Obaj – obie – oboje. Czy można używać zamiennie?

Zdjęcie: Melrose Studio Rzeszów, napis własny

Redagując książki, zauważam, że właściwie większość autorów ma problem z wyborem spośród podanych w tytule form tej właściwej, a dokładniej mówiąc, nie do końca rozumie, kiedy wolno zastosować formę oboje. Jest ona wyraźnie nadużywana i stosowana niepoprawnie.

Najczęściej z błędnym użyciem tej formy spotykam się wówczas, gdy zdanie dotyczy dwóch mężczyzn.

Krzysztof i Michał umówili się na dwudziestą. Oboje* przyszli o umówionej godzinie.

– Oboje*, najjaśniejszy panie, mamy problem z papieżem – stwierdził rzeczowo hrabia.




Jest to oczywiście błąd i to błąd dość rażący, przynajmniej w tym sensie, że dla czytelnika znającego polszczyznę wprowadza on dość duży dyskomfort – po prostu brzmi to bardzo niefrasobliwie.

Jak bowiem definiuje Słownik języka polskiego PWN (tutaj), oboje, obydwoje to:

«liczebnik zbiorowy odpowiadający liczebnikowi obaj, używany wyłącznie w odniesieniu do osób różnej płci i do dzieci» [podkreślenia moje – PP].

Tak więc powyższe zdania byłyby poprawne, gdyby dotyczyły mężczyzny i kobiety, np.

Magda i Michał umówili się na dwudziestą. Oboje przyszli o umówionej godzinie.

– Oboje, najjaśniejszy panie, mamy problem z papieżem – stwierdziła rzeczowo hrabina.

Warto więc w tym kontekście zapamiętać bardzo prostą zasadę:

  • obaj mężczyźni
  • obie kobiety
  • oboje, mężczyzna i kobieta
  • oboje rodzeństwa (ale: obaj bracia, obie siostry)

Czyli powiemy:
Oboje artystów oczarowało widzów – jeśli artyści to mężczyzna i kobieta,
ale
Obaj artyści oczarowali widzów – jeśli artyści to dwaj mężczyźni,
Obie artystki oczarowały widzów – jeśli artystki to dwie kobiety.

Powiemy:
Oboje nauczycieli stanowczo zaprotestowało – jeśli nauczyciele to mężczyzna i kobieta,
ale
Obaj nauczyciele stanowczo zaprotestowali – jeśli nauczyciele to dwaj mężczyźni,
Obie nauczycielki stanowczo zaprotestowały – jeśli nauczyciele to dwie kobiety.

W artykule – reagując na napotykane w redagowanych opracowaniach błędy – zwracam tylko uwagę, kiedy, wobec kogo, w jakich sytuacjach możemy użyć formy oboje, obydwoje, pomijam natomiast gramatyczną specyfikę tych wyrazów, ponieważ jest to odrębny temat.

– Paweł Pomianek


4 odpowiedzi do „Obaj – obie – oboje. Czy można używać zamiennie?”

  1. Gość

    Obaj gracze czy oboje graczy? jak jest poprawnie jeżeli płeć jest nieokreślona (tzn mogą to być raz 2 kobiety, raz 2 mężczyzn, a raz mężczyzna i kobieta)?

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Najnowsze komentarze

  1. Szanowna Pani, przejrzałem reguły tworzenia skrótów. Warto pamiętać, że poza grupą skrótów utrwalonych w polszczyźnie i powszechnie używanych (jak ww.,…

  2. Szanowny Panie Jak poprawnie zapisać w skrócie Europa Środkowo-Wschodnia? Europa Śrd.-Wsch. czy Europa Środk.-Wsch. Oczekuję na odpowiedź i pozdrawiam serdecznie.…

  3. Dziękuję za tę informację! Długo szukałem potwierdzenia, większość internetowych poradników o poprawnym zapisie takiej skróconej formy daty (np. 24.03) milczy.

  4. Brakuje kontekstu uprzedzającego, tzn. do czego odnosi się ten zapis. Natomiast sam ten fragment, który Pan przedstawił, wskazuje – patrząc…

  5. Dzień dobry, mam pytanie odnośnie zapisu w pewnej ustawie, mianowicie: "5b) obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu lub…

  6. Tak więc pan Paweł zmienił zdanie w sprawie tożsamości podmiotu. Nagle stała się ona nieważna . Nie nagle. Po prostu…

  7. Tak więc pan Paweł zmienił zdanie w sprawie tożsamości podmiotu. Nagle stała się ona nieważna ;) . Zdania przez Pana…

Archiwa

styczeń 2019
N P W Ś C P S
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728293031  

Nasze nagrania