Mnie, mi i akcent zdaniowy (wideo)

Dziś po raz pierwszy odpowiadam w nietypowej formie nagrania wideo, ponieważ pytanie dotyczy akcentu zdaniowego i trudno byłoby sensownie odpowiedzieć na nie w formie pisemnej.


Uwierz mnie – Uwierz mi.
Zauważmy, że w obu tych zdaniach akcent pada w innym miejscu. Jest tak, ponieważ zdania Uwierz mnie i Uwierz mi są zdaniami różniącymi się od siebie znaczeniem.

Zobacz:
Mnie czy mi – kiedy która forma?

PS Za pomoc w przygotowaniu materiału dziękuję mojemu bratu Arkadiuszowi.


12 odpowiedzi do „Mnie, mi i akcent zdaniowy (wideo)”

  1. Olek

    Proszę Pana, a czy jeżeli chodzi o zaimki „nasz/wasz/mój/twój”
    to czy np. zwracając się do załóżmy mamy czy mogę powiedzieć „to jest akt małżeństwa twój i taty” czy „wasz z tatą”? albo opowiadając komuś „to jest kot nasz z dziewczyną” czy „ten kot jest mój o mojej dziewczyny” – bo do tej pory używałem form „nasz z dziewczyną/ wasz z tatą” i teraz się zastanawiam , raczej są złe.
    Dziękuję!

    • Tomasz Marek

      „Nasz z dziewczyną” to tzw. pluralis maiestaticus. Jest to forma mająca na celu podkreślenie godności, dostojeństwa władcy (także: biskupa, rektora itp.), stosowana przez władców w odniesieniu do siebie lub przez innych w odniesieniu do władców feudalnych. W dzisiejszej polszczyźnie pluralis maiestaticus w zasadzie nie występuje, poza kontekstami humorystycznymi czy przykładami stylizacji.
      Gdybym usłyszał „kot nasz z dziewczyną”, pomyślałbym, że dziewczyna jest dodatkiem do kota i oboje są Twoją własnością, ale i tak nie jest to poprawna konstrukcja, co najwyżej żartobliwa stylizacja.
      Poprawne będą konstrukcje: „kot mój i mojej dziewczyny”, „nasz kot, mój i mojej dziewczyny”, „akt twój i taty”, „twój akt ślubu z tatą”.

    • Olek

      Proszę Pana, proszę się nie gniewać =) ale mam do Pana jeszcze jedno pytanie, chciałbym ułożyć to zagadnienie w logiczną całość. Pisze Pan, że formy „nasz z/wasz z” – to . pluralis maiestaticus. Ale przecież mówimy „My z mamą wracamy/My z kolegą idziemy do kina/ lub zwracając się do taty – czy wy z mamą pójdziecie do kina?” – czy Raczej należy UNIKAĆ tego „my/wy” i mówić ’ wracamy z mamą/ idziemy z kolegą/lub/ czy ty i mama pójdziecie?
      Z góry Panu dziękuję !

      • Tomasz Marek

        „My z mamą”, „my z kolegą” to formy poprawne. Wyrażają stosunek opiekuńczy wobec wymienionej osoby; wypowiadający się akcentuje w delikatny sposób swoją nadrzędną, przywódczą pozycję. Może (nie jestem w tej sprawie kompetentny) to pozostałości wspomnianego pluralis maiestaticus? Dlatego wypowiedzenie ze strony pracownika „my z panem dyrektorem…” może zostać odebrane jako spoufalenie. Analogicznie „wy z mamą” w zwrocie do taty wyraża większy szacunek niż „ty”, bo nawiązuje do słowiańskiej (i nie tylko) mowy grzecznościowej przez „wy” (polecam artykuł „Zwroty adresatywne…” na tym blogu). Alternatywą byłyby wypowiedzenia: „ja i mama wracamy…” lub nieco grzeczniejsze (ważniejsza osoba na początku) „mama i ja wracamy…”. Warto zastanowić się nad potrzebą takiego akcentowania swojej osoby; czy nie wystarczy powiedzieć: „wracam z mamą…” lub z większym szacunkiem: „wracamy z mamą…”? Podobnie wydaje się, że w zwrocie do taty „czy ty i mama…” zaimek „ty” jest niepotrzebnie akcentowany. Mogłoby mieć to uzasadnienie, gdyby z kontekstu wynikało, że tata jako osoba towarzysząca mamie jest przedmiotem szczególnego zainteresowania pytającego. We współczesnej polszczyźnie warto ograniczyć się do formy „czy pójdziesz z mamą…” (jeśli akcent pada na „pójdziesz”, bo np. ojciec się wymawia od towarzyszenia matce), albo „czy pójdziecie z mamą…” (gdy chodzi o wyjście obojga, bo np. rodzicom nie chce się wychodzić).
        Wg Musierowiczowej język polski nie lubi zaimków, a szczególnie jednego: „ja”. Zwroty „ja poszedłem” i „my poszliśmy” radzi zastępować przez „poszedłem”, „poszliśmy”.

      • miszka52

        Hmmm… Jakoś nigdy nie użyłabym takiej formy – kłamię cię. Źle mi brzmi. Raczej kłamię ci lub okłamuję cię. Bo chyba kłamie się komuś, a okłamuje kogoś. Ale może się mylę…

      • Tomasz Marek

        „Kłamię Cię”? Skąd Pan to wziął, p. Pomianek? Czy to jakiś regionalizm? Chyba, że Pan się pomylił i miało być „kłamię ci” – trochę dziwaczne, ale do przyjęcia.

        • Tomasz Marek

          W autouzupełnieniu: Można „mówić komuś” i „obmówić kogoś”. Jeżeli trzymać się analogii frazeologicznej kłamać=mówić [nieprawdę] (nie wiem, czy to jest uprawnione rozumowanie), to można „kłamać komuś” i „okłamać kogoś”. Wg tej analogii nie odwrotnie.

        • Tomasz Marek

          Wg Słownika Frazeologicznego P. M-N „kłamać komuś” jest niepoprawne (o orzeczeniach niepoprawności powszechnie stosowanych frazeologizmów mam zdanie niepochlebne). Poprawne jest „kłamać przed kimś”. Zbitki „kłamać kogoś” znane mi źródła nie znają.

  2. Mateusz Chomicki

    Wielki dzięki za wyjaśnienie tej – bardzo ważnej – kwestii, i za poświęcony trud, jaki musieli Państwo włożyć w utworzeniu tego wideo.

    Ja od zawsze byłem przekonany, że wyrażenia takie jak 'uwierz mi’, 'uwierz mnie’ znaczą to samo – są synonimiczne…

    Od siebie dorzucę dwa linki do poradni PWN odnoszące się do pozycji akcentowanej, a konkretnie chodzi tu o wyrażenia – kocham cię, kocham ciebie.
    http://poradnia.pwn.pl/lista.php?id=8378
    http://poradnia.pwn.pl/lista.php?id=2587

    Jeszcze raz dziękuję za wyjaśnienie tej kwestii
    Pozdrawiam

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

  10. "Akademia Pana Kleksa" czy "Akademia pana Kleksa" - który tytuł jest poprawny?

Archiwa

sierpień 2013
N P W Ś C P S
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
25262728293031

Nasze nagrania