Dwie postacie czy dwie postaci

Pod wpisem Mnie czy mi – kiedy która forma? p. Ania poruszyła następującą kwestię:

Jaka forma jest prawidłowa? Dwie postaci czy dwie postacie? Bo ostatnio spotykam się z pierwszą formą, a mam wrażenie, że powinna być druga.

Gratuluję doskonałego wyczucia!

Rzeczywiście ma Pani rację. Choć rzeczownik postać w mianowniku liczby mnogiej ma dwie formy: postacie oraz postaci, z liczebnikami dwa, trzy, cztery wolno używać wyłącznie tej pierwszej.

Oto fragment hasła postać z Nowego słownika poprawnej polszczyzny:

postać, lm M. postacie a. postaci (…) Ale (z liczebnikami): Dwie, trzy, cztery postacie (nie: postaci).

Paweł Pomianek


48 odpowiedzi do „Dwie postacie czy dwie postaci”

  1. Michał

    – Proszę pani, Stacie stoi przed szkołą! – wykrzyknęły trzy uczennice do pani Kasi.
    – To idźcie po nią! – zdenerwowała się pani.
    – Mnie się nie chce… – jęknęła Ala.
    No i dwie po Stacie poszły, a jedna nie.

  2. Benedek

    Też mnie wkurza ta maniera używania wymarłej formy postaci zamiast postacie. Szczególnie w TV. A jakoś im nie przeszkadza nowomowa typu: atencyjny, lajtmotiw itp.

  3. Paulina Wanda

    1. Mam pytanie jak jest poprawniej odmieniać ” postacie”. Internet podaje: biernik- postaci, wołacz- postaci. Ewentualnie dopuszcza „postacie”, ale dla mnie to jest błędne. W telewizji też występują „postaci”

    2. Współczesne zadanie, klasówka albo kartkówka dla dzieci co się uczą teraz odmiany wyrazów rzez przypadki.
    Ułóż zdania wyrazem „postać” w liczbie mnogiej.
    W kącie stoją postacie.
    W kącie nie ma postaci.
    Przyglądam się postaciom.
    Widzę w kącie postaci.
    Bawię się z postaciami.
    Dyskutuję z postaciami.
    Wołam: hej postaci!

    Zadanie to samo, ale do napisania domu w zeszycie tzw. domowe zadanie; ale w czasach dawnych, jak ja chodziłam do szkoły-50 lat od ukończenia.
    W kącie stoją postacie.
    W kącie nie ma postaci.
    Przyglądam się postaciom.
    Widzę w kącie postacie.
    Bawię się z postaciami.
    Rozmawiam z postaciami.
    Wołam: hej postacie

    Dalej to samo zadanie współczesne ale pisze uczeń inteligentny, który ma bogatsze słownictwo.
    W obsadzie spektaklu teatralnego udział brały trzy postacie. Jeden aktor zachorował więc brakował jednej postaci. Mnie się udało przyglądać za kulisami postaciom przygotowującym się do grania. Widziałem postaci , którzy przygotowywali rekwizyty. Jak mnie zauważyli to kazali mi postać w kącie i przytrzymać jeden, była to trąba duża. Z postaciami ludzkimi w sztuce występowały postacie zwierzęce. Sztuka była o tych postaciach zwierzęcych co pies grał na tej trąbie. Aktorzy grali jako statyści. Zwierzęta, w którymś momencie zauważyły postaci ludzkie i zawołały: O! Człowiki!.

    3. Dopełniacz : kogo-czego nie ma : POSTACI
    Biernik: kogo – co widzę: POSTACIE
    W telewizji prowadzący programy informacyjne , publicystyczne używają w bierniku „postaci” podobnie się zdarza we współczesnej literaturze. Mnie to bardzo razi , nie wiem czy słusznie. Ja jestem starej daty i ja i w moim otoczeniu widzi się „postacie”, a nie widzi się „postaci”, których nie ma. Mnie rażą postacie , które wyrażają się postaci , chyba tylko po to by je zauważyć. Bo jak są postacie to się rozumie o czym mowa, a nie zauważa.
    Nie potrafię ułożyć zdania by w bierniku „postaci” nie raziło. Może się da? Jeśli obie formy są poprawne. Dla mnie ta forma wyszła z kabaretu albo z jakiejś satyry.
    A najbardziej z Sienkiewicza w „Pustyni i w puszczy” tak mówił Kali, murzyn, który od Stasia uczył się polskiego a były to początki ich znajomości.
    Wszystko mogę zrozumieć ale słyszałam w telewizji „postaci” i też spotkałam we współczesnej literaturze aa nie był to żart.

