Zbliża się koniec miesiąca, na jego podsumowanie trzy kolejne ciekawostki językowe.
1.
Czy wiesz, że…
…takie konstrukcje jak drugi najbogatszy są uznawane za błędne? Wskazuje na to zresztą sama logika (bo albo ktoś jest najbogatszy, albo nie jest). Jest to kalka z języka angielskiego, której należy stanowczo unikać, zastępując ten zwrot takimi jak np. drugi pod względem zamożności.
2.
Czy wiesz, że…
…wyrazu derby w odniesieniu do gonitwy koni trzyletnich używamy w formie nieodmiennej, ale gdy stosujemy go na określenie meczu piłkarskiego drużyn z tego samego miasta czy regionu – odmieniamy tak samo jak rzeczownik dyby? O koniu powiemy więc, że jest zwycięzcą tegorocznego derby, a o drużynie piłkarskiej, że jest zwycięzcą tegorocznych derbów. Ta odmienna forma w odniesieniu do wyścigów konnych jest jednak dopuszczalna, ale uznaje się ją za potoczną.
3.
Czy wiesz, że…
…możesz wypić herbatę duszkiem lub jednym haustem, ale nie jednym duszkiem?
Wszystkie ciekawostki przygotowano na postawie:
Mirosław Bańko, Mały słownik wyrazów kłopotliwych, Warszawa 2003.
Przyznam szczerze, że nie wiedziałem, iż konstrukcje opisywane w 1. pkt. są błędne.
W internecie takich konstrukcji jest mnóstwo…
Teraz na myśl przyszło mi takie pytanie. Czy jeżeli sporządzimy listę dziesięciu najbogatszych ludzi, to czy potem można odnieść się do drugiej osoby na tej liście słowami „drugi z listy najbogatszych”?
Idąc tym tokiem rozumowania, jaki proponuje prof. Bańko, to powiedziałbym, że już sformułowanie lista najbogatszych sugeruje, że jest to lista kilku osób będących ex aequo najbogatszymi ludźmi. Ciekawe swoją drogą jaką alternatywę dla tego typu określeń proponowaliby profesorowie współpracujący z PWN.
Też odniosłem wrażenie, że z takimi nazwami coś jest nie tak.
Ale jak inaczej? Dziesięć osób, które mają najwyższy majątek?
„Dziesięć najszybszych kierowców”.
Dziesięć kierowców, którzy mają… no właśnie, co mają? Najlepsze czasy okrążeń? Przecież nie może być kilku najlepszych czasów.
Sformułowania: x najlepszych… powinny (i zapewne są) dopuszczalne. Ale w takim razie i „drugi najlepszy” być powinny.
Temat godny uwagi.