Bardzo duży odzew naszych Czytelników na Facebooku wywołał niedawny wpis Ostrzynka czy temperówka?. Użytkownicy podzielili się z nami tym, jak przyrząd, który słownikowo nazywamy temperówką, określa się na ich terenach. Wiele określeń jest twórczych, a niektóre zapewne zaskoczą gros Polaków niemieszkających w danym regionie. Poniżej wklejamy większość wypowiedzi, jakie opublikowano.
Dla porządku zbierzmy sobie na koniec wszystkie terminy (naliczyłem ich 11), które się pojawiły. Na podstawie źródłosłowu możemy je zaliczyć do dwóch grup – jedne wywodzą się od strugania, pozostałe od ostrzenia:
- strugaczka, zastrugiwaczka, strugawka, zastrugaczka, podstrugiwaczka,
- ostrzówka, ostrzytko (także w formie oszczytko), ostrzałka, ostrzawka, oszczarka (zapewne raczej ostrzarka), naostrzyk.
Niech najlepszym podsumowaniem będzie to, co napisała Natalia: „Warto znać więcej słów jako synonimy, żeby się zrozumieć, bo każdy mówi regionalizmami”.
– Paweł Pomianek
W Małym Słowniku Języka Polskiego, wyd. PWN (druk z1989 r.), na str. 522 czytam – ostrzarka techn. >maszyna do ostrzenia narzędzi<.
A więc słowo OSTRZARKA nie jest słowem gwarowym.
Natomiast w Wikipedii podano OSTRZAŁKA. Czyżby pozwoliła na to etymologia tego wyrazu? Tylko jaka? Bo ze strzałem nie ma to nic wspólnego. Chyba tylko podobieństwo do osełki. A przecież wszelkie urządzenia mają końcówkę "-rka": tokarka, zmywarka, koparka itd.
Dlatego według mnie jedyną poza gwarą poprawną postać ma ostrzarka. I tu nie zgadzam się ze stanowiskiem Wikipedii.
Oficjalnym terminem na narzędzie do ostrzenia ołówków jest temperówka i nie jest to raczej kwestia dyskusyjna (link tutaj). Natomiast ostrzarka to zapewne narzędzie do ostrzenia narzędzi: „ostrzarka «szlifierka do ostrzenia narzędzi, wierteł i gwintowników»” (link tutaj). Czyli coś, co zupełnie nie dotyczy naszego tematu 😉