    • Tomasz Marek

      „Postaci to forma starsza i obecnie rzadsza: częściej mówimy te postacie niż te postaci. Nadal jednak obie są poprawne.
      Mirosław Bańko”
      Za to w odmianie, jeśli w M lm. stosujemy wersję „postaci”, to i w bierniku też „postaci”. Podobnie jeśli stosujemy M lm. „postacie” to i biernik taki sam.
      Natomiast błąd gramatyczny zawiera z pewnością zdanie:
      „Widziałem postaci, którzy przygotowywali rekwizyty”. Postać jest rodzaju żeńskiego, więc „…które przygotowywały”.

    • kmw

      jedna postać
      dwie postacie
      trzy postacie
      cztery postacie
      pięć postaci
      sześć postaci
      siedem postaci
      ……
      !!!!!!!…widziałem jakieś postaci….. toż o się grysie okrutnie!
      widzę postacie!!!!
      Przepraszam za skrót myślowy ale mam wrażenie że wnuki analfabetów chcą być bardziej papiescy nią papież.

  4. edytcja

    „z liczebnikami dwa, trzy, cztery wolno używać wyłącznie tej pierwszej.” – chyba tej drugiej właśnie!!! (Skoro później nawet podajecie przykład: „Dwie, trzy, cztery postacie (nie: postaci).”)

    • Paweł Pomianek

      Choć rzeczownik postać w mianowniku liczby mnogiej ma dwie formy: postacie oraz postaci, z liczebnikami dwa, trzy, cztery wolno używać wyłącznie tej pierwszej.

  5. 53-latek

    Lubię „postacie”, nie lubię „postaci”, więc kiedyś poszperałem i wyszło, że „postacie” to Miłosz, Gombrowicz, Hłasko, Herling…, a „postaci” to Iwaszkiewicz. No i wiadomo której formy używać 🙂

  6. AJ

    Skoro ludzie zaglądają do tego wpisu, a nawet zostawiają komentarze, pozwolę sobie napisać kilka słów.

    Fragment ze słownika na temat błędności form dwie/trzy/cztery postaci jest oparty na niewiarygodnym nieporozumieniu. Niestety, nie będę tu rozwijał tego tematu, bo mam nadzieję napisać o nim szerzej i nie chcę psuć niespodzianki. Ale dodam jeszcze, że nie stosują się do tego zapisu poprawnościowcy (np. prof. Markowski, dr Kołodziejek, dr Kłosińska).

    Jest we wspomnianym fragmencie jeszcze jedna zastanawiająca rzecz: w słownikowym haśle umieszczono go w trzecim (z czterech) znaczeniu wyrazu postać: ‘osoba, osobowość’. Czy należy przez to rozumieć, że odnosi się tylko do tego znaczenia?

      • olimp

        A jaka była by prawidłowa forma w takim zdaniu: „Syrenka zaplątała się w sieci czy zaplątała się w sieciach”? Wg mnie „…w sieci” to liczba pojedyńcza, „…w sieciach to liczba mnoga”

        • Paweł Pomianek

          Jeśli Nowy słownik poprawnej polszczyzny podaje przykład: Łapać, łowić w sieci a. siecią – to wydaje się, że liczba mnoga i pojedyncza w przypadku użyciu tego rzeczownika nieco się zacierają. W przytoczonym zdaniu Syrenka zaplątała się w sieci ten ostatni wyraz czytałbym raczej jako biernik liczby mnogiej. Czasownika zaplątało się można używać z biernikiem albo z narzędnikiem, więc obie formy wydają się możliwe.

          • Tomasz Marek

            A nie jest tak, że plątać się [w kimś, czymś] można przenośnie (zaplątał się w zeznaniach, widz zaplątał się w opowiadaniu, Szmaciak zaplątał się w czasie odwrotu, Tajner zaplatał się w poszukiwaniach), a plątać się w [kogoś, coś] można w znaczeniu materialnym i dosłownym (chłopak zaplątał się w nogawki od spodni, telefon zaplątał się chustkę od nosa, wianek zaplątał się w szuwary, zaplątał się w za wysokie sfery)? Wszystkie przykłady z Korpusu.
            „Zaplątała się w sieci” odczytałbym, jako synonim „[omotała się] wplątała się w [jakieś] sieci [np. rybackie, mafijne], natomiast „zaplątała się w sieciach” jako „zmyliła się [będąc] w sieciach [z powodu sieci, w sprawach sieci]”.

        • Wojciech126

          Na pewno występuje liczba mnoga dla sieci rybackiej. Jednak mając namyśli sieć internetową, to odnoszę wrażenie, że ta występuje wyłącznie w liczbie pojedynczej. A tak na marginesie to pojedyncza, ale czemu nie pojedyńcza, jak nas uczyli od podstawówki?

