Jak nazywać mieszkankę miejscowości Chroberz

Bolesław Chrobry. Z jego przydomkiem związana jest nazwa miejscowości Chroberz.

W ostatnich dniach bardzo ciekawy e-mail przesłał do nas p. Paweł Bochniak, który prowadzi stronę internetową http://www.chroberz.info/, zadając pytanie dotyczące nazw mieszkańców, a konkretniej mówiąc mieszkanek Chrobrza.

Mam serdeczną prośbę dotyczącą poprawnego nazywania mieszkanki miejscowości Chroberz.

Chroberz to bardzo stara miejscowość w woj. świętokrzyskim (pochodzi od przydomka króla Bolesława Chrobrego). Wielu przyjezdnych i osób niezwiązanych z Chrobrzem ma trudność z odmianą nazwy naszej miejscowości (poprawna: w Chrobrzu, z Chrobrza, do Chrobrza). Jednak nawet wśród miejscowych kłopot pojawia się z nazwaniem mieszkanki Chrobrza.

Osobiście obstaje przy nazwie Chrobrzanka. Uzasadniam to m.in. też lokalną tradycją; w rozmowie z leciwym mieszkańcem naszej wioski takiego właśnie określenia użył, w dokumentach z lat 1944 – 47 zachowała się nazwa Spółdzielni Spożywców o nazwie “Chrobrzanka”. Nie wiem już który z językoznawców kiedyś mówił (Bralczyk czy też Miodek), że ważną rzeczą w nazewnictwie jest lokalna tradycja.

Chciałem też dodać, że spotkałem się z określeniem Chrobrzowianka, ale jest to dla mnie dość nienaturalne.

Będę wdzięczny za jakąkolwiek odpowiedź. Czy mój tok rozumowania jest poprawny czy też się mylę i jednak powinienem używać innego określenia :-).

Panie Pawle,

bardzo dziękuję za ten arcyciekawy wywód, co do którego głównych punktów mogę się tylko zgodzić. Słownik nazw miejscowości i mieszkańców z odmianą i poradami językowymi PWN (Warszawa 2007), do którego zawsze w takich sytuacjach sięgam w pierwszej kolejności, potwierdza, że mieszkańcy miejscowości Chroberz to chrobrzanin i chrobrzanka. Zwracam tutaj uwagę, że nazwy mieszkańców miejscowości piszemy małymi literami: warszawianin, londyńczyk, krakowianka itd.

Dominika-Pelka-JD-styczen-2013-DSC-0649
Dominika ze „Słownikiem nazw miejscowości i mieszkańców”. / © by Językowe Dylematy

Wspomniany słownik potwierdza również odmianę, którą Pan podał. Przyznam, że gdybym usłyszał nazwę Chroberz bez odmiany, zastanawiałbym się nad odmianą do Chroberza, w Chroberzu. Ale rzeczywiście ‘e’ w Waszej nazwie jest ruchome i dlatego znika w przypadkach zależnych, dlatego poprawnie piszemy w Chrobrzu, do Chrobrza. Odchodząc nieco od głównego tematu Pańskiego pytania, dodam jeszcze, że ta sytuacja wskazuje na polskość i dawność nazwy, bo wyrazy i nazwy obce, np. pochodzące z języka niemieckiego, zazwyczaj nie mają ‘e’ ruchomego.

Tradycja w nazewnictwie miejscowości ma nie tylko istotną, ale – powiedziałbym – decydującą rolę, ponieważ – o czym już nieraz tutaj pisałem przy omawianiu poszczególnych nazw – trudno wskazać konkretne zasady, które rządziłyby odmianami nazw miejscowości i tworzeniem nazw ich mieszkańców.

I na koniec kwestia tej nieszczęsnej chrobrzowianki. Mam podejrzenie, że to forma powstała przez podobieństwo do wielu popularnych nazw mieszkanek miejscowości: warszawianka, krakowianka, częstochowianka, rzeszowianka, chorzowianka. Tyle że wszystkie te nazwy mają przy końcu nazwy miejscowości ‘w’, którego nie ma Chroberz. Nazwa chrobrzanka utworzona jest więc absolutnie regularnie, analogicznie do ww. nazw z końcówką –anka.

Paweł Pomianek


One Reply to “Jak nazywać mieszkankę miejscowości Chroberz”

  1. Paweł

    Dziękuje serdecznie za szybką i szczegółową odpowiedź. Opinia przydała się do szerszego artykułu związanego z problemami związanymi z poprawną odmianą nazwy naszej miejscowości w różnych sytuacjach 🙂

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

  10. "Akademia Pana Kleksa" czy "Akademia pana Kleksa" - który tytuł jest poprawny?

Archiwa

wrzesień 2015
N P W Ś C P S
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
27282930  

Nasze nagrania