekstach moje – PP].

Środa Popielcowa czy środa popielcowa?

Nieco inaczej jest z drugą z wymienionych nazw. W punkcie 2. na stronie 13. czytamy:

Urzędowe nazwy świąt piszemy wielką literą (wszystkie człony nazwy), np. Zwiastowanie, Nowy Rok, Boże Narodzenie, Objawienie Pańskie, Środa Popielcowa, Niedziela Palmowa, Wielki Czwartek, Wielki Piątek, Wielka Sobota, Wielkanoc, Zesłanie Ducha Świętego, Wniebowstąpienie, Wniebowzięcie, Boże Ciało.

Czyli, odpowiadając na pytanie: niekatolik napisze wielki post, a katolik (raczej) Wielki Post. Natomiast wszyscy napiszemy Środa Popielcowa.

Autor: Paweł Pomianek


4 odpowiedzi do „Wielki Post czy wielki post?”

  1. Iwona Kaczmarek

    Będę wdzięczna za rozwianie moich wątpliwości co do powyższych informacji. Wielki Czwartek, Wielki Piątek i Wielka Sobota – to nazwy świąt urzędowych?! Dlaczego w takim razie nie są w kalendarzach zaznaczone na czerwono jak inne święta? Rozumiem, że z wiadomych względów pisze się je wielkimi literami, ale to nie są święta. To samo jest z Popielcem… – dzień świąteczny? Dziwne. Jestem w stanie przyjąć wielką literę, bo zaczyna wielki post. Ale środa popielcowa wielkimi literami?

    • Paweł Pomianek

      Słuszną stawia Pani wątpliwość, bo faktycznie jest tutaj pewna dwutorowość pomiędzy nazewnictwem – nazwijmy to – urzędowym a językiem religijnym. A w zasadzie trójtorowość, bo jeszcze inna jest logika kalendarza. Mówiąc najprościej, chodzi tutaj o to, że w języku urzędowym takie utrwalone nazwy dni jak Wielki Czwartek czy Wielki Piątek są nazwami świąt. Proszę zajrzeć do poradni językowej PWN, w której omówiona jest właśnie kwestia, o którą Pani pyta: tutaj. A w zasadzie jest tam omówione to, co Pani już wie 🙂 Tak się urzędowo i słownikowo nazywają: nazwy świąt lub nazwy dni świątecznych. Podobnie jak np. Dzień Kota, Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego itp., choć to przecież też żadne święta i w kalendarzu na czerwono się ich nie oznacza. Gdyby patrzeć w ten sposób, to w zasadzie codziennie przypadałoby jakieś święto. Logika kalendarza jest zazwyczaj taka, by zaznaczać na czerwono dni urzędowo wolne od pracy (niekiedy z pewnymi wyjątkami). Jeszcze inna jest logika języka religijnego. Okresu Triduum Paschalnego (poza ostatnią dobą), ze względu na poważny, a wręcz smutny charakter, nie określamy dniami świątecznymi, nawet jeśli ranga tych dni jest w kalendarzu liturgicznym faktycznie wyższa niż inne dni, nawet świąteczne (jako przykład można podać przesuwanie świętowania Zwiastowania Pańskiego dopiero na czas po zakończeniu Oktawy Wielkanocy, jeśli zbiegnie się z którymkolwiek z dni Wielkiego Tygodnia).

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

  10. "Akademia Pana Kleksa" czy "Akademia pana Kleksa" - który tytuł jest poprawny?

Archiwa

marzec 2011
N P W Ś C P S
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728293031  

Nasze nagrania