  7. Morgan

    „Te postacie” to mianownik i biernik liczby mnogiej. „Nie ma tych postaci” to dopełniacz liczby mnogiej. Tak samo jak „te gacie”. Proszę sobie wyobrazić, ze mówimy lub piszemy: „Na sznurku wiszą gaci”, „widzę gaci”.
    Wiszą (kto? co?) gacie, występują (kto? co?) postacie.

    Oto pełna odmiana liczby mnogiej do wydruku dla wątpiących:

    Mianownik (kto? co? / to jest) : To są postacie/gacie
    Dopełniacz: (kogo? czego? / nie ma) : Nie ma postaci/gaci
    Celownik: (komu? czemu? / się przyglądam) : Przyglądam się postaciom/gaciom
    Biernik: (kogo? co? / widzę) : Widzę postacie/gacie
    Narzędnik: (z kim? z czym? / się przyjaźnię) Przyjaźnię się z postaciami/gaciami
    Miejscownik: (o kim? o czym? /myślę) Myślę o postaciach/gaciach
    Wołacz: Postacie! Gacie! 😀

    pozdrawiam 🙂

      • SMG

        Gratuluję świetnego spostrzeżenia! Równie dobrze można stwierdzić, ze cała teoria bierze w łeb, kiedy podstawi się tam „krzesło”. No tak, tylko jakie to ma znaczenie…?

        • Paweł Pomianek

          Gdyby to był Facebook, kliknąłbym po prostu „Lubię to” 😉 Tutaj jestem zmuszony do słownego wyrażenia aprobaty dla Pańskiej wypowiedzi :-).
          Pozdrawiam!

    • Józef Zaprzałkowski

      To co Pan napisał wyjaśnia wszystko. Prof. Miodek stwierdził, że dopuszcza obie formy, ale nadużywanie formy „postaci” zubaża odmianę i nieco Go razi. Wie, że coraz częściej snobistycznie ludzie popisują się „nową” formą odmiany, ale on, jako człowiek starej daty pozostanie już przy „starej ” odmianie. Ja też przyłączam się do takiego poglądu i dziękuję Panu za wytłumaczenia wszystkim snobom na przykładzie „gaci”, jak należy powstrzymywać snobizm. Dziękuję za pokazanie „jak chłop krowie”, że nie wszystkie zmiany są wskazane i uzasadnione. Po co zubożać nasz język?

      • wi

        tyle że gacie ma tylko formę l. mnogiej a postać jak tu ma też postać oprócz pojedynczej też mnogą – czyli gacie można porównać do drzwi nie ma l. pojednynczej a postać jest

      • Tomasz Marek

        Jak to „nie ma liczby pojedynczej”? Sprawdźcie w słowniku – to doprawdy nie takie trudne! Wpisuje słowo „gać” i wychodzi definicja:
        gać (grobla)
        gać (materiał do gacenia)
        PS Panie Pomianek – zrób Pan coś z tym, że nie mogę dołączać ŻADNYCH linków, nawet bardzo okrojonych!

        • Paweł Pomianek

          Niestety, nie umiem. Na sprawach informatycznych znam się słabo, nie mam pojęcia, o co chodzi. Jedynym, co mogę zaoferować, to by przesyłał mi Pan linki na priva, a ja będę je do Pana wypowiedzi doklejał. Myślę, że będę to robił w miarę sprawnie.

    • entropia

      Bo to jest (była) stara forma podwójna jak w „dwie słowie”, dopuszczalna w literaturze niegdyś, ale dziś w mowie potocznej (mówionej czy pisanej) jest to pretensjonalne snobowanie się na literata (taka quasi-erudycja) używana by sonie się autor lotniejszym wydała wprowadzająca tylko redundancję do języka.

      • Milczek

        „Postaci” dziś powinno być używane tylko w dopełniaczu. Bardzo wkurza mnie, gdy ktoś zamiast „postacie” używa słowa „postaci”. Od zawsze mnie to dziwiło i uderzało. Kiedyś z tego powodu nie potrafiłem wręcz zrozumieć sensu zdania. Zdelegalizować „postaci”!! 🙂

        • SuperR

          Mnie irytuje jak ktoś mówi postacie nie postaci Pzdr idziemy stara forma nowa co chwile będą poprawiać sry ale nie mam zamiaru uczyć się słów na nowo bo ktoś ma na to ochotę

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

  10. "Akademia Pana Kleksa" czy "Akademia pana Kleksa" - który tytuł jest poprawny?

Archiwa

sierpień 2012
N P W Ś C P S
 1234
567891011
12131415161718
19202122232425
262728293031  

Nasze nagrania